تله آمریکایی برای خروج ایران از برجام

(ويژنامه جام‌سياست روزنامه جام‌جم – 1396/05/10 – شماره 54 – صفحه 4)

** در این طرح تصویب شده، هم تحریم‌های گذشته وجود دارد و هم تحریم‌های جدید، مسئولان مربوط در کشورمان باید به دقت این مصوبه را بررسی کنند تا اقدامات لازم را در جهت پاسخ به آن انجام دهند. تا به این ترتیب بتوانیم از لحاظ سیاسی، تجاری و هسته‌ای پاسخ در خور و مناسبی به آن بدهیم. نکته دیگری که باید در نظر بگیریم این است که این طرح با اجماع دموکرات‌ها و جمهوریخواهان به تصویب رسیده است، بنابراین مربوط به شخص ترامپ نبوده و حاکمیت آمریکا این تصمیم را اتخاذ کرده است. نکته مهم این که آمریکا در تلاش برای افزایش فشار بر ایران و سوء‌استفاده از فضای فعلی است، آنها امیدوارند ایران عکس‌العمل جدی نشان ندهد و آنها به دلیل دستیابی به برخی امتیازات که از برجام به دست آورده‌اند، می‌خواهند آن را حفظ کنند و فعلا از آن خارج نخواهند شد. به نظر می‌رسد آمریکا می‌خواهد فشاری را بر ایران وارد کند تا ایران در ابتدا از برجام خارج شود. البته فعلا سیاست آمریکا این است که از برجام خارج نشود و می‌خواهد از برجام بهره‌های لازم را ببرد، اما در عین حال ایران را وادار کند که از یکطرف محدودیت‌های ناشی از برجام را داشته باشد و از طرف دیگر با تحریم‌های جدید تحت فشار قرار بگیرد.

* در چنین شرایطی که آمریکا در تلاش برای ایجاد هزینه ناشی از خروج از برجام بر عهده ایران است، بهترین اقدام و واکنش ایران در برابر بدعهدی‌های این کشور در مورد اجرای برجام چیست؟

** آمریکا تمایل دارد ابتدا جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج شود تا بدنامی آن برای کشورمان بماند، از طرف دیگر اگر ایران در برجام بماند و آمریکا همچنان مانند گذشته در عمل آن را اجرا نکند ما ضرر می‌کنیم، آمریکا قصد دارد در هر صورت (ماندن یا خروج ما از برجام) ضرر کنیم. با وجود مشکلات در حال حاضر خروج ایران از برجام به مصلحت نیست، اما باید همان طور که آمریکا از برجام سوءاستفاده می‌کند ما نیز تا جایی که امکان‌پذیر است فشارهای خود را در چارچوب برجام و حوزه‌های دیگر افزایش دهیم.

* چرا خروج از برجام در شرایط فعلی به‌ صلاح ایران نیست؟

** آمریکا از ابتدا و حتی در دوران اوباما روح و متن برجام را نقض کرد، هر قدر که پیش رفتیم عهدشکنی‌های آنها بیشتر شد و ادامه یافت، آنها عملا تا حدودی برجام را بی‌معنا کرده‌ا‌ند و نقض برجام گسترش یافته است، از طرف دیگر باید در نظر داشته باشیم برجام بدون‌ آمریکا مفهومی ندارد و یک طرف توافقات آمریکا قرار دارد و باید این کشور در توافق بماند چرا که خروج دائمی پرونده ایران از شورای امنیت به همراهی آمریکا بستگی دارد، بدون آمریکا در صورتی که ایران ابتدا از برجام خارج شود آمریکا می‌تواند به دنیا اعلام کند جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش عمل نکرده است. در هر صورت همه می‌دانند آمریکا قدرت رسانه‌ای و تبلیغاتی بالایی دارد. آمریکا به تعهداتش عمل نمی‌کند و تلاش خواهد کرد ایران را مقصر جلوه دهد بنابراین با وجود این‌که شاید ماندن در برجام به جهاتی به ضرر ما باشد اما به نظرم خروج از آن تبعات منفی بیشتری به همراه خواهد داشت.

* جمهوری اسلامی ایران بجز برجام در چه حوزه‌های دیگری می‌تواند فشارها را به طرف مقابل افزایش دهد؟

** این موضوعی است که شورای‌عالی امنیت ملی باید تعریف کند، اما در عین حال ازجمله این حوزه‌ها می‌توان به استفاده از حضور گسترده کشورمان در منطقه اشاره کرد، همچنین در حوزه‌های نظامی، صنایع نظامی، حوزه فضایی، لیزر و برخی حوزه‌های هسته‌ای که برای ما باقی مانده، می‌توانیم فعالیت‌های بسیاری انجام دهیم تا آمریکا احساس کند این تحریم‌های جدید نتایج مطلوب را برای این کشور فراهم نمی‌کند؛ یعنی مانند آمریکا همان بازی را با برجام انجام دهیم.

* آیا می‌توانیم از تحریم روسیه در راستای منافع خود بهره‌مند شویم؟

** نکته اول در این ارتباط این است که اروپاییان نسبت به تحریم ایران تا به حال واکنش چندان جدی نشان نداده‌اند اما نسبت به تحریم روس‌ها واکنش جدی داشتند، اما در عین حال با توجه به همزمانی دور جدید تحریم‌ها علیه ایران و روسیه، شاید دو کشور بتوانند با همکاری و هماهنگی هم با کشورهای دیگر مانند چین و برخی کشورهای اروپایی در جهت مقابله با تحریم‌ها رایزنی کنند، چه بسا ایران وروسیه در برخی زمینه‌ها بتوانند بیش از پیش همکاری کنند، روس‌ها قدرت بیشتری دارند تا در سیاست‌های اروپاییان و چینی‌ها تاثیر بگذارند. در اینجا لازم است به دلایل تحریم روسیه از سوی آمریکا هم اشاره کنم که یکی از دلایل این تحریم این است که آمریکا می‌خواهد در حوزه صادرات انرژی به اروپا نقش مهم‌تری ایفا کرده و تلاش می‌کند اروپاییان را وادار به همکاری کمتری با روسها کند.

بنابراین باید ببینیم اروپایی‌ها واکنش جدی نسبت تحریم‌های روسیه خواهند داشت یا خیر. دلیل دیگر تحریم‌ها علیه روسیه این است که حاکمیت آمریکا به دلیل رابطه بدی که با ترامپ داشته و اتهاماتی را نسبت به رابطه ترامپ با روس‌ها مطرح کرده سعی می‌کند تنش بیشتری در مورد رابطه روس‌ها با آمریکا ایجاد کند تا تلاش‌های ترامپ برای بهبود رابطه را ناکام بگذارد که البته لابی صنایع نظامی آمریکا از تنش بین آمریکا و روسیه بهره زیادی می‌برد، اما این وضعیت به نفع ایران است. باید از تنشی که بین آمریکا و روسیه و تنش بالقوه‌ای که بین اروپا و‌ آمریکا به دلیل روسیه ایجاد می‌شود حداکثر بهره برداری را داشته باشیم، ایران و روسیه باید نسبت به تحریم‌ها علیه دو کشور به شکل هماهنگ با چین و برخی کشورهای دیگر مانند آلمان مذاکره کنند تا آنان در برابر تحریم‌های جدید آمریکا ایستادگی بیشتری داشته باشند.

* از نظر جنابعالی مخالفت اروپا با روسیه در زمینه تحریم‌های تصویب شده تا کجا ادامه خواهد داشت؟

** تحلیل‌های مختلفی در این خصوص ارائه می‌شود، در اروپا برخی کشورها به خصوص آلمان بشدت معترض این تحریم‌ها هستند به دلیل این‌که بشدت به اقتصاد آلمان لطمه وارد می‌کند، اما این‌که چقدر شجاعت داشته باشند تا در مورد این تحریم‌ها مقابل آمریکا ایستادگی کنند مشخص نیست، اما در هر صورت همراهی آنها با روسیه نسبت به ایران احتمالا بیشتر خواهد بود. در شرایط معمولی اروپاییان نسبت به ایران همراهی چندانی نخواهند داشت، چرا که برخلاف روسیه ایران همسایه اتحادیه اروپا نیست، اما به هر حال باید از این فضایی که ایجاد شده به دلیل افزودن روسیه به لایحه تحریم با اروپاییان، روس‌ها، چین و برخی کشورهای دیگر که به نوعی مستقیم یا غیرمستقیم ضرر می‌کنند رایزنی کنیم.

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2937965519211971131

ش.د9602026