نمايندگان 28 كشور عضو اتحاديه اروپا در بروكسل روز سهشنبه اول تير با تمديد تحريمهاي بخش انرژي، مالي و نظامي روسيه تا پايان ماه ژانويه 2017 موافقت كردند. انتظار ميرود وزراي خارجه اتحاديه اروپا در چند روز آينده رسماً تمديد تحريمهاي روسيه را به تصويب برسانند. اتحاديه اروپا روز جمعه نيز طي نشستي با حضور نمايندگان كشورهاي عضو، رسماً تحريمهايي را كه پس از الحاق جزيره كريمه به روسيه در سال 2014 عليه اين كشور اعمال كرده بود، به مدت يك سال تا 23 ژوئن 2017 تمديد كرد. تحريمهاي اتحاديه اروپا عليه روسيه شامل ممنوعيت سرمايهگذاري و واردات محصولات از شبه جزيره كريمه به اين اتحاديه نيز ميشود. اتحاديه اروپا و امريكا از سال 2014 به دليل بحران اوكراين و اين اتهام كه مسكو در امور داخلي اين كشور دخالت ميكند، مجموعه تحريمهاي ضدروسي وضع كردهاند كه با اقدام متقابل روسيه مواجه شده است.
اقدام ايتاليا
با اين همه در اقدامي بر خلاف رويه كنوني اتحاديه اروپا، ايتاليا اقدام به گسترش روابط تجاري و اقتصادي با روسيه كرده است. «ولاديمير پوتين» رئيسجمهوري روسيه در پايان مذاكره با «متئو رنتزي» نخستوزير ايتاليا اعلام كرد كه در حاشيه همايش بينالمللي اقتصادي سن پترزبورگ چندين قرارداد همكاري اقتصادي به ارزش تقريبي يك ميليارد و 300 ميليون يورو بين دو كشور امضا شد. به گفته پوتين، روسيه و ايتاليا در صدد فعالسازي روابط در زمينه بازرگاني و مبادلات تجاري هستند. در عين حال پوتين در نشست بينالمللي اقتصادي سن پترزبورگ ضمن اشاره به بياثر بودن تحريمهاي اتحاديه اروپا عليه اين كشور، اعلام كرد شركتهاي اروپايي همچنان خواستار همكاري با مسكو هستند.
رئيسجمهوري روسيه تصريح كرد مقامهاي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا نبايد به اشتياق شركتهاي اروپايي براي همكاري با روسيه بيتوجهي كنند، بلكه بايد با توجه به آن سياستگذاري كنند. پوتين افزود نشست بينالمللي اقتصادي سن پترزبورگ نشان داد كه شركتهاي اروپايي دليلي نميبينند كه اشتياقشان براي همكاري با روسيه را پنهان كنند. در همين چارچوب برخي كشورهاي اروپايي آشكارا خواهان تغيير رويكرد كنوني در زمينه تحريمها عليه روسيه هستند. «سباستين كورتز» وزير امورخارجه اتريش نيز خواستار لغو تدريجي تحريمهاي اتحاديه اروپا عليه روسيه شده است. به گفته كورتز، درصورتي كه روسيه مرحله به مرحله تعهدات خود را در قبال توافقنامه مينسك عمل كند، آنگاه اتحاديه اروپا بايد به تدريج تحريمها عليه اين كشور را لغو كند.
همچنين فرانك والتر اشتاين ماير وزير امور خارجه آلمان روز يكشنبه در سخناني گفت: اتحاديه اروپا در صورت مشاهده پيشرفت روسيه در عمل به مفاد پيمان مينسك، بايد تحريمهاي وضع شده عليه اين كشور را به تدريج لغو نمايد. اين اظهارات وزير خارجه آلمان از اختلافاتي عميق در درون ائتلاف حاكم بر آلمان بر سر سياستهاي اين كشور در قبال روسيه حكايت ميكند. حزب سوسيال دموكرات آلمان كه اشتاين ماير يكي از اعضاي آن است، در مقايسه با حزب محافظه كار «آنگلامركل» صدراعظمآلمان، از موضعي آشتيجويانهتر در قبال روسيه حمايت ميكند.
اختلاف اوكراين و آلمان
«پاولو كليمكين» وزير خارجه اوكراين اواسط خرداد 1395 در ديدار از آلمان با «فرانك والتر اشتاين ماير» وزير خارجه آلمان درباره بحران كنوني در شرق اوكراين و نيز آينده تحريمها عليه روسيه مذاكره كرد. در حالي كه اشتاين ماير طرفدار اجراي ساز و كاري گام به گام براي لغو تحريمهاي روسيه بود، اما همتاي اوكرايني وي لغو يا كاهش تحريمها عليه روسيه را مشروط به اجراي كامل مفاد توافقنامه «مينسك- ۲» اعلام كرد. وزير خارجه آلمان پيشتر اعلام كرده بود كه در صورت پيشرفت قابل توجه روسيه در اجراي مفاد توافقنامه مينسك، يك مكانيسم گام به گام براي لغو تحريمهاي روسيه اتخاذ شود. اما وزير خارجه اوكراين در مقابل تأكيد كرده كه لغو يا كاهش تحريمها عليه مسكو تنها بايد پس از اجراي كامل مفاد توافقنامه مذكور از سوي روسيه به مرحله اجرا درآيد.
به نظر ميرسد بروز اختلاف بين آلمان و اوكراين درباره نحوه برخورد با روسيه اساساً به دليل اختلاف منافع آنها در رابطه با مسكو است. از ديدگاه دولت غربگراي اوكراين، روسيه با مداخله در شرق اوكراين و حمايت مستمر از مخالفان روسگرا در اين منطقه، تماميت ارضي و امنيت ملي اين كشور را با تهديد جدي مواجه كرده است. اما از ديدگاه آلمان كه در بين كشورهاي اتحاديه اروپا تا قبل از بحران اوكراين بيشترين مراودات تجاري و اقتصادي و سرمايهگذاري را در روسيه داشت و ناچار شد در همنوايي با اتحاديه اروپا به ميزان زيادي از اين روابط در چارچوب اعمال بستههاي تحريمي بكاهد، ادامه اين روند توجيهناپذير است. لذا آلمانيها بهدنبال آن هستند تا به هر ترتيب ممكن مقدمات لغو تدريجي تحريمها عليه روسيه را فراهم كرده و بار ديگر در بازار پرسود روسيه حضوري پررنگ پيدا كنند. البته مقامات آلماني تنها در صورت مشاهده پيشرفت قابل توجه روسيه در اجراي مفاد توافقنامه مينسك و نه اجراي كامل آن، خواستار راهاندازي يك مكانيسم گام به گام براي لغو تحريمهاي روسيه هستند.
دودستگي در اتحاديه اروپا
به نظر ميرسد در حال حاضر درباره اعمال تحريمها عليه روسيه دو ديدگاه در داخل اين اتحاديه وجود دارد. يك دسته از كشورها به ويژه آنهايي كه داراي روابط نزديكي با امريكا هستند هوادار ادامه تحريمها عليه مسكو تا زمان تسليم روسها در قبال خواستههاي غرب درباره اوكراين هستند. در رأس اين كشورها انگليس قرار دارد كه به عنوان متحد استراتژيك امريكا محسوب ميشود. در ردههاي بعدي كشورهاي شرق اروپا به ويژه جمهوريهاي سهگانه بالتيك، لهستان، چك، اسلواكي و روماني قرار دارند كه آنها نيز با توجه به خصومت ديرينه با روسيه خواهان ادامه تحريمها عليه مسكو هستند. با اين حال دسته ديگري از كشورهاي اتحاديه اروپا كه تا قبل از بحران اوكراين روابط گسترده تجاري و اقتصادي با روسيه داشتهاند و به دليل كاهش يا قطع اين روابط متحمل زيانهاي مالي و اقتصادي زيادي شدهاند، اكنون خواهان كاهش يا لغو تحريمها عليه روسيه هستند.
در رأس اين كشورها آلمان قرار دارد كه قبلاً بزرگترين شريك تجاري روسيه در اتحاديه اروپا بود. در ردههاي بعدي كشورهايي مانند ايتاليا، اسپانيا، يونان، قبرس، مجارستان، اسلووني، كرواسي و مانند آنها قرار دارند كه خواهان تجديد نظر در سياست كنوني در قبال مسكو هستند. در واقع اين كشورها ناچار شدهاند در همنوايي با اتحاديه اروپا با اعمال بستههاي تحريمي عليه روسيه موافقت كنند، اما در عين حال از نگاه آنها ادامه اين روند توجيهناپذير است. لذا آلمانيها در رأس كشورهاي مخالف تحريمها بهدنبال آن هستند تا به هر ترتيب ممكن مقدمات لغو تدريجي تحريمها عليه روسيه را فراهم كرده و بار ديگر در بازار پرسود روسيه حضوري پر رنگ پيدا كنند.
مقامات آلماني اعلام كردهاند كه در صورت مشاهده پيشرفت قابل توجه روسيه در اجراي مفاد توافقنامه مينسك و نه اجراي كامل آن، خواستار راهاندازي يك مكانيسم گام به گام براي لغو تحريمهاي روسيه هستند، هر چند كه در حال حاضر برلين چنين پيشرفت محسوسي را از جانب روسيه مشاهده نكرده است. اما بقيه كشورها به ويژه ايتاليا كه اكنون درگير وضعيت سخت اقتصادي است اساساً اينگونه شروط را مطرح نكرده و عملاً با انعقاد توافقنامههاي جديد اقتصادي و تجاري با مسكو، روند لغو تحريمها عليه روسيه را آغاز كردهاند. ميتوان انتظار داشت كه اين اقدام ايتاليا با انتقاد ديگر اعضاي اين نهاد اروپايي به ويژه متحدان امريكا مواجه شود كه آن را به مثابه نقض تصميمات اتحاديه اروپا تلقي ميكنند.
http://javanonline.ir/fa/news/793647
ش.د9501235