- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه جوان – 1396/03/21 – شماره 5110 – صفحه10)
با پايان يافتن عمليات چند ساعته تروريست‌هاي داعش در تهران و به رغم اقدامات تأميني گسترده نيروهاي نظامي و انتظامي، امنيت در حالي به سراسر كشور بازگشته كه هنوز ترس از اين عمليات از اذهان بخشي از مردم رخت بر نبسته است؛ وحشتي كه هدف اصلي چنين عملياتي بود و باعث آن نه تروريست‌ها، بلكه رسانه‌هايي بودند كه ثانيه به ثانيه وحشت را به اذهان مردم پمپاژ مي‌كردند.
ساعت نزديك 10:30صبح چهارشنبه بود كه خبري فوري در خصوص حمله چند عامل تروريستي به مجلس شوراي اسلامي در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست شد. در نگاه نخست و با علم به هوشياري نيروهاي نظامي و امنيتي، اين خبر تنها يك غلو رسانه‌اي به نظر مي‌رسيد، اما انتشار گسترده شايعات در خصوص اين اقدام تروريستي و هياهوي يكباره در كانال‌هاي خبري، اين واقعيت را نشان مي‌داد كه سرانجام تروريست‌ها پس از سال‌ها موفق شدند تا عمليات کور خود را در داخل خاك كشور اجرايي كنند.
گسترش شعله شايعات
درست در گير و دار پيگيري حوادث مجلس بود كه شوك دوم به افكار عمومي وارد شد. تروريست‌ها چندين سلسله انفجار انتحاري در حرم بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران ايجاد كردند و مردم به خاك و خون كشيده شدند.
اما شوك سوم و چهارم مربوط به شايعات در خصوص انفجار شديد در بازار تجريش و سپس شهر شيراز بود؛ روندي كه اگر واقعيت داشت، چالشي بزرگ و مهارنشدني براي نهادهاي امنيتي كشور محسوب مي‌شد.
شايعات بعدي نيز يك به يك از راه مي‌رسيدند. . . تروريست‌ها در مجلس ده‌ها نفر را به گروگان گرفته‌اند! تعداد شهدا در ساختمان مراجعان مجلس بالاست! پروازهاي فرودگاه‌هاي كشور به حالت تعليق درآمده است! مكمل اين شايعات نيز عكس‌هاي مختلفي بود كه به صورت زنده از محل درگيري مجلس دست به دست مي‌شد تا اين زنجيره وحشت را تكميل كند.
در اين بين يكه‌تاز عرصه نيز شبكه‌هاي اجتماعي بودند كه بدون توقف اين وحشت عمومي را افزايش مي‌دادند. محتوا بدون كمترين كنترل از نظر صحت بازنشر مي‌شد و رسانه‌هاي مختلف نيز براي آنكه از قافله رقابت با رقباي خود عقب نمانند بر اين آتش شايعه مي‌دميدند. صدا و سيما البته به عنوان فراگير‌ترين رسانه كشور برخورد محتاطانه‌اي داشت گرچه از آتش شايعات در امان نماند و سهواً چندبار اخبار كذب را به صورت زيرنويس بازنشر داد اما با تكذيب موضوع بلافاصله آنها را حذف كرد.
مسئولان بي‌اطلاع
در اين بين نكته عجيب بازنشر برخي از شايعات توسط مسئولان رسمي كشور بود، به گونه‌اي كه يکي از مسئولان وزارت كشور در اخبار ساعت 14 روز چهارشنبه به اشتباه شايعات شبكه‌هاي اجتماعي در خصوص تعداد تروريست‌ها و نحوه عمليات را به صورت رسمي بازگو كرد. نهادهاي امنيتي نيز سخت در حال مديريت بحران و كنترل شرايط به وجود آمده در تهران بودند و به نظر مي‌رسد مديريت افكار عمومي در اين عرصه را دست‌كم گرفته بودند. همين اتفاقات باعث شد هيچ منبعي نتواند خبري مستقل و قابل تأييد را در اختيار رسانه‌هاي رسمي بگذارد و همين امر بر وحشت عمومي افزود.
واقعيت ميدان
اما با فروكش كردن غبار ترقه‌بازي تروريست‌ها، واقعيت‌ها چهره خود را نمايش داد. واقعيت‌ها حكايت از آن داشت كه وسعت اقدام تروريست‌ها در قياس با ساير كشورها بسيار كوچك بوده و با هوشياري نهادهاي نظامي و امنيتي اين غائله با كمترين خسارت ممكن به پايان رسيده است چراكه داعش همواره مي‌كوشد تا از طريق گسترش ميزان قربانيان عمليات‌هاي تروريستي خود، نام خود را بالاتر از هميشه در سرخط اخبار رسانه‌ها قرار دهد، به گونه‌اي كه داعش در عمليات‌هاي مختلف خود در فرانسه تاكنون 284 نفر را به قتل رسانده و در امريكا نزديك به 68 نفر را اما در داخل ايران پس از تلاش‌هاي فراوان و آن هم با استفاده از شيوه‌هاي كور، 17 نفر را به شهادت رساند؛ تعدادي كه اگرچه براي امنيت داخلي ما بسيار زياد است اما در مقايسه با كشورهاي مدعي همچون فرانسه، انگليس و امريكا بسيار ناچيز است.
رسانه‌ها بازي خوردند
اما مرور مجموعه اقدامات داعش در سراسر جهان نشان مي‌دهد اين گروهك تروريستي همواره مي‌كوشد از مسير عمليات رواني و برجسته كردن اقدامات تروريستي، خود را يك گروه قوي و تأثيرگذار معرفي كند، به عنوان نمونه به گفته‌هاي ناظم دباغ نماينده اقليم كردستان عراق در ايران اشاره مي‌كنيم كه دو سال قبل در گفت‌وگويي با روزنامه جوان عنوان كرد كه داعش به حدي جنايات وحشيانه خود در سوريه را برجسته كرده بود كه در زمان حمله به عراق و تصرف موصل، با نيرويي نزديك به 3 هزار نفر و سلاح‌هاي سبك وارد عراق شد اما لشكرهاي ارتش عراق بدون كوچك‌ترين مقاومتي ميدان را خالي و عرصه را به آنها واگذار كردند، حتي به گونه‌اي كه فرمانده يكي از اين لشكرها نتوانست سوار بالگرد خود شود و ترجيح داد با خودرو فرار كند. (نقل به مضمون)
مرور اين گفته‌ها نشان مي‌دهد اقدامات گروهك تروريستي داعش پيش از آنكه گسترده و تأثيرگذار باشد، اقداماتي كور و وحشت‌آفرين است كه با هدفي خاص صورت مي‌گيرد. متأسفانه در حوادث تروريستي تهران نيز اين امر صادق بود و رسانه‌هاي ايراني در كنار شبكه‌هاي اجتماعي فريب اين بازي تروريستي را خوردند و لحظه به لحظه از ابعاد غيرواقعي عمليات تروريستي اطلاعات مخابره كردند.
چه بايد كرد؟
اما سؤال مهم اينجاست كه در چنين مواقعي چه بايد كرد؟
پاسخ به اين سؤال چنين است كه نهادهاي امنيتي در كنار تشكيل اتاق بحران براي كنترل چنين وقايعي بايد يك مركز انتشار داده و اطلاعات مستقل تشكيل دهند كه اخبار صريح و شفاف را در اختيار رسانه‌هاي رسمي قرار دهد. قطعاً انتشار مداوم اين اخبار صريح و شفاف خود مي‌تواند آتش شايعات را خاموش كند و زمينه ساز ايجاد امنيت رواني شهروندان را فراهم آورد. علاوه بر اين نهادهاي انتظامي نيز بايد در چنين ميدان‌هايي نظارت و كنترل دقيقي بر خبرنگاران داشته باشند تا بار ديگر تصوير يكي از نيروهاي انتظامي به عنوان تروريست در شبكه‌هاي اجتماعي دست به دست نشود.
رسانه‌هاي داخلي نيز بايد با فراگيري اصول حرفه‌اي و اخلاقي از چنين حوادثي زمينه رقابت خلق نكنند.
ش.د9600824
