مباحث مهدویت از جمله مباحثی است که نقش کلیدی در زندگی بشر دارد و با زوایای مختلف حیات انسان ارتباط مستقیم دارد. اثرگذاری اندیشه مهدویت در حوزه زندگی فردی و رسیدن به سعادت و آرامش دنیوی و اخروی و همچنین نقش آفرینی آموزه های مهدویت در شکل گیری کانون مقاومت و هویت انقلابی که در نمونه های بسیاری نمود پیدا کرده است، بر هیچ کسی پوشیده نیست. حتی جبهه استکبار نیز متوجه اهمیت مهدویت و موعودگرایی در اندیشه شیعه شده است و از همان ابتدای نفوذ خود در خاورمیانه و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی استراتژی های مختلفی را در تقلیل و حذف این اندیشه به کار گرفته است. لذا به مناسبت فرارسیدن میلاد منجی عالم، حضرت مهدی (ع) لازم دیدیم بار دیگر اهمیت اندیشه مهدویت و موعودگرایی را مورد بررسی قرار دهیم. به همین منظور گفتگویی با آقای سیدهادی سیدافقهی صورت گرفته است که در ادامه می آید:
بصیرت: اندیشه مهدویت چه تأثیری می تواند در سلامت روحی جامعه داشته باشد؟
مسئله اندیشه مهدویت و اصل فلسفه منجی موعود در آخرالزمان منحصر به شیعه و سنی و مسلمانان نیست. ما در آثار زرتشتی ها در نوشته ها در نوشته های مربوط به فرجام شناسی و آخرالزمان می بینیم که وعده ظهور منجی موعود خودشان به نام سوشیانت را مطرح می کنند. در آیین و دین کلیمی و یهودی می بینیم از ظهور منجی دوران آخر الزمان به نام ماشیاح یا ماسیاح سخن می گویند. در آیین مسیحی و همه مذاهب، مذهب کاتولیک، ارتدوکس یا پروتستان و یا حتی اوانجلیک ها اینها همه معتقد به مسئله منجی و فرجام شناسی و منجی موعود هستند.
در اندیشه مسلمانان چه مذاهب اربعه اهل سنت و چه شیعه که آنها هم فرق مختلفی دارند، چون دوازده امامی، شش امامی، سه امامی، باز هم این اندیشه وجود دارد. پس این یک مسئله فطری است. مسئله آرمان خواهی انسان در رسیدن به مدینه فاضله و مدینه عادله است که عدالت آنجا برقرار می شود. اما در مذهب ما به عنوان پیروان مذهب شیعه اثنی عشری می تواند تنظیم کننده نظم و هارمونی زندگی باشد.
به این معنا که اولاً بدانیم منجی آخر الزمان، معصوم چهاردهم و امام دوازدهم حیّ و حاضر است و ناظر است. در بسیاری از روایات ما داریم که پرونده های اعمال ما را در خدمت آن بزرگوار عرضه می کنند و از گناه های ما ناراحت می شوند و از اعمال صالح ما خشنود می شوند. مسئله دیگر مسئله اعتراض است؛ یعنی بحث انتظار یک نوع اعتراض است به وضع موجود که من می خواهم از این وضع موجود خارج شوم و برسم به وضع مطلوب و آن کسی که می آید و ظهور می کند و از پس پرده غیب در واقع تشریف فرما می شود آن هم می خواهد وضع موجود را اصلاح کند.
بنابراین انتظار به این معناست، برخلاف دیگرانی که معتقدند ما باید اجازه بدهیم سراسر دنیا را فساد و ظلم و جور و نابرابری پر کند و آن وقت حضرت حجت ظهور می کنند. این برخلاف نص صریح قرآن است. قرآن مگر نمی گوید با ظلم مبارزه کنید، مگر نمی گوید با فساد مبارزه کنید، قرآن مگر نمی فرماید که امر به معروف و نهی از منکر کنید، پس باید ما با فساد و ظلم و جور و بی عدالتی مبارزه کنیم. بنابراین می بینیم این شاخص اعتقاد به منجی موعود و به ظهور دادگستر و عدالت گستر، روند زندگی من را، آرمان های من و اهداف من و هدف گذاری من را در زندگی شکل می دهد، تنظیم می کند و تعریف می کند. برای من آن سبک زندگی، نقشه راهی است که باید آن را بپیمایم این خودش یک فضیلت است هم برای آخرت و هم برای دنیای من.
بصیرت: با توجه به هویت انقلابی اندیشه مهدویت، این نگرش سبب اتفاق های بزرگ تاریخی شده است، از جمله پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری جنبش های مقاومت. درباره این پتانسیل و استفاده از آن در مقابله با چالش های امروزی جوامع مسلمانان توضیحی بفرمایید.
اینکه ما می گوییم اندیشه مهدویت انقلابی است، قطعاً به دستور قرآن بوده یعنی مبارزه با ظلم، بی عدالتی، کفر و شرک و فساد. بنابراین می توانیم همین اندیشه انقلابی و تاثیر آن را و الگو شدن این اندیشه انقلابی در مقابل این آیتم هایی که خدمتان گفتم یعنی ظلم، بی عدالتی، و جور و تجاوز را در قالب جنگ نرم و جنگ سخت در قالب قدرت نرم و در قالب قدرت سخت تفسیر کنیم.
تا زمانی که دشمنان ما و کشورهایی که می خواهند به ما حمله کنند در جبهه قدرت نرم، حالا چه در فضای مجازی، چه در فضای رسانه و تبلیغات، جنگ روانی و عملیات روانی و از خطوط قرمز عبور نکرده باشند، ما موظف هستیم با مسلح شدن به اندیشه مهدویت به عنوان مصلح آخرالزمان با اینها محاجه کنیم و وارد گفتگو شویم. اما اگر توسعه طلبی اینها، مثل آمریکا و رژیم صهیونیستی و کشورهایی که هم پیمان با آنها هستند بخواهند به مقدرات ما، به تمامیت ارضی ما، به سیادت ما بخواهند تجاوز کنند ما باید تهاجم سخت را بکاربگیریم.
این اندیشه انقلابی سخت و نرم در جای خودش خوب جواب داده است. در لبنان، در سوریه، در عراق و یمن و در عین حال در عرصه اندیشه نرم امروز این اندیشه ناب مهدویت که در واقع خودش تبلور و جوهره اسلام ناب محمدی (ص) است، وهابیت را فراری داده و شکست داده است. وهابیون نمی توانند و توان این را ندارند که در مقابل اندیشه و منطق مهدوی و علوی مقاومت کنند.
بصیرت: چرا با ظهور مدعیان دروغین مواجه هستیم؟ و این وضعیت را چگونه می بینید؟
این سوال خیلی مهم است و شاید تاکنون این سوال را کمتر مطرح کردند و به دنبال پاسخ دقیق و علمی آن هم نبودند، که اصولاً اولاً چرا یک عده می آیند موازی کاری می کنند و مدعی می شوند که ما آن شخصیت آرمانی هستیم. این یک شق سوال است، شق دوم سوال این هست که آیا این بحث موازی سازی یا عرفان های کاذب یا مدعیان مهدویت و ظهور و جنبش فرجام شناسی در دیگر طوایف و در دیگر ادیان و مذاهب هم وجود دارد؟
مثلاً در یکی از فرقه های مسیحیت به نام اینجیلی ها یا اِوانجلیک ها، مرتب برای منجی موعودشان سناریوسازی می کنند و حتی معتقدند که بعضی از این سناریوها آخرزمانی محقق شده است و می گویند که منجی موعود ما ظاهر خواهد شد و بعد از یک جنگ فراگیر سوم به نام جنگ آرماگدون. بعد از جنگ آرماگدون آن منجی موعود ما از آسمان هفتم نزول اجلال می کند و دنیا را رهبری می کند و پر از عدل و داد و قسط برابری و برادری می کند. حتی در مذهب وهابی ها، اوایل انقلاب یک شخصی به نام جهیمان سیف العتیبی به مسجدالحرام حمله کرد و گفت من مهدی موعود هستم که سرکوب شد.
در خود مذهب شیعه اثنی عشری هم متأسفانه هم برخی از زنان و هم برخی مردها این چنین ادعای واهی کردند. اینها می خواهند اصل قضیه را لوس کنند. مثل علی محمد باب، که اول گفت من نایب امام زمان هستم، بعد گفت من خود امام زمان هستم و بعد مدعی شد من خود خدای مجسم هستم. اینها برای لوس کردن آن جوهر قضیه هست. خیلی دقیق باید در این زمینه روشنگری شود و بهترین ملاک شناسایی اینها و حقانیت و بطلان اینها مراجعه به اهل فن هست، مراجعه به مراجع بزرگ هست و مراجعه به متخصصین هست که در این زمینه ید طولانی دارند و این شگردها را می شناسند و به راحتی اینها را رسوا کنند.
بصیرت: درباره تفاوت نگاه انجمن حجتیه و صهیونیسم مسیحی با شیعیان راستین درباره مقدمه سازی ظهور توضیحی بفرمایید.
انجمن حجتیه و هم مسیحیت صهیونیستی اینها با هم یک وجوه اشتراکی دارند و یک وجوه افتراق. وجوه اشتراک، اینکه هر دو معتقد هستند که هیچ گام مثبتی در راستای برقراری صلح و آشتی و تنش زدایی نباید برداشته شود. چون هر تلاشی در این راستا آن سناریو بازگشت مسیح موعود یا بازگشت امام زمان را بهم می زند. این سناریو را خدا مشخص کرده است و ما باید به خدا کمک کنیم که این سناریو به خوبی اجرا شود. پس باید شتاب کنیم در تحقق اپیزودها یا پرده های مختلف قبل از رسیدن به ظهور. مثلاً همین جنگ آرماگدون، بحث اشغال فلسطین، بحث تخریب مسجدالاقصی و ساختن هیکل سلیمان.
دیگر اینکه اندیشه مسیحیت صهیونیستی و انجمن حجتیه که اولاً معتقد به جدایی دین از سیاست هستند، معتقد به عدم مبارزه با فساد هستند، معتقد به کرنش هستند و معتقد به ایستائی هستند نه پویایی. انجمن حجتیه می گوید اعتراض نکنید. زمان شاه وقتی برخی از اعضای جوان انجمن، سوال های سیاسی می کردند حالا چه از آقای ذاکری و یا آقای حلبی که رئیس آنها بودند یا دیگران اینها اخراج می شدند و جالب این است که تنها تشکلی که زمان شاه اجازه همه نوع فعالیت داشت همین انجمن حجتیه بود.
من عرض کردم اندیشه انتظار حقیقی که مبتنی بر اندیشه اسلام ناب محمدی است، یک اندیشه انتظار پویا است نه انتظار ایستا. جمهوری اسلامی ایران، داعیه دار اندیشه انتظار پویا است و مقام معظم رهبری دعوت می کنند که انتظار ما، تکلیف محور است، نه حادثه محور و این خیلی حرف است که ما در زمان غیبت بر اساس تکلیف باید عمل کنیم نه بر اساس حوادث پیش بینی شده ای که وقتی مطابقت این حوادث با روایات و آیات غلط از آب دربیاید، ایجاد یأس و دلسردی و ناامیدی در پیروان حضرت مهدی ایجاد کند.
با تشکر از آقای سیدافقهی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند.
مصاحبه از: فهیمه عشرتی خلیل آباد
