(روزنامه جوان – 1395/05/26 – شماره 4886 – صفحه 15)
پس از كوتادي نافرجام اخير، چرخش دولت تركيه سرعت گرفته و حالا نخستوزير اين كشور با اشاره به همين تغيير در سياست خارجي از فرا رسيدن زمان بهبود روابط با سوريه سخن ميگويد. آنكارا در اين مورد از طرحي 3مرحلهاي هم خبر داد كه اگر عملي شود، بشار در درازمدت ساختار سياسي سوريه را ترك خواهد كرد. اين اظهارات با توجه با تحركات ايران و روسيه در همين زمينه نويدبخش افقي روشن براي حل جنگ داخلي است كه البته اشتباهات تركها در دامن زدن به آن نقشي كليدي داشته است. حال بايد به انتظار نشست و ديد حزب عدالت و توسعه تا چه در تغييرات بنيادين در سياست خارجي تركيه جدي است.
روز دوشنبه «بينالي ييلدريم» نخستوزير تركيه در مصاحبه با روزنامه «كرار» ضمن ابراز خوشبيني به وجود راه حلي براي بحران سوريه از ارائه راهحلي سه مرحلهاي جهت پايان دادن به بحران سوريه خبر داد و تاكيد كرد زمان بهبود روابط با سوريه فرا رسيده است. به نوشته وبگاه روزنامه «حريت»، نخستوزير تركيه در توضيح اين پيشنهاد سه مرحلهاي گفت: «اين راه حلي است كه قطعا تماميت ارضي سوريه را حفظ خواهد كرد. پس ساختار دولت مانندي شبيه حزب اتحاد دموكراتيك (سوريه) در اين كشور جايي نخواهد داشت. » ييلدريم ادامه داد: در مرحله دوم، دوره جديد (حكومت در سوريه) شامل يك ساختار دولتي است كه در آن فرقههاي قومي و ملي سوريه بر ديگري برتري نخواهد داشت.
يعني ساختاري تشكيل خواهد شد كه مشكل اصلي و فعلي سوريه را برطرف خواهد كرد. پس با نبود ساختار فرقهاي، بشار اسد (رئيسجمهور سوريه) نيز در طولانيمدت جايگاهي در قدرت نخواهد داشت.» نخستوزير تركيه در پايان با بيان اينكه آخرين گام اين راه حل، مهمترين مرحله آن است، گفت: «وقتي راهحلي در سوريه به كار گرفته شود، سوريهايي كه به كشورهاي منطقهاي مثل تركيه فرار كردهاند، طي اين برنامه به كشورشان باز خواهند گشت.» ييلدريم زيربناي اين چرخش سياسي در مواضع تركيه را ماهيت رو به تغيير سياست خارجي تركيه دانست كه طي آن دولت اين كشور ميخواهد دوستان آنكارا را زيادتر و دشمنان آن را كمتر كند. وي تاكيد كرد بعد از برداشتن گامهايي براي نزديكي به اسرائيل و روسيه، اكنون زمان آن فرا رسيده تا روابط را با سوريه بهبود بخشيم و با همكاري بازيگران منطقهاي ميتوان به مشكل سوريه پايان داد.
جابري انصاري به تركيه سفر ميكند
براي محك زدن و راستيآزمايي اظهارات نخستوزير تركيه كه بعد از سفر مهم رئيسجمهور تركيه به روسيه و تجديد روابط سياسي از بين رفته ميان دو كشور از دي سال گذشته صورت ميگيرد، ميتوان تحولات ديگري را رصد كرد. معاون عربي و آفريقاي وزير امور خارجه ايران اعلام كرد كه براي پيگيري و بررسي تحولات منطقه به زودي به تركيه سفر ميكند. حسين جابري انصاري روز دوشنبه در حاشيه ديدار با ميخائيل بوگدانف، نماينده رئيس جمهوري روسيه در امور خاورميانه در پاسخ به سوالي در خصوص نقش تركيه در حل بحران سوريه افزود: بين ايران و تركيه توافق شد گفتوگوها از طريق تبادل هيئتها ادامه يابد.
وي يادآور شد: به زودي از اميد يالچين همتاي ترك خود براي سفر به ايران دعوت ميكنم و همچنين براي گفتوگوهاي جزئيتر درباره مسائل منطقه به آنكارا سفر خواهم كرد. معاون عربي و آفريقاي وزير امور خارجه تصريح كرد: ادامه رايزنيها بين بازيگران موثر در بحران، ميتواند زمينهساز مقدمات ضروري براي خروج از بحران جاري باشد. جابري انصاري با تاكيد بر اينكه تركيه كشور مهم و موثر منطقه است، يادآور شد: همواره در طول بحران سوريه رايزنيهاي فشردهاي با دولت تركيه در جهت حل بحران داشتيم و در سفر اخير وزير امور خارجه به آنكارا هم درباره آخرين وضعيت بين دو كشور تبادل نظر و در ارتباط با اصول اساسي حل بحران بين دو كشور توافق كلي انجام شد.
معاون عربي و آفريقاي وزير امور خارجه با بيان اينكه اين امر كار سادهاي نيست، خاطرنشان كرد: گاه با تفاوت منافع كشورها يا تصور كشورها از منافع خودشان و همچنين وجود بازيگران متعدد و موثر در اين بحران مواجه هستيم و ملت و كشور سوريه همه امكانات وزيرساختها و مردم خود را در جريان اين فاجعه انساني در معرض خطر ميبيند بيش از همه از اين وضعيت ضرر ميكند. جابري انصاري اظهار اميدواري كرد: با مجموعه تحولات جديدي كه بر محور اصول مشترك اتفاق ميافتد و تلاش فشرده كشورهاي منطقه از جمله ايران، تركيه و روسيه هر چه سريع تر زمينه خروج از بن بست جاري و فاجعه انساني فراهم شود. وي گفت: همچنين ميخاييل بوگدانف رايزنيهايي را با ديگر همتايان خود در منطقه خواهد داشت و ما در ديداري كه در مسكو خواهيم داشت يك ارزيابي از سفرها و گفتوگوهايي كه انجام داديم، خواهيم داشت.
آنكارا سد آوارگان را ميگشايد
چرخش تركها در سياست خارجي تنها محدود به بازسازي رابطه با روسيه و ايران نميشود. شماتت غرب و حتي تهديد آن امروز به يكي از سخنان معمول مسئولان تركيهاي تبديل شده است. به گزارش رويترز، مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه تركيه تهديد كرد اگر اروپا تا دو ماه ديگر قانون ويزا را براي شهروندان كشورش لغو نكند، از توافق مهاجرتي خبري نيست. وي تاكيد كرد: اگر اروپا تا ماه اكتبر بحث ويزا را به سرانجام نرساند، ديگر نميتواند جلوي ورود هزاران مهاجر و آواره را به خاك اروپا سد كند. همچنين وزير دفاع تركيه گفت: زمان آن رسيده كه ناتو به ارزيابي اشتباهاتش در واكنش به كودتاي نافرجام 15 ژوئيه بپردازد و اگر همپيمانان ما همچنان به تركيه پشت كنند تنها موجب افزايش خشم مردم خواهند شد و اين براي تركيه و ناتو خوب نيست. فكري ايشيك در مصاحبه با روزنامه حريت، همچنين درباره اينكه پايگاه هوايي اينجرليك در شب كودتا دخيل بود و اين احتمال از مداخله امريكا در كودتا خبر ميدهد، گفت: ما با امريكا شركاي راهبردي هستيم و اين مسائلي نيست كه ما درباره آن بحث كنيم، مگر اينكه اطلاعاتي مستدل داشته باشيم.
چيزي كه ميگوييم اين است كه ناتو بايد دست به انتقاد از خود به دليل موضعش در شب 15 ژوئيه بزند. اراده مردم براي ما سياستمداران اولويت دارد. اگر هم پيمانان ما به تركيه پشت كنند تنها با خشم مردم روبهرو خواهند شد. ايشيك همچنين درباره اينكه به دنبال عاديسازي روابط با روسيه جنگندههاي اين كشور مجددا قادر به پرواز در مرز سوريه خواهند بود، گفت: روساي جمهور تركيه و روسيه تصميم گرفتهاند روابط كاري نزديكي را براي حل مسئله سوريه دنبال كنند و همكاريهاي فني آغاز شده است. بنابراين اعتماد دوجانبه بين ما وجود دارد. قرار است يك تيم فني كارها را انجام دهد تا جلوي يك حادثه جديد و بحراني در اعتماد دو كشور گرفته شود و اقدامات اين تيم عملياتي خواهند شد. بعد از سرنگوني جنگنده روسيه، تركيه محتاطانه عمل كرد تا از تشديد تنشها خودداري كند.
http://javanonline.ir/fa/news/804811
ش.د9501630