از مضرات این نرم افزار انتقال هدفمند اطلاعات ایرانی ها به خارج از کشور است و از این نظر نسبت به نرم افزارهای پیشین مشابه یک برتری نیز دارد و آن پوشش گستره ی بسیار بیشتری از ایرانیان می باشد.
"چرا می گویند جنگ؟ برای اینکه ذهن ما برود به جنگ [امّا] جنگ واقعی چیز دیگر است؛ جنگ واقعی جنگ اقتصادی است، جنگ واقعی تحریم است، جنگ واقعی گرفتن عرصه‌های کار و فعّالیّت و فنّاوری در داخل کشور است؛ این جنگ واقعی است. ما را به جنگ نظامی متوجّه میکنند تا از این جنگ غفلت کنیم؛ جنگ واقعی جنگ فرهنگی است. این‌‌‌‌‌همه تلویزیون‌های گوناگون و شبکه‌های مختلف اینترنتی مشغول کارند برای اینکه دل و ذهن جوان ما را از دین و مقدّسات و عفّت و حیا و مانند اینها دور کنند؛ دارند جدّی تلاش میکنند، پولها خرج می کنند برای این کار! جنگ واقعی این است." از بیانات مقام معظم رهبری در جمع مردم تبریز 27 بهمن ماه 1395.
بله جنگ واقعی جنگ فرهنگی است و یکی از مهمترین ابزارهای موجود برای این جنگ و شاید اهم ابزار این جنگ فضای مجازی می باشد. با ورود تلفن های همراه هوشمند و فراهم آمدن دسترسی به اینترنت بر بستر آن ها تحولی شگرف در دسترسی ایرانیان به فضای مجازی بوجود آمد. پیش از آمدن تلفن های همراه هوشمند عمده استفاده کنندگان از اینترنت را جوانانی تشکیل می داند که پیشرو استفاده از تکنولوژی هستند یا افراد دانشگاهی و تحصیل کرده که برای انجام کارهای خود نیاز به استفاده از اینترنت داشتند. اما کاربران اینترنت پس از در دسترس قرار گرفتن تلفن های هوشمند به شدت تغییر می کند. هم از لحاظ کمیت که از رقمی حدود 4 میلیون کاربر فعال به رقمی نزدیک به 21 میلیون کاربر فعال افزایش می یابد و هم از نظر کیفیت دسترسی که هم سرعت های بهتر در دسترس کاربران قرار می گیرد و هم اینترنت را همه جا (به تبع همراه بودن گوشی های همراه) در اختیار کاربران قرار می دهد. و هم نوع کاربران اینترنت را از کاربران خاص و نیمه حرفه ای به همگان تغییر می دهد. بستری خوب و کارا که می تواند ابزاری خوب در اختیار فرهنگ کشور باشد و همچنین در اختیار بهبود وضع معیشتی و شاخص های اقتصاد مقاومتی.
این رشد چشمگیر دسترسی به اینترنت اما همان گونه که تقریبا در همه زمینه ها صادق است مخاطرات خود را نیز دارد. این مخاطرا ت هم بعد فرهنگی دارند و هم بعد اقتصادی.
در بعد اقتصادی می توان به میزان خروج ارز از کشور به واسطه استفاده از پهنای باند اشاره کرد. به زبان ساده تر به ازای هر عکسی که ما در تلگرام می بینیم یا هر ویدئویی که به اشتراک می گذاریم داریم مقداری ارز از کشور خارج می کنیم که برای یک فایل و یک عکس بسیار ناچیز است ولی در مقیاس استفاده ای که از تلگرام می شود این عدد شگرف می شود. به بیان ساده 60 درصد از کل پهنای باند کشور در اختیار این نرم افزار قرار دارد[1]. متاسفانه آمار دقیقی از میزان خروج ارز از کشور بواسطه خرید ترافیک اینترنتی در دسترس عموم قرار نمی گیرد ولی می توان به جرات گفت که این رقم چند هزار میلیارد تومان می باشد. و بیش از نیمی از آن صرفا برای استفاده از یک پیام رسان خارجی از کشور خارج می شود و خرج ایجاد اشتغال و سرمایه در کشور هایی مانند ترکیه و امارات می گردد صرفا به دلیل استفاده از یک ابزار پیام رسان خارجی.
اما آیا این همه ی ماجرا است؟ خیر. هنوز از تاثیراتی که این ابزار ( که کنترلی نیز بر روی آن نیست) از لحاظ فرهنگی بر ما می گذارد چیزی نگفته ایم. بدون شک یکی از مهمترین کاربران این روزهای شبکه های اجتماعی و بخصوص تلگرام نوجوانان هستند که در سن پرخطری قرار دارند. تلگرام می تواند به راحتی محتوای جنسی و غیراخلاقی در اختیار نوجونان ما قرار دهد. البته مسئولان این پیام رسان خارجی بر اساس گزارش هایی که به آن ها ارسال می شود اقدام به حذف کانال های با محتوی غیراخلاقی می نمایند. اما آیا این مقدار کافی است؟ آیا تا کنون در تاریخ کشور ما محتوای غیراخلاقی به این راحتی و در این حد گسترده در اختیار نوجوانان و حتی نونهالان بوده است؟
بعد دیگر از مضرات این نرم افزار انتقال هدفمند اطلاعات ایرانی ها به خارج از کشور می باشد. و از این نظر نسبت به نرم افزارهای پیشین مشابه یک برتری نیز دارد و آن پوشش گستره ی بسیار بیشتری از ایرانیان می باشد. خوانندگان محترم حتما تصدیق خواهند کرد که در دوستان و اقوامشان افرادی را دیده اند که بواسطه سنشان یا عدم علاقه آن ها به فضایی مجازی، هرگز فکر نمی کرده اند روزی به یک شبکه اجتماعی عضو شوند اما در کمال ناباوری هم اکنون عضو تلگرام هستند. تحت پوشش قرار دادن این گستره ی کاربران ابزاری در دستان این نرم افزار قرار داده است که قبلا در اختیار بقیه نبوده است. این روزها حتی در دور افتاده ترین روستاها ایران نیز اهالی روستا برای خود گروه تلگرام دارند و جالب تر اینکه هرروز هم گروه را به روز رسانی می کنند و کوچکترین اتفاقات را در آن به اشتراک می گذارند. این شرکت گستاخ که قسمت عمده ی بود و نبودش وابسته به کاربران ایرانیش می باشد حاضر به هیچگونه همکاری برای کاهش ضررهای ایران نمی باشد. در واقع تلگرام حریم داده ایرانی ها را نقض می کند و در قبال ابرام مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای انتقال سرورهایش به داخل کشور هم پشیزی وقع نمی نهد. آیا کشور های رقیب مانند ترکیه و دشمنانی مانند رژیم اسرائیل به سراغ این منبع خوب اطلاعات نرفته اند؟[2] [3] آیا یکی از منابع درآمدی این نرم افزار از فروش در گرانبها (اطلاعات ایرانیان) به این قبیل کشورها نمی باشد؟و اما اکنون در آستانه انتخابات هرروز مدیری از دولت به یارای این نرم افزار می آید و تضمین بقای آن را می دهد[4]. گویی عده ای بخاطر یک دستمال قصد به آتش کشیدن قیصریه را دارند و برای منافع کوتاه مدت گروه های سیاسی خود باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیر به کشور می شوند.
روی قبر شعبان جعفری (شعبان بی مخ) هم شعرهای میهن پرستانه نوشته شده است. در این زمان بسیاری او را مسخره می کنند اگر واقعا فکر می کرده که وطن پرست بوده است. اما شاید واقعا فکر می کرده به میهنش خدمت می کند و پولی هم در این میان از بیگانگان می گیرد. دیگر از این بهتر چه می شود. اما تاریخ به ساده انگاری او می خندد. آیا برخی از ما نیز در اوج ساده اندیشی گمان می کنیم که داریم با گسترش ابزارهای جمع آوری داده ها به پیشرفت کشورمان کمک می کنیم؟ آیا تبلیغات غربی ها به ما فروخته است که برای آزادی بیان و گردش اطلاعات باید اطلاعات شهروندان خود را دو دستی تقدیم بیگانگان کنیم؟ آیا تاریخ به ریش ما نخواهد خندید که چقدر ساده لوح بودند و چگونه امکان داشت اینطور دست و دلبازانه داده های یک کشور را به بیگانگان تقدیم کنند؟ آیا اهداف سیاسی ما باعث شده است که چشمانمان را روی این خسران ببندیم؟
چشممان را روی این خسران بستیم و اینک قابلیت تماس تلفنی هم به تلگرام افزوده شد. این به معنای خروج هر چه بیشتر اطلاعات و ارز از کشورمان است. افزون بر این برای اینکه مردم را نسبت به استفاده از این ویژگی حریص تر کنند اجازه فعال سازی به صورت پیشفرض را نداده اند و باید حتما توسط کاربر دیگری تماس دریافت کرد تا این ویژگی فعال شود. یعنی برای تقدیم کردن اطلاعات و پول خود به خارجیان باید منتظر هم بمانیم و چشم به راه شخصی شویم تا ما را به این باشگاه عجیب سرقت اطلاعات دعوت کند.
هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که چنین ابزار خطرناکی را در دستان بیگانگان قرار دهد و راه هایی نیز برای برون رفت از این وضعیت موجود است. این روزها پیام رسان های بسیار خوبی در داخل کشور گسترش داده شده اند که متناسب با نیازهای بومی ما نیز می باشند. این ابزارها از لحاظ امکانات و طراحی واقعا شایسته هستند و از آن مهمتر به دستان پرتوان فرزندان کشور خودمان گسترش داده شده اند و باعث اشتغالزایی هم شده اند. خروج ارز هم که ندارند هیچ، می توانند به صورت بالقوه باعث ارزآوری نیز شوند. امیدواریم با اتخاذ سیاست های درست دردستگاه های مسئول به رشد نرم افزارهای داخلی کمک شود تا هم آسیب های تلگرام با حذف این ابزار برطرف شود و هم در صورت تقویت در آینده باعث ارزآوری برای کشورمان شوند. در این میان صدا و سیما هم می تواند نقش موثری در تشویق مردم به این ابزارهای داخلی داشته باشد روندی که متاسفانه تا کنون از آن غفلت شده است. الف/گ
[1] "۶۰ درصد پهنای باند کشور در اختیار تلگرام است,” خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency, 11-Aug-2016. [Online]. Available: http://www.mehrnews.com/news/3738439/۶۰-درصد-پهنای-باند-کشور-در-اختیار-تلگرام-است. [Accessed: 14-Apr-2017].
[2] "تلگرام، اسب تروای اسرائیلی,” مشرق نیوز, 01-Aug-2016. [Online]. Available: http://www.mashreghnews.ir/news/611788/تلگرام-اسب-تروای-اسرائیلی. [Accessed: 14-Apr-2017].
[3] "سرپلهای داخلی آمدنیوز وابسته به سازمان جاسوسی ترکیه.” [Online]. Available: http://enghelab-news.ir/shownews.php?idnews=45542. [Accessed: 14-Apr-2017].
[4] "هیچ نرم‌افزاری جایگزین تلگرام نمی‌شود/شبکه ‘توانا’ در حال اجراست - ایسنا.” [Online]. Available: http://www.isna.ir/news/95122113652/%D9%87%DB%8C%DA%86-%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D9%86%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA. [Accessed: 14-Apr-2017].
