اصلاح‌طلبان نمی‌توانند صحنه انتخابات را ترک کنند

(روزنامه همدلي ـ 1394/11/04 ـ شماره 240 ـ صفحه 2)

** باید توجه داشت بسیاری از کسانی که رد صلاحیت یا عدم احراز صلاحیت شده‌اند افرادی هستند که به چارچوب‌های نظام اعتقاد و یا التزام دارند. نمی‌بایست اعتقاد به نظام بهانه‌ای برای رد صلاحیت کسانی باشد که اشکالات و انتقاداتی را نسبت به دستگاه‌های اجرایی مطرح می‌کنند. ممکن است کسانی در انتخابات شرکت کنند که به عملکرد شورای نگهبان انتقاد داشته باشند و یا به دستگاه قضایی کشور اشکال و ایراد وارد کنند و یا صدا و سیما را رسانه ملی و در جهت اهداف ملی نظام ندانند. پس صرف انتقاد یا حتی مخالفت و اعتراض به دستگاه و یا دستگاه‌هایی از نظام جمهوری اسلامی باعث خروج از دایره معتقدان نظام نخواهد شد. اگر واقعا چنین باشد که حجم زیادی از کاندیداهای رد صلاحیت شده به نظام اعتقاد نداشته باشند این خود واقعیت دردناک و فاجعه‌ای است که مسئولان امر به طوری در جهت تحلیل این پدیده می‌بایست همت کنند.

آقای روحانی هم به عنوان رئیس جمهور علاوه بر رئیس قوه مجریه مستقل، مجری قانون اساسی هم هست و در پیشگاه قرآن و در حضور نمایندگان ملت سوگند شرعی و قانونی در جهت پاسداری از قانون اساسی یادکرده است به همین دلیل باید به طور جد برای اجرای قانون اساسی و احقاق حقوق کسانی که به ناحق رد صلاحیت شده‌اند اقدام کند. او حتی می‌تواند نسبت به تخطی از قانون اساسی هشدار و تذکر دهد. شورای نگهبان می‌بایست پاسخ منطقی و مستدل خود را برای رد صلاحیت‌ها و یا عدم احراز صلاحیت‌ها اعلام کند. نظارت شورای نگهبان در امر انتخابات از سالهای پس از انقلاب تا کنون به عنوان مبنای اختلافی در سطح جامعه و میان گروه‌های سیاسی و شورای نگهبان باقی مانده است. آنچه که در قانون به صراحت بر آن تاکید شده و مورد تایید مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز قرار گرفته آن است که مراجع چهارگانه در صورت اظهار نظر مستند نسبت به فرد یا افراد می‌توانند مبنایی برای رد صلاحیت واقع گردند.

هیچ زمانی، هیچ اصلاح طلبی از اینکه مخالفان نظام و یا افراد محکوم شده از فعالیت‌های اجتماعی و یا افرادی که مطابق قانون نمی‌توانند به عضویت مجلس شورای اسلامی درآیند مخالفت نکرده است. اما بحث اساسی اصلاح طلبان این است که نباید عده‌ای از افراد در هیات‌های نظارت استانی که برخی از آنان حتی از کسانی که در موردشان اظهار نظر می‌شود به لحاظ سابقه انقلابی و سابقه دینی به مراتب در وضعیت نازل تری هستند مرجع تصمیم گیری کاندیدا‌ها باشند. امیدوار هستیم با تشکیل هیاتی توسط دولت و نیز توسط فعالان سیاسی این موضوع در محیطی تعاملی و در گفتگو با شورای نگهبان به شیوه‌ای قابل قبول مرتفع شود و شاهد برگزاری انتخابات هرچه باشکوه‌تری باشیم.

* اگر این وضعیت تداوم داشته باشد میزان مشارکت تا چه حد ممکن است تغییر پیدا کند؟

** طبیعی است مردم به دلایل مختلف در انتخابات شرکت خواهند کرد اما مساله اساسی آن است که با بهبود عملکرد‌ها می‌توان شاهد حضور گسترده‌تر و چشم گیر‌تر مردم در عرصه انتخابات باشیم که امیدوار هستیم چنین اتفاقی توسط شورای نگهبان رقم بخورد.

به هرحال اگر هیچ گونه تجدید نظری در این انتخابات صورت نگیرد طبیعی است که سطح مشارکت در سراسر کشور خصوصا در شهرهای بزرگ که جنبه‌های سیاسی بیشتری دارند پایین خواهد آمد. این به نفع ثبات و پیگیری اقدامات توسعه و پیشرفت در جامعه ایران نخواهد بود. باید شرایط به شیوه‌ای رقم بخورد که مشارکت بیشتر مردم را در تعیین سرنوشت خودشان شاهد باشیم و اصلاح طلبان قاعدتا در هنگام مواجهه با شرایط آینده می‌توانند تصمیم عاقلانه و مبتنی بر واقعیت‌های جامعه ایران را اتخاذ کنند.

* اصلاح‌طلبان چه کار باید بکنند و چه کار می‌توانند بکنند؟

** اصلاح طلبان و اعتدال‌گرایان نمی‌توانند صحنه انتخابات را ترک کنند. در هرصورت کاندیداهای اصلی اصلاح‌طلبان تا رده‌های دوم و سوم نیز رد صلاحیت شده‌اند اما از آنجایی که اهداف اصلاح طلبی لزوما به معنای وابستگی تشکیلاتی مردم به احزاب اصلاح طلب نیست به همین دلیل بسیاری از کسانی که با گروه‌های اصلاح طلب تاکنون همکاری نداشته‌اند اما از افکار اصلاح‌طلبانه برخوردار هستند و اگرچه معرفی افراد کمتر شناخته شده توسط اصلاح طلبان و نیز رای‌آوری آن‌ها کاری مشکل است، اما از چنین فرصت‌های حداقلی هم باید با بصیرت و آگاهی استفاده کرد و امیدواریم اصلاح‌طلبان بتوانند در این انتخابات با ارائه لیست‌های انتخالاتی ولو در شرایط بسیار محدود شده رسالت اجتماعی خود را انجام دهند.

* رئیس جمهور مجری قانون اساسی است و شورای نگهبان ناظر آن. اگر بین این دو اختلافی وجود داشته باشد کدام نهاد می‌تواند وارد شود؟ در واقع تذکر آقای روحانی چقدر می‌تواند تاثیر داشته باشد؟

** متاسفانه در جمهوری اسلامی برخی موارد وجود دارد که به روشنی تعریف نشده است. در بعضی کشور‌ها دادگاه قانون اساسی جایی است که اختلاف نظر‌ها در امر انتخابات به آنجا ارجاع داده می‌شود. اما در قانون اساسی جمهوری اسلامی این موضوع دیده نشده است که اگر کاندیدایی یا قوه مجریه از شورای نگهبان انتقاد یا شکایتی داشته باشد بتواند به آنجا ارجاع شود. گویی شورای نگهبان حق مطلق و کاملا در انجام اقدامات خودش بدون نیاز به پاسخ گویی هرآنچه تشخیص دهد را اقدام می‌کند. به هرحال این هم از جمله مواردی است که باید در آینده مورد توجه قانون گذار قرار بگیرد. اما در حال حاضر شورای نگهبان داور نهایی است و حتی اگر ریاست جمهور تذکرات مربوطه را به آن‌ها بدهد این شورا می‌تواند تذکرات رئیس جمهور را نادیده بگیرد و توجهی نداشته باشند. اما این اقدام از سوی رئیس جمهوری می‌تواند به آگاهی بخشی مردم و ایجاد زمینه‌های مثبت اجتماعی تاثیر بگذارد. همچنین نهادهای تصمیم‌گیر از جمله شورای نگهبان نیز به طور مستقیم می‌توانند تحت تاثیر قرار بگیرند. در هر صورت امیدواریم با حفظ شئونات همه دستگاه‌های اجرایی در کشور با گفت‌وگو و تعامل و مصالحه با نتایج نسبتا قابل قبولی برای ورود به انتخابات وزارت کشور آماده شود.

* شما فرمودید انتقادات به شورای نگهبان یا صدا و سیما باعث رد صلاحیت می‌شود. پس التزام یا اعتقاد به ولایت فقیه که در قانون اساسی آمده چه مصادیقی دارد؟

** خود رهبری بارها گفته اند که انتقاد از رهبری هم به معنای مخالفت با اسلام و مخالفت با قانون اساسی نیست چه برسد به انتقاد از دستگاه‌های زیرمجموعه رهبری. ما جامعه‌ای مسلمان داریم و بر اساس آموزه‌های اسلام انتقاد و تذکر و نصیحت به رهبران جامعه اسلامی نه تنها بلااشکال که‌گاه به صورتی امری ضروری برای مردم تلقی می‌شود. متاسفانه تنگ نظری‌ها و کینه‌ورزی‌ها و سطحی نگری‌ها باعث می‌شود تا تفکیکی میان انتقاد به عملکرد با رد جایگاه قانونی نهادهای جمهوری اسلامی صورت نگیرد. شکی نیست اگر کسی اصل نظام را قبول ندارد قاعدتا باید در چارچوب‌های قانون و با در نظر گرفتن حقوق شهروندی با او برخورد کرد. اما صرف انتقاد از شورای نگهبان نیز متاسفانه در دوره‌های قبل باعث رد صلاحیت برخی از داوطلبان شده و این موضوع دیر یا زود باید به صورت روشن مرتفع شود.

* آیا در شرایط فعلی می‌توانیم نسبت به تشکیل مجلسی معتدل امیدوار باشیم؟

** اگر در این شرایط بخواهیم چنین بحثی را داشته باشیم به هرحال با این تعداد از رد صلاحیت‌ها مجلس آینده مجلسی شبیه به مجلسی فعلی با اندکی احتمالا دوری از تندروی خواهد بود. در حقیقت اگر کاندیدا‌ها همانی هستند که امروز در عرصه انتخابات معرفی شده‌اند مجلسی تقریبا همسطح مجلس فعلی با اندکی دوری از تندروی را در آینده شاهد خواهیم بود و اگر فضای انتخابات اندکی با حضور کاندیداهای رد صلاحیت شده گرم‌تر شود در آن صورت می‌توان به حضور مجلسی معتدل و حامی دولت امیدوار بود.

http://hamdelidaily.ir/?newsid=4103

ش.د9405588