آغاز شمارش معکوس نمایشگاه کتاب/ جزئیات ۴ بسته حمایتی دوره سی‌ام

در گزارش زیر تلاش شده است در گفتگو با برخی مسئولان اصلی نمایشگاه و مدیران کمیته‌های مختلف، ضمن کسب اطلاعاتی از وضعیت حضور ناشران داخلی و خارجی و نیز یارانه‌هایی که برای تشویق اقشار مختلف مردم به منظور استفاده از این رویداد فرهنگی تخصیص یافته است، تصویری از آخرین وضعیت نمایشگاه کتاب تهران به نمایش بگذاریم.

جزئیات ۴ بسته حمایتیِ نمایشگاه امسال

همایون امیرزاده سخنگوی سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، از اجرای ۴ بسته حمایتی به منظور بهره‌مندی اقشار مختلف علمی از این نمایشگاه خبر داد و گفت: یکی از این چهار گروه هدف، دانشجویان و طلاب هستند که اعتبار تخصیص یافته از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این قشر ۸ میلیارد تومان است و سهم آورده دانشجویان و طلاب هم ۱۲ میلیارد تومان است. در مجموع میزان تزریق اعتبار از این محل به حوزه نشر هم ۲۰ میلیارد تومان خواهد بود.

وی با بیان اینکه در این بسته حمایتی، ۱۷۰ هزار دانشجو و ۳۰ هزار طلبه (در مجموع حدود ۲۰۰ هزار نفر) به عنوان جامعه هدف تعیین شده‌اند، افزود: واقعیت این است که با آماری در حدود ۵ میلیون دانشجو که در حال تحصیل هستند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به منابع در اختیار، تنها قادر است جمعیت محدودی از آنها را تحت پوشش یارانه مورد اشاره قرار دهد و انتظار ما این بود که سازمان‌ها و نهادهایی که ارتباط ارگانیک بیشتری با دانشجویان دارند، نقش‌آفرینی بیشتری در این زمینه داشته باشند.

این مقام مسئول در نمایشگاه کتاب تهران اضافه کرد: بسته حمایتی دیگری که در این دوره از نمایشگاه اجرایی خواهد شد، بن دانش ‌آموزی است که وزارت ارشاد ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار برای آن تخصیص داده است. یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان هم سهم آورده خود دانش آموزان خواهد بود. تفاوت این بسته با بسته قبلی در این است که برعکس بسته حمایتی دانشجویان و طلاب، در اینجا بسته مورد اشاره ۶۰ درصد به ۴۰ درصد به نفع دانش‌آموزان بسته شده است.

چرا دانش آموزان تهرانی از لیست مشمولان بن کتاب خط خوردند؟

امیرزده با بیان اینکه هدف گذاری این بسته حمایتی برای ۸۰ هزار دانش آموز استان تهران است، گفت: این سوال که چرا امسال فقط دانش‌آموزان شهرستان‌های استان تهران تحت پوشش این بسته حمایتی قرار گرفته‌اند، سوالی جدی است که ما باید پاسخگوی آن باشیم؛ این موضوع دو دلیل دارد؛ اول اینکه ما تاکنون شاهد اجرای طرح‌های حمایتی معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد در سراسر کشور از جمله شهر تهران و در قالب‌هایی مانند طرح تجهیز کتابخانه‌های مدارس بوده‌ایم و کلانشهر تهران از این حیث، از مناطق نسبتاً برخوردار کشور به حساب می‌آید.

وی در توضیح بیشتر یادآور شد: در واقع نگرانی ما از این موضوع بود که شهرستان‌های دیگر استان تهران بجز شهر تهران که نشانه‌های کم‌برخورداری در حوزه‌های فرهنگی را به راحتی می‌شود در آنها پیدا کرد، نادیده گرفته شوند. از طرف دیگر ارائه آمار مربوط به دانش آموزان توسط شهرستان‌های استان تهران در زمان تعیین شده، عامل دیگری بود که این دانش‌آموزان به جای دانش آموزان شهر تهران به عنوان جامعه هدف بسته حمایتی مورد اشاره در نظر گرفته شوند.

سخنگوی شورای سیاستگذاری سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با بیان اینکه «برای حمایت از ۱۳ میلیون دانش آموز سراسر کشور علاوه بر اجرای اینگونه طرح‌ها باید سازمان‌های دیگر هم نقش جدی‌تری داشته باشند»، در عین حال تاکید کرد: البته برای اینکه دانش آموزان تهرانی از مزیت برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بی‌بهره نباشند، تخفیف‌های ۱۰ تا ۳۰ درصدی ناشران شامل آنها و همه دانش آموزان دیگر شرکت کننده در نمایشگاه کتاب تهران خواهد شد.

امیرزاده گفت: بسته حمایتی دیگر مربوط به بن‌کارت‌های مربوط به اساتید حوزه‌های علمیه و اعضای هیئت‌های علمی دانشگاه‌های کشور است. برای اجرای این طرح حمایتی هم معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد، ۱ میلیارد تومان تخصیص داده است که هر یک از استادان حوزه و یا اعضای هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها مبلغ ۲۵۰ هزار تومان بن کارت خرید کتاب دریافت خواهد کرد؛ به این ترتیب که ۷۰ درصد هزینه آن را خودشان تامین می‌کنند و ۳۰ درصد باقیمانده را معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد. بر این مبنا دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان هم سهم اساتید خواهد بود.

ثبت نام بالغ بر ۶۸ هزار دانشجو و طلبه برای بهره‌مندی از بن کارت کتاب

وی افزود: آخرین بسته بن‌های مشارکتی ویژه تامین منابع مکتوب و مورد نیاز کتابخانه‌های مراکز دانشگاهی، علمی، فرهنگی، سازمان‌ها، نهادها، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و پایگاه‌های مقاومت بسیج است که ۵ میلیارد تومان توسط معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد با درصد مشارکت ۵ تا ۲۵ درصدی این نهادها، تخصیص پیدا کرده و در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت. پیش‌بینی ما این است که با میانگین مشارکت ۱۵ درصدی این نهادها، ۲۸ میلیارد تومان هم آنها در این بسته حمایتی مشارکت کنند.

سخنگوی شورای سیاستگذاری سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: در مجموع پیش‌بینی ما این است که برآیند مشارکت نهادها و دستگاه‌های پیش گفته با معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد در اجرای ۴ بسته حمایتی مورد اشاره مثبت و گردش مالی آن، حدود ۶۰ میلیارد تومان باشد.

امیرزاده همچنین درباره آخرین آمار ثبت نام دانشجویان و طلاب برای دریافت بن کتاب نمایشگاه امسال هم اعلام کرد: بر اساس آخرین آمار تاکنون بالغ بر ۶۸ هزار نفر برای بهره‌مندی از یارانه خرید کتاب در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد، ثبت نام ۶۲ هزار نفر دانشجو و ۱۰۰۰ طلبه مورد پذیرش واقع شده و کد رهگیری به آن‌ها داده شده است.

وی تأکید کرد: احتمال تمدید زمان ثبت نام برای دریافت این یارانه البته وجود دارد و متعاقباً اعلام خواهد شد.

احکام محرومیت ۴۹ ناشر از حضور در نمایشگاه امسال نقض نشده است

امیرزاده در بخش دیگری از این گفتگو با اشاره به صدور آراء محرومیت از حضور در نمایشگاه امسال برای ۴۹ ناشر متخلف دوره قبل، درباره احتمال نقض این آراء و شنیده‌ها در مورد حضور ناشران مورد اشاره در دوره سی ام نمایشگاه هم تاکید کرد: هرگز چنین اتفاقی نخواهد افتاد و فکر می‌کنم هیئت رسیدگی به تخلفات ناشران طی دو سال گذشته نشان داده است که با هیچ متخلفی مماشات نخواهد کرد؛ ضمن اینکه در جلساتی هم که در چند ماه گذشته در این رابطه تشکیل شده است، آراء مورد اشاره نقض نشده است. به علاوه ممانعت از حضور این ناشران متخلف در نمایشگاه امسال، مطالبه جدی صنف نشر هم محسوب می‌شود.

در همین حال در بخش آماده‌سازی نمایشگاه برای جانمایی ناشران و استقرار غرفه‌ها در شهر آفتاب، تلاش‌ها کماکان در جریان است. هومان حسن‌پور مدیر کمیته ناشران داخلی سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره آخرین وضعیت جانمایی این دسته از ناشران که شامل ناشران بخش عمومی، دانشگاهی، آموزشی و کودک و نوجوان می‌شوند، در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب، گفت: کار بررسی مستندات ناشرانی که ثبت‌نام موقت و اولیه خود را برای حضور در نمایشگاه داشته‌اند، کماکان ادامه دارد.

چالش کمبود فضای شهر آفتاب و حق ناشران برای حضور در نمایشگاه

امیرزاده سپس با اشاره به چالش‌هایی که در دادن فضای نمایشگاه به ناشران و جانمایی آنها در شهر آفتاب وجود دارد، افزود: از دوره قبل تاکنون شاهد افزایش فضای نمایشگاهی در شهر آفتاب نبوده‌ایم. از سوی دیگر حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ ناشر که در دوره قبلی نمایشگاه حضور پیدا نکرده بودند، امسال متقاضی حضور در نمایشگاه شده‌اند. در همین حال ناشرانی هم که در دو دوره قبل در نمایشگاه حضور داشتند اما با توجه به تخلفاتشان از حضور در نمایشگاه سال آینده (یعنی ۱۳۹۵) محروم شده بودند، بنا به حق طبیعی خود، مجدداً متقاضی حضور در نمایشگاه امسال شده‌اند.

مدیر کمیته ناشران داخلی سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: علیرغم اینکه ما امسال هم - البته همانند چند دوره اخیر - سقفی را در متراژ بالا در فضای نمایشگاهی به ناشران اختصاص داده ایم، حتی این شرایط هم نتواسته مشکل کمبود جا را برای ناشران متقاضی حضور در نمایشگاه برطرف کند؛ دست کم تا این لحظه. ضمن اینکه ما به هیچ وجه مایل نیستیم به ناشرانی که حق طبیعی‌شان است که در نمایشگاه حضور داشته باشند، جواب رد بدهیم.

حسن‌پور که پیشتر ابراز امیدواری کرده بود که تا پایان فروردین ماه کار بررسی مستندات ناشران به پایان برسد و متراژ نهایی غرفه‌های ناشران مشخص و ثبت‌نام نهایی آن‌ها انجام شود، امروز از تشکیل جلسات فشرده و متراکم برای حل چالش‌های مورد اشاره طی روزهای گذشته خبر داد و گفت: ما گاهی اوقات مجبور شده‌ایم اندکی از فضای غرفه‌های بزرگتر کم کنیم تا در همان فضای جدیدی که ایجاد می‌شود، چند ناشر دیگر هم جانمایی شوند.

به گفته این مقام مسئول در نمایشگاه کتاب تهران، امسال ۲۶۰۷ ناشر در بخش داخلی، متقاضی حضور در سی‌امین دوره این نمایشگاه شده‌اند که شامل ۱۵۴۵ ناشر در بخش عمومی، ۳۷۳ ناشر در بخش کودک، ۵۵۲ ناشر در بخش دانشگاهی و ۱۳۷ ناشر در بخش آموزشی هستند که به محض اتمام بررسی مستندات آنها و احراز شرایط‌شان برای حضور در نمایشگاه، پس از تعیین متراژ غرفه‌هایشان و پرداخت صورتحساب مربوطه از طریص درگاه بانک عامل، اطلاع‌رسانی لازم به شیوه پیامک، پست الکترونیکی و سایت ثبت‌نام، به آنها صورت خواهد گرفت.

جداسازی ناشران لاتین و عرب در نمایشگاه امسال

از سوی دیگر در بخش ناشران خارجی هم اطلاعات تازه‌ای به دست آمده است. داوود موسایی مدیر کمیته ناشران خارجی سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از برپایی ۱۳۴ غرفه برای عرضه آثار خارجی (لاتین و عربی) در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبر داده است.

وی با اشاره به جداسازی کامل سالن ناشران لاتین و عرب در این دوره و برپایی ۴۲ غرفه در سالن ناشران لاتین و ۹۲ غرفه ناشران عرب‌زبان گفت: تاکنون ۸ محموله کتاب به نمایشگاه کتاب تهران آمده است که ۷ محموله از کشور لبنان و یک محموله هم از کشور ایرلند بوده است. هم اکنون هم محموله‌های کتاب کشورهای ایتالیا، هند، آلمان، فرانسه، انگلیس، لبنان، سوریه و اردن نیز وارد شهر آفتاب شده است.

مدیر کمیته ناشران خارجی سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره جانمایی ناشران نیز گفت: در نمایشگاه امسال دو سالن کتاب‌های لاتین و عرب کاملا از یکدیگر تفکیک شده است. سال گذشته برخی از ناشران عرب در سالن لاتین جانمایی شده بودند که استقبال چندانی از آن‌ها نشد.

موسایی با اشاره به متراژ اختصاص یافته برای ناشران لاتین و عرب در نمایشگاه کتاب تهران گفت: برای ناشران لاتین ۲۲۰۰ متر مربع و برای ناشران عرب ۲۰۰۰ متر مربع فضا در نظر گرفته شده است. در سالن ناشران لاتین ۴۲ غرفه و در سالن ناشران عرب ۹۲ غرفه ایجاد شده است.

وی ادامه داد: خوشبختانه با هماهنگی‌های انجام شده با ناشران عرب دو روز اختصاصی برای ناشران عرب در سرای اهل قلم بین‌الملل اهل قلم در نظر گرفته شده است تا به برگزاری برنامه و رونمایی از آثار خود بپردازند.

غلامرضا نوعی مدیر کمیته بین‌الملل سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم در تشریح برنامه‌های این کمیته گفت: برای نخستین‌بار در طول برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در این دوره شاهد حضور استانبول به‌عنوان «شهر مهمان» هستیم. مسئولان فرهنگی این شهر برنامه‌های متنوعی در نمایشگاه ارائه می‌کنند. هشت نفر از این کشور در نمایشگاه حضور دارند که اعزام چهار نویسنده برجسته ادبی از نقاط عطف این حضور است.

برپایی غرفه مستقل برای ۲۰ کشور در نمایشگاه کتاب

وی همچنین درباره برنامه‌های ایتالیا در نمایشگاه کتاب تهران گفت: در این دوره ایتالیا به‌عنوان کشور مهمان حضور دارد که پل ادبی میان دو کشور از چند ماه قبل با برگزاری نشست‌های تخصصی در ایران و ایتالیا آغاز شده است. در این دوره ۳۲ نفر ازجمله مقامات عالی‌رتبه این کشور و ۱۲ نفر نویسنده ادبی و هنری حضور دارند. همچنین علاوه بر نشست‌های مشترک با نویسندگان ایرانی شاهد برگزاری «روز ایتالیا» نیز در نمایشگاه خواهیم بود.

نوعی با اشاره به تنوع میهمان خارجی در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران گفت: این حضور قطعا به گسترش دیپلماسی فرهنگی دامن خواهد زد. کشورها و سفارتخانه‌هایی برای اولین‌بار در این نمایشگاه شرکت می‌کنند که می‌توان به شیلی، سوئد، اکوادور، فنلاند، اتریش، صربستان و هند اشاره کرد. درمجموع در این بخش ۲۰ کشور آلمان، روسیه، فنلاند، ترکیه، سوئد، اتریش، ایتالیا، ارمنستان، صربستان، مکزیک، اکوادور، شیلی، عمان، افغانستان، ژاپن، هند، لبنان، چین و عراق غرفه مستقل دارند.

مدیر کمیته بین‌الملل درباره حضور ناشران، مترجمان و آژانس‌های ادبی نیز گفت: برخی از این ناشران و مترجمان و فعالان ادبی در قالب بورسیه نمایشگاه در این دوره حضور پیدا می‌کنند. اعطای ۱۰ بورسیه نمایشگاه به نمایندگانی از کشورهای مصر، ارمنستان، ژاپن، چین، ایتالیا، سوئیس و عمان تاکنون نهایی شده است. این حمایت می‌تواند کمک شایانی به حمایت از کسانی که به کتاب ایرانی در خارج از کشور اهتمام دارند، بکند.

نوعی همچنین از حضور روسای نمایشگاه‌های خارجی در نمایشگاه کتاب تهران خبر داد و گفت: در این دوره شاهد حضور ۱۴ نفر از روسا و مسئولین نمایشگاه‌های خارجی در نمایشگاه هستیم که حضور کشورهای اتریش، صربستان، مجارستان، فرانسه، ایتالیا و روسیه تاکنون قطعی شده است. افزایش فعالیت رایت سنتر با حضور برخی ناشران فعال ایرانی در حوزه بین‌الملل و مؤسسات حمایت از ترجمه و انتشار کتاب ایرانی در بازار جهانی نیز از جمله موارد دیگر در حوزه تعاملات خارجی است.

وی درباره امضای تفاهم‌نامه نیز گفت: تفاهم‌نامه مشترک حضور ایران به‌ عنوان مهمان ویژه و برعکس حضور ایران در کشور چین در این دوره از نمایشگاه امضا خواهد شد و ۱۴ نفر از این کشور در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند. تفاهم‌نامه تبادل غرفه و حضور دو کشور به‌عنوان مهمان ویژه با حضور معاونین وزیر دو کشور امضا می‌شود. برگزاری نشست‌های مشترک میان نویسندگان ایرانی و خارجی حاضر در نمایشگاه و بهره‌گیری از این فرصت در دیگر بخش‌های نمایشگاه، همچنین برگزاری روز کشورها با مشارکت کمیته ناشران خارجی نمایشگاه و نیز هماهنگی حضور مهمانان در دانشگاه‌ها و مراکز علمی از دیگر برنامه‌های این کمیته است.

مدیر کمیته بین‌الملل نمایشگاه کتاب همچنین در گفتگوی خود با خبرنگار مهر از رونمایی از سه کتاب با موضوع ادبیات و فرهنگ ایران و ایتالیا به مناسبت حضور این کشور در نمایشگاه سی‌ام خبر داد و گفت: همزمان با برگزاری سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و حضور کشور ایتالیا به عنوان میهمان ویژه، سه عنوان کتاب با موضوع ادبیات و فرهنگ ایران و ایتالیا رونمایی خواهد شد.

وی افزود: نخستین کتاب از این مجموعه با عنوان «کتابشناسی گزیده ایران در ایتالیا» (۱۹۸۲-۲۰۱۷) به کوشش مهیار سماویش، اکبر قولی و رضا جمشیدی تهیه شده است که در آن کتابشناسی آثار ترجمه شده از فارسی به ایتالیایی و بالعکس مورد بررسی قرار گرفته است. مقدمه این کتاب به تاریخچه و ساختار تالیفات و ترجمه‌های ایتالیایی در خصوص ایران پرداخته و در ادامه حوزه‌های محتوایی تالیفات و ترجمه‌های ایتالیایی بررسی شده است. بررسی نسخ خطی، ایران باستان، کاوش و مرمت آثار باستانی، هنر و معماری؛ زبان و ادبیات فارسی، مطالعات تاریخی، اسلام شناسی- شیعه شناسی؛ ایران معاصر و گفتمان انقلاب اسلامی از دیگر مباحث این کتاب است.

مدیر کمیته بین‌الملل نمایشگاه کتاب ادامه داد: در کتابشناسی دوم که با عنوان «تاریخ ادبیات ایتالیایی در ایران-کتابشناسی آثار ادبی ایتالیایی در ایران» به همت خانم دکتر فاطمه عسگری عضو هیات علمی دانشگاه تهران تالیف و تدوین شده است،   موضوعاتی مانند معرفی برخی چهره‌های جاودان ادبیات معاصر ایتالیایی، اسامی مترجمین آثار ادبیات ایتالیایی در ایران، فهرستواره آثار ایتالیایی که به فارسی ترجمه و چاپ شده است و فهرست لاتین اسامی نویسندگان ایتالیایی که یک یا چندین اثر از ایشان به فارسی برگردانده شده است مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی یادآور شد: در بخش «چهره‌های ماندگار ادبیات معاصر ایتالیا» به معرفی جوانی ورگا، ایتالو ازوو، کارلو لوی، اینیاتزیو سیلونه، ماریو سولداتی، ویتالیانو برانکاتی، دینو بوتزاتی، لوییجی پیراندلو، گراتزیا دلدا، کوررادو آلوارو و... می‌پردازد. در بخش بعدی با عنوان «اسامی مترجمین آثار ادبی ایتالیایی در ایران» به ذکر اسامی مترجمین بنامی همچون میرزا یوسف خان اعتصام الملک آشتیانی مترجم اشعاری از تریلوسا، مصطفی رحماندوست مترجم پینوکیو اثر کارلو کولدی و... و.   پرداخته می‌شود.

نوعی افزود: کتاب «روابط فرهنگی ایران و ایتالیا» به قلم مجید نجات‌پور، شادی جمالی و افشین کرمی نخستین عنوان از این سه کتاب است که در پنج فصل تهیه شده است. نخستین فصل از آن با عنوان «زبان و ادبیات»، مبادلات و ارتباطات زبانی این دو کشور از زمان پهلوی اول تا پس از انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفته است و در ادامه دانشگاه‌ها و مراکز علمی دو کشور معرفی شده‌اند. معرفی ایرانشناسان ایتالیا و نیز آثار ترجمه شده از زبان فارسی به ایتالیایی هم از مهمترین موضوعاتی است که در این بخش مورد توجه مولفان قرار گرفته است. در بخش دوم از این کتاب موضوع اندیشه و فلسفه و مواجهه اندیشمندان و فلاسفه ایرانی و ایتالیایی در گذر زمان و در خلال قرون و اعصار متوالی مورد توجه قرار گرفته است.

در سومین بخش از این کتاب با عنوان هنر نیز اندیشه و تاثیر و تاثر هنری میان دو کشور در طول زمانهای متمادی مورد توجه قرار گرفته و در بخش چهارم از کتاب با عنوان مذهب نیز تاثیراسلام و مسیحیت از دو کانون ایران و ایتالیا بر یکدیگر بررسی شده است. در فصل پایانی از این کتاب نیز آداب و رسوم مردم ایتالیا و نیز برخی از آداب و رسوم فعلی ایرانی که تاثیرگرفته از فرهنگ غرب است مورد توجه قرار گرفته است. این سه کتاب همزمان با ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و توسط کمیته اموربین‌الملل رونمایی می‌شود.