معاهده‌ای که قدرت‌های هسته‌ای به آن پشت کردند

(روزنامه وقايع اتفاقيه – 1396/04/20 – شماره 449 – صفحه 5)

بیشتر از 120 کشور، اولین پیش نویس معاهده ممنوعیت تسلیحات هسته ای را در نشست سازمان ملل متحدد تایید کردند و تمام کشورهایی که از این سلاح ها برخوردار بودند به این معاهده پشت کرده و از شرکت در مذاکرات امتناع کردند. صدای تشویق ها و هیاهوها بالا رفت وقتی الاینه ویتی گومز رئیس کنفرانس سازمان ملل که نتایج قاطع این پیمان را اعلام کرد. نتایجی تاریخی که 122کشور آن را تایید کردند، هلند با آن مخالفت کرد و سنگاپور رای ممتنع داد.

گومز گفت: «جهان برای 70سال است که در انتظار چنین قانونی است. یعنی از زمانی که نخستین بمب اتمی در هیروشیما و ناگازاکی در اوت 1945 در پایان جنگ جهانی دوم استفاده شد. این معاهده، اولین پیمان خلع سلاح هسته ای چندجانبه است که پس از 20سال در نهایت به نتیجه رسیده است.» او اضافه کرد: «این معاهده برای امضا تا ماه سپتامبر باز خواهد بود و اگر 50کشور آن را به تصویب برسانند قطعی و اجباری خواهد شد.»

در ماه دسامبر، کشورهای عضو سازمان ملل متحد مشتاقانه به دنبال قطعنامه ای بودند که سلاح های هسته ای را ممنوع کند علی رغم این که مخالفت های شدیدی از سوی کشورهای صاحب سلاح و شرکای آنها وجود داشت و این دست کشورها از شرکت در مذاکرات امتناع می کردند. خانم ویتی گومز گفت که 129کشور عضو این سازمان برای تصویب این معاهده شرکت داشتند که نماینده دوسوم از کل کشورهای عضو هستند. اما تمام کشورهای هسته ای و اعضای ناتو مذاکرات را تحریم کردند به جز هلند که سلاح های هسته ای ایالات متحده را در خاک خود دارد و پارلمان این کشور آنها را برای ارسال یک هیئت به این مذاکرات مجبور کرد. استرالیا روی موضع خود ایستاد و به عنوان تنها کشوری بود که در منطقه اقیانوسیه، مذاکرات را تحریم کرد. حزب کارگر این کشور اعلام کرده که تصمیم دولت برای شرکت نکردن در این مذاکرات و تهیه پیش نویس این معاهده از نظر آنها شگفت آور نیست.

این معاهده تمام کشورهایی که آن را تصویب کرده اند مجبور می کند «هرگز و تحت هیچ شرایطی برای توسعه، آزمایش، تولید، ساخت، خرید سلاح های هسته ای یا سایر مواد منفجره هسته ای اقدامی نکرده و از خریداری یا ذخیره سازی آنها خودداری کنند.» همچنین هر گونه انتتقال یا استفاده از سلاح های هسته ای یا دستگاه های انفجاری هسته ای و تهدید به استفاده از چنین سلاح هایی ممنوع است. هیچ یک از 9 کشوری که آنها را به اصطلاح کشورهای هسته ای یا دارای سلاح هسته ای می دانند (ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه، هند، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل) از این معاهده حمایت نمی کنند.

ایالات متحده و دیگر قدرت های هسته ای به جای این معاهده می خواهند به تقویت و تایید پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای بپردازند. پیمانی که نزدیک به نیم قرن پیش به عنوان سنگ بنای تلاش های جهانی در زمینه عدم گسترش سلاح های هسته ای ایجاد شد اما نتوانست به موفقیتی دست یابد. این پیمان به دنبال جلوگیری از انتشار سلاح های اتمی فراتر از پنج قدرت اصلی است و نیازی نمی بیند که کشورهای غیرهسته ای از قدرت های هسته ای بخواهند که قدمی برای خلع سلاح بردارند. حال اما با آزمایش های خطرناک موشکی هسته ای و موشک های بالستیک کره شمالی، این استدلال ها برای طرفداران و مخالفان معاهده های هسته ای بیهوده به نظر می رسد.

منبع: کانبرا تایمز/ مترجم: روزبه آرش

ش.د9601159