تندروها ترمز بریده‌اند

(روزنامه همدلي ـ 1394/10/24 ـ شماره 232 ـ صفحه 2)

** از نظر ثبت نام ها و استقبال «علما» با توجه به اینکه با تعداد زیادی از شرکت کننده ها مواجه بودیم، امر مقدسی است و نشان از عزم جدی این افراد و همچنین جدی بودن این انتخابات دارد. تعداد زیاد شرکت کنندگان نشان می دهد که با انتخابات سرنوشت سازی روبه رو هستیم. اهمیت دو انتخابات آتی خبرگان و مجلس شورای اسلامی هم در حوزه داخلی ملموس است و هم در حوزه خارجی مشهود. تمکین به آزمون یا امتحان هم به عنوان یک اصل در انتخابات این دوره خبرگان، ملاک و معیار ورود به مراحل بعدی آن قرار گرفته است. این مسئله و مسائل دیگری را که به شفافیت انتخابات کمک می کند، باید ذیل قانون و قانون گرایی در نظر بگیریم. مسئله مهم این است که انتخاب کنندگان نهایی مردم هستند و ما شاهد نقش کارگشای مردم در این برهه تاریخی خواهیم بود.

* در روزهای گذشته شاهد موضع گیری تند دوباره برخی رسانه ها و همچنین حملات و توهین های مکرر به آیت الله هاشمی هستیم. چرا حجم عظیم این حملات و دامنه دار بودن پروژه تخریب هاشمی در روزها و ماه های منتهی به انتخابات اتفاق می افتد؟

** ترجیح می دهم که به این سوال شما پاسخی ندهم و از شما هم می خواهم که این سوال را ادامه ندهید.

* دیدگاه شما در مورد برگزاری آزمون فقهی برای کاندیداهای این دوره مجلس خبرگان چیست؟ لطفاً پاسخ این سوال را با تمرکز بر «بینامتنیت» قرار دادن قانون اساسی ارائه دهید؟

** به هر حال برای معرفی کاندیداهای مجلس خبرگان روش ها و طرق های مختلفی تعبیه شده است؛ یکی اینکه علما و مجتهدان در این مورد کار تصمیم گیری و تایید نامزدها را برعهده می گیرند. برای مثال نوع و میزان سواد فقهی آنها را جهت احراز صلاحیت می سنجند. شرایط این گونه بوده است؛ کسانی که در مجلس فعلی خبرگان حضور دارند و کسانی هم که در ادوار پیشین مجلس بوده اند، نیازی به آزمون و امتحان فقهی از آنها نبوده است. این آزمون بیشتر برای کسانی بوده که برای اولین بار در انتخابات خبرگان شرکت کرده اند و ماهیت علم و سواد فقهی آنها روشن نیست و اجتهاد آنها در هاله ای از ابهام قرار داشته است. نمی توان به این مسئله دامن زد که آزمون فقهی از شرکت کننده ها امری غیرقانونی بوده است.

* آیا یک آزمون فقهی با هر مضمون و محتوایی، پتانسیل یا اهرم قابل اطمینانی برای تبیین، شناخت و تشخیص قدرت علمی یک کاندیدای خبرگان محسوب می شود؟

** بنده نمی توانم تشخیص این را بدهم که این آزمون می تواند سواد آنها را مشخص کند یا نه.

* سوال من مربوط به روند اجرایی آزمون است نه تشخیص از متون تخصصی فقهی؟

** بله در هر صورت شما در دانشگاه ها هم با این روند و روش کار روبه رو می شوید. یک فرد دانشگاهی زمانی که درس او به اتمام می رسد، دستگاهی برای سنجش سواد یا علم او وجود ندارد و تنها از طریق همین امتحان و کنکور است که مورد ارزشیابی تحصیلی و علمی قرار می گیرد. در اینجا هم اینگونه است؛ به هر حال بحث مسائل علمی است و این آزمون برای همه یکسان است و همه در هر سطحی که باشند، عدالت علمی برای آنها لحاظ خواهد شد.

* آقای هاشمی با معرفی افراد تایید صلاحیت شده در دور اول آن به نظر می رسد شاهد موج مثبت و روند روبه رشدی از نظر میزان استقبال جامعه شدیم، نظر شما چیست؟ آیا می توانیم پیش بینی این را داشته باشیم که این دوره از انتخابات هم نتیجه یا سازوکاری مانند آنچه در سال 92 اتفاق افتاد، به وقوع خواهد پیوست؟

** انتخابات سال 92 شرایط خاصی برآن حاکم بود؛ ما هشت سال در تنگناهای بزرگ سیاسی و اقتصادی و تحریم و تورم و بحران های دیگر زندگی می کردیم. ادامه این شرایط می توانست هم مردم را فلج کند و هم نظام را با مشکلاتی مواجه سازد. مردم و نخبگان و دلسوزان نظام این شرایط را درک کرده بودند و همگی برای تغییر شرایط مذکور اجماع فکری و عقیدتی داشتند. ماحصل آن هم به گونه ای شد که بدون تردید خواست عمومی جامعه هم بود. مردم با انتخاب دولتی اعتدالی و عقلانی شرایط سخت حاکم بر جامعه را تغییر دادند.

* از نظر شما فلسفه تکثر نام نویسی کاندیداها در دو انتخابات آتی چیست و علت العلل این مسئله را باید در کجا ببینیم؟

** علاقه اینها برای مشارکت در تعیین سرنوشتشان است که آنها را وارد کارزار انتخاباتی به این شکل کرده است. معتقدم که جامعه ما به آگاهی و یک نوع بلوغ سیاسی دست پیدا کرده است. البته در حال حاضر می بینیم که نخبگان جامعه هستند که این پویش اجتماعی را به موج تبدیل کرده اند و اثرات آن را در نتیجه انتخابات هم می بینیم. البته این را هم بگویم که نخبگان هم برخاسته از متن اجتماع هستند و آنها را نباید تافته جدا بافته تلقی کنیم. آنها فقط حامل روح آگاهی به طبقات مختلف جامعه ایران هستند و این آگاهی را به لایه های متکثر آن تزریق می کنند.

* حضور متکثر کاندیداها در نام نویسی می تواند گویای این فرضیه باشد که مردم زیادی هم در انتخابات شرکت خواهند کرد؟

** بله، این مسئله می تواند به نوعی تضمین کننده حضور بیشتر مردم در پای صندوق های رای باشد و مشارکت آنها را بالا ببرد. البته این وظیفه بر عهده احزاب و گروه های سیاسی است که باید اقشار و طبقات مختلف مردم را به صحنه بکشانند. در جامعه ما با توجه به اینکه مردمی با فرهنگ های مختلفی زندگی می کنند، هر کدام از این خرده فرهنگ ها یک نماینده سیاسی ذی نفوذ دارند که در مشارکت سیاسی ـ مدنی این خرده فرهنگ‌ها مدخلیت دارند.

* در این دوره شاهد رایزنی و گفت وگوی برخی لابی های اصلاح‌طلب با شورای نگهبان بودیم، فکر می‌کنید این تحرکات چه تاثیری بر روند انتخابات خواهد داشت؟

** هر گونه گفت  وگو یا مشورت با نهادهای نظارتی هم به سود نظام است و هم برای احزاب سیاسی مفید خواهد بود. نتایج یک انتخابات خوب در تقابل با دشمن می‌تواند نقش بازدارنده از تمامی تهدیدها باشد.

* تندروها در بسیاری از عرصه ها سعی کرده‌اند به افراد و نیروهایی که حتی روزی مورد قبول خودشان بوده اند توهین کنند یا آسیب بزنند. مثلا اهانت آنها در مجلس به صالحی یا حمله به لاریجانی. این رفتار تندروها را چگونه تبیین می کنید؟

** این سخن که «گروه‌های تندرو ترمز بریده‌اند» شاید بتوان گفت حکم ضرب المثل در جامعه را پیدا کرده است. به این صورت که اوایل انقلاب اصطلاحی وجود داشت که هم بار دینی و اخلاق اسلامی داشت و هم بیان عوامانه ای داشت که برای مردم قابل فهم باشد و این بود که گروه‌های تندرو ترمز بریده‌اند. بنابراین به هر جا می‌زنند و تابع عقلا هم نخواهند بود چون ترمز ندارند. بار دینی این امر کجاست؟ در اسلام بسیار به تقوا توصیه می‌شود. شما در نمازجمعه‌ها هم می‌بینید که خطبا ابتدا به تقوا توصیه می‌کنند. تقوا یک عبارت عربی است که معادل فارسی‌اش ترمز می‌شود یعنی انسان بتواند بر خودش و نفس اش کنترل داشته باشد. یعنی همان کاری که ترمز در یک ماشین انجام می‌دهد تقوا برای انسان انجام می‌دهد. صحبت هایی که به شخصیت بسیار محترمی مثل آقای صالحی توسط بعضی از این آقایان گفته شد، مسائلی نیست که بدون مجازات باشد، بلکه مجازات دارد و باید به این گفته ها رسیدگی و مطابق آیین نامه برخورد شود. در مورد این صحنه ای که در مجلس اتفاق افتاد، تعبیر من این است که ما در آنجا زشت و زیبا را با هم دیدیم، از یک طرف حرکت زشت تندروهای افراطی را دیدیم اما در کنارش حرکت مدیریتی قوی آقای لاریجانی را هم دیدیم که بسیار زیبا بود و توانست مسئله را کنترل کند. هم زیبایی اعمال مدیریت خوب در جمع کردن قضیه که با متانت همراه بود و هم حرکت زشتی که بر خلاف فرمایش حضرت امیر، آن صحنه تندروانه را دیدم که از صندلی هایشان بلند شده و به سمت تریبون آقایان حمله ور شده بودند.

* فکر می کنید چرا این افراد به راحتی تمام در مقابل قانون ایستادگی می کنند و باید چه اقدامی در مقابله با آنها صورت گیرد؟

** باید جریمه های بازدارنده وجود داشته باشد که حرمت شکنان از قانون بترسند، الان هم قانون وجود دارد اما اعمال قانون ضعیف است.

* شما در جایی کارگزاران کنونی را از قامت حزب به جبهه تقلیل و تنزل داده اید و گویا همین مسئله شما را وادار کرد تا عطای تکنوکرات ها را به لقایشان بسپارید؟

** برنامه و رسالت کارگزاران این است که بیش از اینکه بخواهد به منافع حزبی خودش فکر کند، انسجام و وحدت در جامعه را مهم می‌داند. ما ممکن است درون خانواده اختلاف داشته‌ باشیم اما باید در بیرون خود را یکی نشان دهیم. شرایط فعلی جمهوری اسلامی حساس است. جبهه، از احزاب و احزاب از افراد تشکیل شده ‌است ما نمی‌توانیم کار حزبی را به جبهه و کار جبهه را به حزب بسپاریم. حرف من فراتر از کارگزاران است. می‌گویم باید در آرمان‌های حزب، این مساله وجود داشته‌ باشد. کاری نکنیم که در جامعه تشنج ایجاد شود. من نمی‌خواهم در تشکیلاتی کار کنم که به‌عنوان مثال می‌گویم- چون در مثل مناقشه نیست- سرنوشت حزب مشارکت را پیدا کند. من سابقه انقلابی داشتم و از 16سالگی وارد مبارزه شدم. از 117 روزی که امام در پاریس بود من 114 روز با ایشان بودم. با همان هواپیمایی که امام به ایران آمد همراه ایشان شدم. اینجا مسوولیت‌هایی داشتم. نظام جمهوری اسلامی برای من نظام مقدسی است.

ش.د9405592