لغو کنسرت‌ها؛ هزینه‌ای به پای حاکمیت

لغو کنسرت آقای سالار عقیلی در شهرستان سبزوار در استان خراسان رضوی، آخرین نمونه از سریال دنباله‌دار برخوردهای سلبی با اهالی موسیقی است. برخوردهایی که اگرچه در گذشته هم وجود داشته‌اند، اما در ماه‌فهای اخیر بسامد آنها در اخبار بیشتر شده است.

آنچه اکنون با عناوینی چون «موج لغو کنسرت‌ها» خوانده می‌شود، پدیده‌ای است که عمدتاً از سال‌های پایانی دهه 80 به چشم می‌خورد. لغو کنسرت آقای همایون شجریان در اسفند ماه 1388 به دلیل حضور نوازندگان زن در گروه همنوازان حصار به سرپرستی آقای علی قمصری، یکی از اتفاقاتی بود که در زمان خود بسیار مورد توجه گرفت. در نیمه نخست سال 90، پنج کنسرت لغو شد. کنسرت آقای شهرام ناظری در شیراز، کنسرت آقای همایون شجریان در تبریز، کنسرت ارکستر موسیقی ملی ایران در کرج، کنسرت آقای حمید حامی در تهران و کنسرت آقای رضا صادقی و گروه سون در تنکابن. لغوکننده این کنسرت‌ها در دو مورد اداره ارشاد شهرستان مورد نظر و در یک مورد اداره اماکن بوده است و از دو مورد دیگر، یکی به دلیل تخلفات مالی کنسرت‌گذار و دیگری از سوی کنسرت‌گذار لغو شده‌اند.

کنسرت مرحوم استاد محمدرضا لطفی در شهریور ماه 1391 در شهر بابلسر لغو شد. کنسرت آقای حسین علیزاده و پژمان حدادی در خرداد همین سال در نیشابور لغو شد. کنسرت آقای محسن یگانه که قرار بود در روزهای 22 و 23 مهر 91 در سینما نفت آبادان به نفع کودکان بی‌سرپرست برگزارشود، با وجود دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان با مخالفت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آبادان مواجه و لغو شد. گروه «آهنگ اشتیاق» به سرپرستی علی قمصری و به خوانندگی آقای علیرضا قربانی در دانشگاه فردوسی مشهد نیز امکان برگزاری کنسرت پیدا نکردند. کنسرت گروه موسیقی «رستاک» در آبادان نیز در نیمه بهمن ماه سال 91 لغو شد.نام محمدرضا لطفی باز هم در سیاهه کنسرت‌های لغو شده دیده می‌شود. کنسرت اردیبهشت ماه سال 1392 این استاد تارنوازی در شهرستان‌های اندیمشک و بهبهان نیز لغو شد. اولی به دلیل مخالفت اداره ارشاد شهرستان و دومی به دلیل همزمانی با شب شهادت امام هادی(علیه السلام).

با روی کار آمدن دولت یازدهم، انتظار می‌رفت که در این شرایط نابسامان تغییراتی به وجود بیاید اما چنین نشد. لغو کنسرت‌های آقایان محمد اصفهانی در بندرعباس و احسان خواجه‌امیری در منطقه آزاد اروند، نمونه‌های پرسروصدای این اتفاقات بودند. کار تا جایی بالا گرفته بود که خبرگزاری ایسنا که در زمره مدافعان دولت یازدهم قرار می‌گیرد هم در گزارشی با عنوان «غم و شرم کنسرت‌های لغو شده» به این موضوع واکنش نشان داد و تعداد کنسرت‌های لغو شده در دولت روحانی را بیشتر از کنسرت‌های لغو شده در دولت احمدی‌نژاد دانست.روند لغو کنسرت‌ها در سال 93 نیز ادامه پیدا کرد و نام‌هایی مانند آقایان وحید تاج و علیرضا قربانی و مجید خراطها و امید جهان و گروه «چارتار» و گروه بادگیر و محسن یگانه و سیروان خسروی و شهرام ناظری و عماد طالب‌زاده و پیکلاویه در میان ناکامان دیده می‌شود. سال 94 نیز با لغو 16 کنسرت همراه بود.

خراسان، پیشتاز در لغو کنسرت‌ها

موضوع لغو کنسرت‌ها اگرچه اتفاقی فراگیر درکشور است اما به نظر می‌رسد که نام برخی خطه‌ها با بسامد بیشتری تکرار می‌شود. در این میان خطه خراسان و خصوصاً خراسان رضوی پیشتاز است. از میان حدود 60 کنسرت لغو شده طی دو سال اخیر، 11 مورد آن در مشهد و توابع آن بوده است. البته تهران به لحاظ عدد مطلق لغو کنسرت‌ها در رتبه بالاتری قرار دارد اما نکته اینجاست که شهر تهران میزبان بیش از 800 کنسرت در همین مدت بوده است و لغو شدن 16 کنسرت از میان این تعداد چندان به چشم نمی‌آید.این درحالی است که آمار متقنی درباره تعداد کنسرت‌های برگزار شده وجود ندارد و از 1200 تا 1600 مجوز برگزاری کنسرت برای سال‌های اخیر صحبت می‌شود.

البته حجت‌الاسلام‌والمسلمین علم‌الهدی امام جمعه مشهد هم در یکی از آخرین موضع‌گیری‌های خود در خطبه‌های نماز عید فطر در مخالفت با برگزاری کنسرت‌ در مشهد گفته بود: «کنسرت، حلاوت ندارد و حلاوت آن شیطانی است. برگزاری آن هم ابتذال است و اجرای آن در این شهر، بی‌حرمتی و جسارت به حریم رضوی است.»

چه کسانی کنسرت‌ها را لغو می‌کنند؟

در این بحث همواره نام چند نهاد بیشتر گفته می‌شود: قوه قضاییه، نیروی انتظامی و اداره ارشاد. اگرچه می‌توان سهم مشخصی برای هر یک از نهادها در نظر گرفت اما جالب است که یکی از اصلی‌ترین عوامل لغو کنسرت‌ها، ناتوانی برگزارکنندگان برنامه است. آقای پیروز ارجمند مدیر سابق دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد، 80 درصد از لغو کنسرت‌ها را ناشی از این عامل می‌داند. این در حالی است که عمده حملات به قوه قضاییه و نیروی انتظامی انجام می‌شود.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه، فقط 9 مورد از لغو کنسرت‌ها را مربوط به قوه قضاییه می‌داند و متعهد نبودن متولیان در برپایی کنسرتی بدون وقوع مسائل ضداخلاقی را علت اصلی لغو کنسرت اخیر سالارعقیلی در سبزوار دانسته است. سخنگوی دستگاه قضا ادامه می‌دهد: در پاره‌ای از موارد دادسرا به برگزارکنندگان یا کسانی که این محل را در اختیار قرار داده‌اند، گفته است که اگر کسی متعهد شود که ما مسوول هستیم و اجازه نمی‌دهیم که خلاف قانون و اخلاق در این کنسرت صورت گیرد، ما حرفی نداریم؛ اما اگر چنانچه کسی متعهد نشوند، دادستان بر اساس وظیفه عمومی که دارد از برپایی آن جلوگیری می‌کند و در پاره‌ای از موارد اگر کسانی توانستند تعهد بدهند کنسرت برگزار شده است. مواردی که کسی حاضر نشده متضمن شود که خلاف قانون و خلاف عفت عمومی کاری صورت نگیرد، طبعاً دادستان جلوی آن را گرفته است و از این بعد هم اگر چنانچه اقدامی از همین دست صورت گیرد، باز هم بر اساس وظایف قانونی ناگزیرند که تدابیر لازم را اتخاذ کنند.

هجمه به قوه قضاییه در حالی مطرح می‌شود که دادستان، بر اساس قانون در هر شهرستانی به عنوان مدعی‌العموم و کسی که از حقوق عامه جامعه حمایت می‌کند، وظایف متعددی در حفظ فرهنگ و اخلاقیات جامعه دارد و هر زمان که احساس کند برگزاری مراسمی یا اقدامی بیم اخلال در امنیت را دارد می‌تواند با توجه به وظایفی که قانون برای او تعریف کرده، پیش از برگزاری این مراسم دستور جلوگیری از برگزار شدن آن را صادر کند.

باقی ماندن یک ابهام

کنسرت روز جمعه سالار عقیلی در شهرستان سبزوار در حالی لغو شد که بنابراعلام سخنگوی قوه قضاییه دلیل آن ندادن تعهد درباره حفظ مسائل اخلاقی عنوان شده است. طبیعی است که قوه قضاییه می‌بایست در این خصوص مراقبت‌های جدی داشته باشد و این اصرار بر حفظ ارزش در حالی که با هجمه‌های رسانه‌ای مواجه می‌شوند جای قدردانی دارد، اما سخن اینجاست که چرا در همین شهرستان سبزوار حدود 10 ماه قبل، آقای فرزاد فرزین کنسرت موسیقی پاپ داشته‌اند؟

جدای از این نکته، آنچه توجیه پایبندی دستگاه‌های اجرایی به اصول و ارزش‌های اسلامی را سخت می‌کند، مبتلا شدن اساتیدی است که صبغه‌ای طولانی و نام‌هایی بزرگ دارند. شهرام ناظری، کیهان کلهر، حسین علیزاده، مرحوم لطفی، علیرضا قربانی و همایون شجریان نام‌هایی نیستند که قابل قیاس با بسیاری دیگر باشند. طبیعی است که لغو شدن یکی از برنامه‌های این افراد، زحمات بسیاری را زیرسوال می‌برد.

نامه وزیر کشور به رییس قوه قضاییه درباره لغو کنسرت‌ها در خراسان

آقای سلمان سامانی سخنگوی وزارت کشور در به ایسنا گفت:‌ نامه وزیر کشور درباره لغو کنسرت‌ها در خراسان رضوی امروز برای رئیس قوه قضاییه ارسال شده است. سامانی اظهار کرد: لغو کنسرت در خراسان رضوی مسأله‌ای بود که وزیر کشور باهمه دغدغه‌هایی که دارد در اجرای اصل حاکمیت قانون و صیانت از آن به این مسأله ورود کرد. وی افزود: وزیر کشور نامه‌ای تهیه و آن را امروز به رئیس قوه قضاییه ارسال کرد تا راه حلی برای مسأله لغو کنسرت‌ها در خراسان رضوی اندیشیده شود. سامانی در پایان خاطر نشان کرد: ما معتقدیم منطقی ترین راه حل، صحبت شفاف با رئیس قوه قضاییه در جهت اتخاذ رویه‌ای واحد است تا در این گفت‌وگوها، قوه قضاییه نگاه حقوقی خود را به مسأله برگزاری کنسرت‌ها در خراسان رضوی اعلام کند.

http://sobhe-no.ir/newspaper/58/11/1257

ش.د9503020