حرف روز/ غیر قابل‌ اعتماد

پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

یادداشت: امروز 28 مرداد، سالروز کودتای آمریکایی‌ـ انگلیسی 28 مرداد در سال 1332 و در هم شکستن نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران و بهانه‌ای برای بازخوانی قابل ‌اعتماد نبودن آمریکا است. در واقع، در سال‌های ملی شدن صنعت نفت ایران، آمریکا نقش‌های سه‌گانه‌ای ایفا کرد؛ آنگاه که بحث رقابت آمریکا با انگلیس در میان بود و این کشور درصدد بود از نفت ایران سهمی برای خود دست و پا کند، از ملی کردن صنعت نفت ایران حمایت کرد. با پیروزی نهضت ملی نفت، آمریکا در نقش میانجی‌گری و واسطه‌گری میان ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس ظاهر شد و کوشید با برقراری مذاکراتی میان طرفین و ارسال هیئت‌هایی به ایران و مذاکره با رهبران نهضت در کشورمان، اختلافات میان ایران و دولت بریتانیا در باب مسئله نفت را پایان دهد؛ اما پس از آنکه میانجی‌گری‌ها نتیجه نداد، آمریکا برانداز نهضت ملی شد.
یکی از دلایل نپذیرفتن پیشنهادهای هیئت‌های آمریکایی برای حل اختلافات میان ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس، نپذیرفتن و لحاظ نکردن قانون ملی کردن نفت در پیشنهادهای آنها بود؛ اما افزون بر بن‌بست اعتماد به آمریکا، یک نکته مهم در این کودتا، روش اجرای آن بود. در واقع، طرح آنها برای کودتا نیز مبتنی بر القای ناامیدی در کشور و همزمان به صحنه آوردن مخالفان مصدق و نهضت نفت و بهره‌گیری از گروه‌ها و اراذل و اوباشی، مانند شعبان جعفری معروف به «شعبان بی‌مخ» بود. نکته جالب در اجرای کودتا این است که آنها با سم‌پاشی روانی‌ـ‌ تبلیغاتی و القای ناامیدی از تداوم حکومت مصدق، به قدری اوضاع را در کشور برای کودتا فراهم کرده بودند که از آن یک میلیون دلاری که سازمان سیا برای تدارک کودتا در ایران در نظرگرفته بود، تنها با هزینه حدود 75 هزار دلار توانست نهضت ملی ایران را سرنگون کند. می‌توان گفت، بخشی از عملیات روانی‌ـ رسانه‌ای دشمن علیه جمهوری اسلامی نیز مبتنی بر همین ترفند است. از این‌ رو، نکته مهمی که در اوضاع کنونی نیز باید مورد توجه دست‌اندرکاران و مسئولان مختلف باشد، این است که اولاً، به گونه‌ای عمل نکنند که سبب ایجاد یأس در مردم شوند و ثانیاً، بهانه به دست دشمن ندهند تا عملیات روانی‌ـ رسانه‌ای خود را علیه کشورمان اجرا کند.