بازي اسلام‌آباد با شمشير دولبه تهران يا رياض؟

(روزنامه اعتماد ـ 1396/01/16 ـ شماره 3775 ـ صفحه 11)

محمد بن سلمان در نخستين سخنراني‌هاي خود براي آغاز به كار ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم ادعا كرده بود كه كشور وي نقش هماهنگ‌كننده تلاش‌ها براي مبارزه با تروريسم در عراق، سوريه، ليبي، مصر و افغانستان را برعهده خواهد داشت. وي همچنين تاكيد كرد كه درخصوص مساله مبارزه با تروريسم و گروه‌هاي تندرو در سوريه و عراق، اين ائتلاف برنامه‌هاي نظامي خود را با نهادهاي بين‌المللي هماهنگ خواهد كرد. درحال حاضر كشورهاي اسلامي كه در اين ائتلاف قرار گرفته‌اند همگي داراي اكثريت اهل سنت هستند و كشورهايي كه اكثريت شيعه در اختيار دارند مانند ايران، عراق و سوريه در اين ائتلاف شركت نكرده‌اند. بسياري از تحليلگران مسائل منطقه‌اي با شك و ترديد به ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم نگاه مي‌كنند و آن را تلاشي از سوي سعودي براي مهار ايران و تقويت قدرت و نفوذ خود در منطقه خاورميانه مي‌دانند. بسياري از كشورهايي كه در اين ائتلاف حضور دارند اعلام كرده‌اند كه حاضر نيستند در عمليات‌هاي نظامي كه اين ائتلاف هدايت مي‌كند، شركت كنند. درحال حاضر نيز علاوه بر كشورهايي كه رسما به اين ائتلاف پيوسته‌اند، آذربايجان، اندونزي و تاجيكستان نيز اعلام كرده‌اند كه درحال بررسي پيوستن به اين ائتلاف هستند هرچند كه تاجيكستان اخيرا اعلام كرده است كه پيوستن به ائتلاف در زمره اولويت‌هاي اين كشور در مقطع فعلي نيست. از منظر قواي نظامي نيز پاكستان، عربستان سعودي، تركيه و امارات متحده عربي نيز اصلي‌ترين كشورهايي هستند كه در بعد نظامي حرفي براي گفتن دارند.

پاكستان عنوان ششمين كشور داراي نيروهاي مسلح آماده به خدمت را به خود اختصاص داده است و بزرگ‌ترين ارتش در ميان كشورهاي اسلامي را دارد. همچنين تنها كشور داراي سلاح اتمي در اين ائتلاف است. عربستان سعودي نيز يكي از مجهزترين سيستم‌هاي نظامي در خاورميانه را دارد و پادشاهي سعودي ٢٥ درصد از بودجه سالانه خود را صرف هزينه‌هاي نظامي مي‌كند. گفته مي‌شود كه عربستان تعداد ٦٨٨ هزارنفر عضو فعال در ارتش خود را ثبت كرده و ٣٠٠ هزار سرباز نيز در ساختار نظامي اين كشور هستند. در گارد ملي اين كشور نيز ٢٠٠ هزارنفر مستقر هستند. امارات متحده عربي نيز به برخورداري از جنگنده‌هاي اف ١٦ و ديگر تجهيزات نظامي مدرن شهرت دارد. امارات در بسياري از عمليات‌هاي نظامي ضدتروريستي در سوريه نيز دخالت دارد.

اصرار رياض بر حضور راحيل

پاكستان فاصله خود با اين ائتلاف را حفظ كرده بود و گفته مي‌شد كه اصلي‌ترين دليل حذر اسلام‌آباد از پيوستن به چنين ائتلافي معذوريت‌هاي نوشته و نانوشته‌اش در رابطه با جمهوري اسلامي ايران است و همچنين ترس از نارضايتي جمعيت شيعيان اين كشور كه به هرحال با سياست‌هاي عربستان سعودي در منطقه مخالف هستند. با اينهمه در نهايت فشارهاي سعودي پاسخ داد و اسلام‌آباد نيز رسما اعلام كرد كه براي مبارزه با تروريسم به اين ائتلاف مي‌پيوندد اما ميزان دخالت خود در فعاليت‌هاي نظامي ائتلاف را محدود به اما و اگرها و شرط و شروطي كرد. در نهايت در ششمين روز از ژانويه ٢٠١٧ در حالي كه دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده نيت اصلي خود در خاورميانه را مبارزه با داعش اعلام كرده بود، قرعه فرماندهي نيروهاي اين ائتلاف به نام يك ژنرال كهنه كار پاكستاني افتاد. راحيل شريف به عنوان نخستين فرمانده اصلي ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم انتخاب شد و نقطه تلاقي ايران، پاكستان و عربستان سعودي نيز از همين جا آغاز شد. درماه مارس ٢٠١٦ ميلادي بود كه اخبار ضد و نقيضي از پيشنهاد عربستان سعودي به ژنرال راحيل شريف از پاكستان براي پذيرفتن عنوان فرماندهي كل اين ائتلاف منتشر شد. در آن زمان قرار بود كه ژنرال راحيل شريف در اواخر سال ٢٠١٦ از ارتش پاكستان بازنشسته شود و به همين دليل به گزينه مناسبي براي سعودي‌ها براي واگذاري اين مسووليت بدل شد.

ژنرال مستقل؟

ژنرال راحيل شريف فرمانده سابق ارتش پاكستان كه ۶۰ سال سن دارد در داخل پاكستان و در سطح منطقه‌اي فردي خوشنام است. وي به مدت سه سال تا پيش از پايان سال ٢٠١٦ ميلادي و دوره بازنشستگي، فرماندهي ارتش پاكستان را برعهده داشت. وي را از معدود فرماندهان ارتش پاكستان مي‌دانند كه در امور سياسي اين كشور دخالتي نكرد. در دوره‌اي كه او رياست ستاد ارتش پاكستان را برعهده داشت، بر قدرت و نفوذ ارتش اين كشور افزوده شد و آنچه او را در پاكستان پرآوازه ساخت، علاوه بر مبارزه با گروه‌هاي بنيادگرا و تروريستي در وزيرستان شمالي، عدم موضع‌گيري سياسي او در مسائل داخلي و همينطور در مسائل خارجي بود كه عملا در اختيار دولت قرار داشت. با اين همه انتصاب او به عنوان فرمانده كل ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريست، زنگ خطرهايي را در داخل پاكستان به صدا درآورده است. در پاكستان بيم آن مي‌رود كه سمت جديد شريف به تنش‌هاي موجود در اين كشور دامن بزند. اقليت شيعه پاكستان كه طرفدار ايران است از افزايش نفوذ عربستان سعودي در هراس است. ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعيت پاكستان كه حدود ۴۰ تا ۴۵ ميليون نفر از جمعيت ۲۰۰ ميليوني پاكستان را تشكيل مي‌دهند، شيعي مذهب هستند.

پيش‌شرط شريف مبني بر حضور ايران

در ژانويه ٢٠١٧ اخباري منتشر شد مبني بر اينكه ژنرال شريف براي پذيرش اين پست سه پيش‌شرط گذاشته است و يكي از اين پيش شرط‌ها اين است كه ايران نيز بخشي از اين ائتلاف باشد. با اين همه ايران به ائتلاف نپيوست اما ژنرال راحيل شريف بر مسند فرماندهي كل ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم تكيه داد. رسانه‌هاي پاكستاني در ٤ آوريل ٢٠١٧ اعلام كردند كه فرمانده سابق ارتش پاكستان با طمانينه بسيار اقدام به پذيرش اين پست كرده است. ديلي پاكستان در اين تاريخ در گزارشي نوشت: نواز شريف، نخست وزير پاكستان پس از آنكه مقام‌هاي سعودي از تمايل خود براي انتصاب راحيل شريف سخن گفتند موافقت خود را با اين مساله اعلام كرد. دولت عربستان سعودي اعلام كرده بود كه اگر شريف پست فرماندهي كل را بپذيرد اين مساله افتخاري براي رياض خواهد بود. راحيل شريف براي پذيرش اين پست سه پيش شرط گذاشته بود: ١- حضور ايران در اين ائتلاف تا شائبه‌هاي تفكيك شيعه و سني در مسير مبارزه جهان اسلام با تروريسم از بين برود. ٢- راحيل شريف از هيچ فردي دستور نمي‌پذيرد و به زبان ديگر فرماندهي كل را مي‌پذيرد. ٣- او ماموريت خواهد داشت تا به عنوان ميانجي ميان كشورها دخالت كند در شرايطي كه اين ميانجي‌گري به نفع افزايش اتحاد در جهان اسلام باشد. پيش از اين نيز منابع پاكستاني تاكيد كرده بودند كه ژنرال شريف تنها در شرايطي مسووليت فرماندهي ائتلاف را مي‌پذيرد كه به او نقشي براي ميانجي‌گري ميان بازيگران فعال كشورهاي اسلامي در خاورميانه داده شود. وي به صراحت به سعودي‌ها اعلام كرده بود كه فرماندهي ائتلافي را كه تنها براي تامين هدف يك كشور خاص مي‌جنگد، نمي‌پذيرد.

ديلي پاكستان در بخش‌هايي از گزارش خود به نقل از منابع آگاه اعلام كرده بود كه ميانجي‌گري پاكستان در بحران يمن را مي‌پذيرد البته در شرايطي كه ژنرال راحيل شريف نقش اين واسطه را بازي كند. برخي از منابع پاكستاني حتي از نامه محرمانه‌اي سخن مي‌گويند كه مقام‌هاي ايراني به راحيل شريف نوشته بودند و در آن تاكيد كرده بودند كه تهران نه تنها با پاكستان براي كنترل بحران يمن همكاري خواهد كرد بلكه تمام تلاش خود را مي‌كند تا حوثي‌ها را نيز به سر ميز مذاكره بياورد. اين منابع ادعا مي‌كنند كه راحيل شريف در ديدار با پادشاه عربستان سعودي از تمايل خود براي ميانجي‌گري نيز سخن گفته و همين مساله و موضع‌گيري را به گوش مقام‌هاي ترك نيز رسانده است. گفته مي‌شود كه پيشنهاد اين ميانجي‌گري ابتدا از سوي عربستان سعودي به راحيل شريف داده شده بود و پس از آن نيز درخواست‌هاي مشابهي از سوي ايراني‌ها به وزارت امور خارجه پاكستان ارسال شده است.

سكوت سفير شكسته شد

هرچند كه راحيل شريف طبق آنچه كه در رسانه‌هاي پاكستاني گفته مي‌شود در تلاش حداكثري براي پيوستن ايران به اين ائتلاف است اما سرانجام با گذشت بيش از يك ماه از خبر انتصاب وي به عنوان فرمانده كل ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم، مهدي هنردوست، سفير جمهوري اسلامي ايران در پاكستان در گفت‌وگو با رسانه‌هاي پاكستاني اعلام كرد كه تهران رسما به اسلام‌آباد اعلام كرده است كه نسبت به صدور مجوز از سوي دولت پاكستان براي پيوستن فرمانده سابق ارتش اين كشور به ائتلاف نظامي تحت رهبري سعودي ملاحظاتي دارد. خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران با انتشار اين خبر نوشت: سفير ايران در پاكستان در مصاحبه‌هاي اخير خود با چند رسانه مطرح محلي اين كشور گفت كه اين كشور قبل از صدور مجوز براي ژنرال راحيل شريف براي پيوستن وي به ائتلاف نظامي ياد شده، با ايران تماس گرفت اما اين به معناي رضايت ايران از اين تصميم پاكستان يا پذيرفتن آن نيست. هنردوست در اين خصوص گفت: ايران به پاكستان اعلام كرده بود كه به ائتلاف‌هاي نظامي مثل ائتلاف ياد شده ملحق نخواهد شد ضمن اينكه هيچ گونه پيشنهادي به ايران براي پيوستن به اين ائتلاف داده نشده است. وي تاكيد كرد كه منطقه و جهان اسلام، امروز بيش از هر چيز ديگري نيازمند ائتلاف براي صلح است.

پاكستان خود را در سيبل قرار داد

ناتو اسلامي عنواني است كه در رسانه‌هاي متفاوت منطقه‌اي به ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم داده شده است. با اين همه انتخاب شريف به عنوان فرمانده اين ائتلاف، بحث‌هاي بسياري را در خصوص سياست خارجي پاكستان و اينكه فرمان هدايت آن در دست چه كسي در داخل است به راه انداخته است. برخي از رسانه‌هاي پاكستاني كه تعداد آنها اندك نيز نيست مي‌گويند كه رياض با اسلام‌آباد مانند ملك شخصي خود رفتار مي‌كند و نام پاكستان از سوي عربستان از همان ابتدا در ليست كشورهاي اسلامي حاضر در ائتلاف قرار گرفت بدون آنكه رضايت مقام‌هاي پاكستاني در اين خصوص گرفته شده باشد. هرچند كه پاكستان موافقت خود را با حضور در اين ائتلاف اعلام كرد اما تنها كاري كه از دست اسلام‌آباد برآمد اين بود كه حد و حدود حضور خود در اين ائتلاف را محدود نگاه دارد. برخي از مقام‌هاي نظامي پاكستان نيز انتصاب راحيل شريف به عنوان فرماندهي ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريست را در روزهاي بازنشستگي وي نادرست مي‌دانند. برخي از تحليلگران پاكستاني نيز مي‌گويند كه ايران و عربستان سعودي در حال حاضر در پرونده‌هاي متعدد منطقه‌اي از يمن تا سوريه و عراق با هم اختلاف دارند و اسلام‌آباد با قرار گرفتن در اين ائتلاف و بيشتر از آن پذيرش واگذاري مسووليت فرماندهي آن به ژنرال ارشد بازنشسته خود عملا مقابل تهران قرار گرفته است. در نشست اعضاي كميسيون سياست خارجي مجلس ملي پاكستان كه روز گذشته انجام شد، خانم «شيرين مزاري» و «شاه محمود قريشي» دو نفر از نمايندگان مجلس ملي پاكستان وابسته به حزب تحريك انصاف (جناح مخالف دولت) و همچنين اعضاي كميته روابط خارجه مجلس اين كشور ضمن ابراز نگراني از آنچه بيانيه‌هاي متناقض وزارت امور خارجه پاكستان درباره ائتلاف نظامي خواندند، تاكيد كردند كه پاكستان بايد نهايت دقت و هوشياري را براي تصميم‌گيري درباره اين ائتلاف انجام دهد. اين دو مقام پاكستاني توصيه كردند كه بهتر است پاكستان رويكردي مبني بر انعطاف‌پذيري جانبدارانه به سمت ايران يا عربستان اتخاذ نكند.

تلاش براي ميانجي‌گري ميان تهران- رياض

با توجه به فضاي مبهم در رابطه ميان اسلام‌آباد و تهران پس از اقدام‌هاي اخير پاكستان در نزديكي به سعودي، روز گذشته قائم مقام وزارت امور خارجه پاكستان اعلام كرد اين كشور در تلاش است تا بتواند تنش‌هاي موجود ميان جمهوري اسلامي ايران و عربستان را كاهش دهد. به گزارش ايرنا، خانم «تهمينه جنجوعه» با حضور در جلسه اعضاي كميسيون سياست خارجي مجلس ملي پاكستان و در پاسخ به سوالات نمايندگان مجلس ملي در خصوص روابط ايران و پاكستان گفت: پاكستان و ايران از روابط نزديك، برادرانه و صميمي برخوردارند و هيچ اختلافي در حيطه مرزهاي دو كشور وجود ندارد. وي با اشاره به تصميم دولت پاكستان براي موافقت با ملحق شدن ژنرال راحيل شريف، فرمانده سابق ارتش پاكستان به ائتلاف نظامي به اصطلاح ضدتروريستي در منطقه به عنوان فرمانده اين ائتلاف، افزود: هر افسر ارتش پاكستان پس از بازنشستگي آزاد است هر مسووليت و شغلي را بپذيرد. اين ديپلمات ارشد دولت پاكستان با رد هرگونه تغيير در سياست‌هاي اين كشور در قبال ايران، عربستان و مساله يمن گفت: اسلام‌آباد در تلاش براي كمك به رفع تنش‌هاي موجود ميان تهران و رياض است. وي با اشاره به مناسبات تجاري ميان ايران و پاكستان گفت: مبادلات تجاري ميان دو كشور پس از لغو تحريم بين‌المللي افزايش پيدا خواهد كرد. اگرچه حفظ تعادل در روابط پاكستان با ايران و عربستان كار ساده‌اي براي اسلام‌آباد نيست، با اين حال ما هيچ قدمي عليه منافع ايران برنمي‌داريم. ژنرال راحيل شريف به عنوان فرمانده ائتلاف نظامي ياد شده، هيچ اقدامي خلاف منافع ايران انجام نخواهد داد.

احتمال سفر فرمانده ارتش پاكستان به تهران

همزمان با افزايش اما و اگرها در خصوص رابطه اسلام‌آباد و تهران، يكي از رسانه‌هاي معتبر پاكستان به نقل از منابع نزديك به فرمانده ارتش اين كشور نوشت كه ژنرال «قمر جاويد باجوا» فرمانده ارتش پاكستان با هدف ارايه توضيحاتي به مقامات ايراني در خصوص ائتلاف نظامي كه قرار است فرمانده سابق ارتش پاكستان فرماندهي آن را برعهده بگيرد، در روزهاي آتي به تهران سفر خواهد كرد. به گزارش ايرنا، اين خبر صبح سه‌شنبه در وبسايت و روزنامه انگليسي زبان اكسپرس تريبيون پاكستان منتشر شد اما از سوي هيچ يك از مقامات يا نهادهاي رسمي دولت و ارتش پاكستان، تاييد يا تكذيب نشد. اين روزنامه پاكستاني با انتشار اظهارات اخير مهدي هنردوست، سفير جمهوري اسلامي ايران مبني بر اينكه تهران نسبت به صدور مجوز از سوي دولت پاكستان براي پيوستن فرمانده سابق ارتش اين كشور به ائتلاف نظامي ملاحظاتي دارد، نوشت: اين نخستين‌بار است كه ايران به طور آشكار ناخرسندي خود را از تصميم پاكستان براي مجوز دادن به ژنرال راحيل شريف براي فرماندهي ائتلاف نظامي سي و چند كشور اعلام مي‌كند. درحالي كه مساله انتصاب شريف به عنوان فرمانده اين ائتلاف در داخل پاكستان، موجي از موافقت‌ها و مخالفت‌ها را به راه انداخته است، اما برخي از تحليلگران مي‌گويند كه انتصاب شريف مي‌تواند به ائتلاف فوق براي مبارزه با تروريسم نيز كمك شاياني بكند چرا كه شريف در مسير تامين امنيت داخلي نيز موفق عمل كرده است.

رسانه پاكستان تودي در اين خصوص نوشت: يك مقام آگاه در وزارت امور خارجه پاكستان مي‌گويد كه انتقادها و بدبيني‌ها نسبت به ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريست بي‌مورد است و هنوز براي قضاوت در خصوص عملكرد راحيل شريف نيز بسيار زود است. تمام كشورهاي درگير در اين ائتلاف به اين اتفاق نظر رسيده‌اند كه اصلي‌ترين هدف ائتلاف يك چيز و آن هم مبارزه با تروريسم است. اين مقام آگاه در ادامه مي‌گويد: يك چيز كاملا مشخص و واضح است و آن هم اين است كه از اين ائتلاف عليه يك كشور واحد و خاص استفاده نخواهد شد. اين ائتلاف برمبناي مسائل قومي و مذهبي بنا نشده است و صرفا و صرفا ائتلافي براي مبارزه با داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي است كه در عراق و سوريه فعال هستند. اين ادعا در حالي از سوي برخي رسانه‌هاي نزديك به سعودي در پاكستان مطرح مي‌شود كه عربستان سعودي به عنوان مبتكر شكل‌گيري اين ائتلاف در شكل‌گيري جريان‌هاي تروريستي از القاعده تا داعش نقش غيرقابل انكاري داشته است و ترويج تفكر وهابي عملا منجر به شكل‌گيري جريان‌هاي تندرو در منطقه شده است. آنچه كه عربستان امروز از آن با عنوان داعش ياد مي‌كند در سال‌هاي نخست بحران در سوريه به عنوان ابزاري براي مهار قدرت بشار اسد، رييس‌جمهور اين كشور مورد استفاده رياض و متحدان منطقه‌اي‌اش بود. ايران كه در اين ائتلاف شركت نكرده است نخستين كشوري بود كه براي مهار داعش به كمك كردهاي عراق و همچنين دولت مركزي در بغداد رفت.

پاكستان تودي نيز در بخشي از گزارش خود مي‌نويسد: نگاه‌ها به ماهيت و عملكرد ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم بسيار چندگانه است. اين ائتلاف در تعجيل زماني شكل گرفت و در قريب به يك سال و نيم گذشته از شكل‌گيري آن نيز گزارش جدي از عملكرد آن منتشر نشده است. مكانيسم اجرايي و اهداف مشخص تعيين شده اين ائتلاف براي هيچ كس روشن و شفاف نيست. پاكستان از همان ابتدا نيز نگاه چندان مثبتي به اين ائتلاف نداشت و درحالي كه عربستان از همان هفته‌هاي نخست از پاكستان به عنوان كشوري در اين ائتلاف نام مي‌برد اما وزارت امورخارجه پاكستان هفته گذشته بود كه رسما اعلام كرد اسلام‌آباد بخشي از اين ائتلاف است. برخي از مقام‌هاي ارشد وزارت امور خارجه پاكستان نيز به اسلام‌آباد هشدار داده‌اند كه عملكرد فعلي پاكستان مي‌تواند به رابطه اين كشور با عراق و ايران كه دو بازيگر مهم در منطقه هستند و جمعيت شيعيان را در خود جاي داده‌اند، آسيب برساند.

ميانجي سياسي به جاي فرمانده نظامي

رسانه تحليلي تريبيون پاكستان نيز در مطلبي تحليلي تاكيد كرده كه اقدام اسلام‌آباد در پذيرش فرماندهي ائتلاف اسلامي مبارزه با تروريسم در حالي كه ايران در اين ائتلاف جايي ندارد، شوكه‌كننده بوده است. بسياري از ناظران مسائل منطقه‌اي اعتقاد دارند كه اين ائتلاف تا همين امروز نيز كاري جز افروختن بر آتش تنش در يمن نداشته است و عملا به ابزاري در اختيار سعودي براي مبارزه با فعاليت‌هاي تهران در منطقه بدل شده است. شوراي ملي پاكستان نيز پيش از اين اعلام كرده بود كه دخالت پاكستان در جنگ ميان عربستان و يمن كه به هرحال ايران نيز بخشي از آن به حساب مي‌آيد در چارچوب منافع ملي اسلام‌آباد نيست و تاكيد كرده بود كه اسلام‌آباد بايد در اين تنش‌ها نقش بي‌طرفي خود را حفظ كند. نويسنده اين مطلب در ادامه نوشته است: احتمالا نمايندگان پارلمان پاكستان آنقدر مسن نيستند كه جنگ ١٩٦٥ ميان هند و پاكستان را به ياد بياورند. در اين تاريخ در جريان تحولاتي كه به جنگ منتهي شد تنها دو دوست يا دو كشور بودند كه در كنار ما ايستادند: ايران و اندونزي. ايران از همان ابتدا و در طول سال‌هاي متوالي همواره دوست واقعي پاكستان بوده است. ايران، نخستين كشوري بود كه پس از استقلال پاكستان اين كشور را به رسميت شناخت و رابطه ديپلماتيك خود با ما را اعلام كرد. شاه ايران نخستين مقام خارجي بود كه به پاكستان سفر كرد.

ايران و پاكستان از نظر قومي و فرهنگي نيز قرابت‌هاي بسيار بيشتري به هم دارند تا پاكستان و كشورهاي عربي مانند عربستان سعودي. ايران همسايه ديوار به ديوار ما است و هرچند كه رابطه ميان اسلام‌آباد و تهران در حال حاضر متشنج است اما هنوز در مرحله خطرناكي قرار ندارد و اسلام‌آباد مي‌تواند در مسير مهار تنش‌ها گام بردارد. در چنين شرايطي ژنرال شريف بايد توصيه مخالفان همراهي بيشتر پاكستان با عربستان در تنش‌هاي نظامي در خاورميانه را جدي بگيرد و در پذيرش اين پست تجديدنظر كند. شايد بهترين گزينه پيش رو اين باشد كه ژنرال شريف به عنوان ميانجي ميان ايران و عربستان سعودي وارد صحنه شود. بايد به عربستان سعودي كمك كرد تا درك كند كه دشمن اصلي اين كشور ايران نيست و بايد به اين واقعيت برسد كه ادامه تنش و خصومت ميان ايران و عربستان تنها و تنها به دشمنان جهان اسلام كمك مي‌كند.

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=71417

ش.د9600377