- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
همزمان با اجراي توافق ايران، روسيه و ترکيه سه کشور باني مذاکرات سوري-سوري در آستانه پايتخت قزاقستان براي تشکيل چهار منطقه بدون درگيري در سوريه، عمليات نظامي درمناطق پيش بيني شده از سوي تمامي طرف‌ها متوقف شد.اين در حالي است که طرح ايجاد منطقه امن در سوريه اگرچه يک فرصت سازنده پيش روي دولت سوريه است اما اين پديده مي تواند موجب بروز تهديداتي از سوي گروه‌هاي تروريستي شود.
براساس گزارش‌هاي منتشره، اين چهار منطقه کاهش تنش در استان ادلب، منطقه شمالي شهر حمص، غوطه شرقي و جنوب سوريه ايجاد مي شود.بر اساس اين طرح در چهار منطقه سوريه آتش‌بس کامل اعلام شد و در صورت موفقيت آتش‌بس و توقف کامل درگيري‌ها، اين مناطق رسما به عنوان مناطق امن اعلام خواهند شد و در گام بعدي اين مناطق، به مناطق پرواز ممنوع ارتقا مي يابند به شرط اينکه اين مناطق شاهد هيچ گونه فعاليت نظامي نباشند.بنا به اعلام رسانه روسي اسپوتنيک، در متن پيشنهادهاي روسيه آمده است که محورهاي امن (خطوط مرزي) ايجاد مي شود که در امتداد آن تنش‌ها براي جلوگيري از درگيري مستقيم مسلحانه بين دو طرف در سوريه کاهش پيدا مي کند.
روسيه همچنين پيشنهاد مي کند در اين خطوط واحدهاي ايست‌هاي بازرسي مستقر شده و آزادي تردد بدون سلاح براي شهروندان غيرنظامي، ارسال کمک‌هاي بشردوستانه و همچنين فعاليت‌هاي تجاري برقرار شود. در همين چارچوب و در صورت توافق براي اجراي پيشنهاد، ايست و بازرسي‌هاي پيش بيني شده بايد به عنوان مراکز پايش رعايت رژيم آتش بس عمل کنند.در گذشته ناتو به فرماندهي آمريکا و با نقشه مشترک فرانسه و انگليس از ايجاد مناطق امن در شهر بنغازي به بهانه محافظت از غيرنظاميان براي به راه انداختن کشتار و سرنگوني نظام معمر قذافي، ديکتاتور سابق ليبي و ايجاد تنش و ناآرامي در اين کشور استفاده کرد.سازمان پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) در سال 2011 با مداخله نظامي درليبي به بهانه ايجاد مناطق امن، حکومت معمر قذافي را سرنگون کرد که به ايجاد هرج و مرج در اين کشور آفريقايي منجر شد و ليبي از آن سال تاکنون صحنه درگيري گروه‌هاي مسلح مختلف و نفوذ گروه‌هاي تروريستي، از جمله داعش بوده است .
مناطق امن در ليبي به بهانه محافظت از جان مردم اين کشور و باقي ماندن مردم ليبي در داخل مرزهاي اين کشور ايجاد شد اما آنچه که اتفاق افتاد اين بود که نيمي از مردم اين کشور آواره شدند و موجي از ناامني را به همراه داشت.اين در حالي است که پديده مناطق امن بدون شک گامي به سوي حل و فصل سياسي است که مي تواند به عنوان يک فرصت سازنده در جهت تقويت آتش بس، پيش روي دولت سوريه قرار گيرد اما ايجاد مناطق امن در کنار خود، تهديدات بالقوه اي را نيز به همراه خواهد داشت.از جمله اين تهديدات، سواستفاده گروه‌هاي تروريستي از اين فرصت و امکان تجهيز و آماده سازي نيروهاي تحت امر خود است که در صورت وقوع مي تواند زمينه ساز اقدامات تروريستي اين گروه‌ها را در آينده مهيا کند و اين رخداد تهديد بسيار بزرگي در مسير تحولات آتي سوريه قلمداد مي شود.
اکنون که تلاش دولت قانوني سوريه و متحدان سياسي خود براي مبارزه با تروريسم به موفقيت رسيده، تروريسم شوم منطقه اي و دولت‌هاي حامي آنان با تحمل شکست‌هاي سياسي و نظامي در منطقه، نتوانسته است به اهداف از پيش تعيين شده و منافع نامشروع خود دست يابد و مقاومت قدرتمند تر از گذشته به مسير ثبات ساز و امنيت آفرين خود ادامه مي دهد. با وجود آنکه طرح ايجاد مناطق امن مي تواند به عنوان يک فرصت سازنده و بستري براي تسريع در روند آتش بس و برقراري صلح و ثبات در اين کشور مورد توجه قرار گيرد، اما انتظار مي رود ماهيت اين مناطق و تهديدات جانبي آن به صورت جدي مورد ارزيابي کارشناسانه قرار گيرد تا از رهگذر آن، فوايد انساني اين طرح عايد مردم سوريه و در نتيجه نابودي تروريسم در اين کشور شود.
به هر روي، به نظر مي رسد پرداختن به ماهيت دقيق مناطق امن و فرصت‌ها و تهديدات پيش رو امري ضرور و بايسته است که مي تواند مورد توجه جدي دولت سوريه و ديگر کنشگران صلحجوي منطقه قرار گيرد. افزون برآن، تحولات ميداني سوريه حاکي از آن است که سه کشور ايران، روسيه و سوريه در تداوم اقدامات سازنده خود همواره بر ضرورت تداوم و گسترش آتش بس، لزوم امداد رساني و ادامه اقدام‌هاي بشر دوستانه، فراهم آوردن شرايط لازم براي دسترسي آزادانه همه سوري‌ها در شهرها و مناطق مختلف به کمک‌ها و خدمات مورد نياز و نيز حفظ يکپارچگي و احترام به حاکميت ملي اين کشور تاکيد کرده و در جهت خواست ملت سوريه حرکت کرده اند.
در اين حال،کارشناسان مسائل خاورميانه ضمن تاکيد بر اينکه چالش با «ايران» علت تجاوز نظامي آمريکا به کاروان ارتش سوريه در منطقه مرزي «التنف» بوده، نسبت به حماقت‌هاي رئيس‌جمهوري آمريکا هشدار دادند.در جديدترين عمليات نظامي در شرق سوريه، نيروهاي سوري موفق شدند، نقطه ايست و بازرسي «الزرقه»، در 27 کيلومتري پايگاه نظامي «التنف»، به عنوان آخرين نقطه ارتباطي «باديه الشام» سوريه با «بيابان الانبار» عراق را آزاد کنند.با اين پيروزي که گروه‌هاي تروريستي از جمله گروه تروريستي «جيش مغاوير الثوره»، فعال در اين منطقه به آن اعتراف کردند، ارتش سوريه و نيروهاي متحدين قدمي ديگر به منطقه مرزي التنف و مرزهاي مشترک عراق و سوريه نزديک شدند.
به موازات اين پيروزي منابع معارض سوري و نزديک به گروه‌هاي تروريستي از جمله «مهند الطلاع»، سرکرده گروه تروريستي «جيش مغاوير الثوره» از رسيدن کمک‌هاي تسليحاتي و مهمات جديد آمريکايي به اين گروه خبر دادند.الطلاع با توصيف کمک‌هاي آمريکايي به «مهمات کيفي و پيشرفته» تاکيد کرد: نظاميان آمريکايي درحال ترتيب صفوف گروه تروريستي «الجيش الحر» در شرق سوريه هستند و برداشت مي‌شود، اين نيرو نبرد جنوب سوريه را از اين منطقه (شرق سوريه) آغاز کند.
حمله هوايي آمريکا به ارتش سوريه
اين تحولات ميداني درحالي در شرق سوريه جريان دارد که اخيرا جنگنده‌هاي آمريکايي کاروان نظامي ارتش سوريه و نيروهاي متحدين را در التنف مورد حمله قرار دادند.وزير دفاع آمريکا درباره اين حمله مدعي شد: با توجه به تسليحات و مهمات همراه اين کاروان، اين تصور براي پنتاگون شکل گرفت که نيروهاي ايراني اين کاروان را هدايت مي‌کنند، اگرچه مطمئن نبوديم.حمله آمريکا در شمال غربي پايگاه نظامي التنف صورت گرفت، جايي که نيروهاي ويژه آمريکايي و انگليسي مدعي هستند، عناصر محلي را براي مقابله با «داعش» آموزش و به آنها مشاوره‌هاي نظامي مي‌دهند .همچنين اين حمله در منطقه‌اي انجام شد که در توافق آمريکا و روسيه «منطقه عدم برخورد» شمرده شده بود، لذا هر دو طرف از اقدام نظامي در آن منع شده بودند. البته پنتاگون مدعي شده، پيش از حمله موضوع را به اطلاع مرکز ارتباطات نيروهاي روسي در سوريه رسانده بود، ادعايي که از سوي مسکو رد شد.
چرا آمريکا کاروان نظامي سوريه را هدف گرفت؟
از زمان آغاز عمليات نظامي ارتش سوريه در محور شرقي فرودگاه نظامي «سين»، در حومه شرقي ريف دمشق به سمت گذرگاه مرزي التنف بين عراق و سوريه و تاثير اين حضور بر نبردهاي دفاعي و باز محور مقاومت در منطقه، چنين حمله‌اي قابل پيش‌بيني بود و حتي در آن تاخير صورت گرفته بود. پيشروي ارتش سوريه بسمت مرزهاي شرقي، به موازات عمليات «الحشد الشعبي» عراق بسمت مرزهاي غربي اين کشور در راستاي مبارزه با داعش، موازنه‌هاي قدرت جديدي را بر طرف‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي حامي گروه‌هاي تروريستي تحميل مي‌کرد.
اولين موازنه از موازنه‌هاي جديد، «عرض اندام نظامي» و نمايش «اقتدار ارتش عراق و سوريه» بود که شکستي بزرگ براي آمريکا شمرده مي‌شد که از زمان تشکيل «ائتلاف نظامي بين‌المللي» نه تنها از ثبت حتي يک پيروزي مقابل داعش و پروسه مبارزه با «تروريسم» عاجز مانده بود، بلکه داعش را به دستاويزي براي حضور نظامي در سوريه و عراق تبديل کرده بود.از سويي، پيشروي ارتش سوريه و الحشد الشعبي عراق درحالي به سمت مرزهاي مشترک ادامه دارد که آمريکا هنوز نتوانسته، جايگزيني براي داعش درحال احتضار در استان‌هاي الانبار و نينوي عراق و استان‌هاي رقه و دير الزور و شرق حمص سوريه بيابد.
چرا نقطه مرزي التنف کانون توجهات شد؟
در تحليلي جغرافيايي و ميداني بر ميدان‌هاي رويارويي ارتش‌هاي سوريه و عراق با داعش در مرزهاي مشترک بين دو کشور و صرف از محور «سنجار– حسکه» که تحت سيطره آمريکا و ترکيه است، سه منطقه به عنوان مهمترين محورهاي ارتباطي نظامي و ميداني عراق و سوريه مطرح مي‌شوند:يک: محور القيروان، البعاج، البادي در عراق – پاسگاه مرزي الجزيره، الصِوَر، حومه شمال شرقي ديرالزور در سوريه؛ اين محور چندان قابل بهره‌برداري نيست، چون تحت تصرف داعش است و در انتظار نبردي است که بزودي در بخش سوري گروه‌هاي مسلح مورد حمايت آمريکا آن را عليه داعش شروع مي‌کنند.بخش عراقي اين محور شاهد آخرين عمليات‌هاي الحشد الشعبي و بدست گرفتن کنترل کامل آن توسط اين نيرو است، لذا بهره‌برداري از اين محور منوط به آزادسازي مناطق تحت کنترل گروه‌هاي مورد حمايت آمريکا توسط ارتش سوريه است که فرآيندي زمان‌بَر است.
دو: محور عنة، راوة، القائم در عراق – البوکمال در سوريه؛ اين محور نيز چندان قابل بهره‌برداري نيست، چون در هردو بخش سوري و عراق مناطقي از آن تحت تصرف داعش است. اگرچه بنظر مي‌رسد، بزودي به مهمترين ميدان رويارويي ارتش عراق و سوريه با داعش تبديل شود.
سه: محور الرطبة در عراق – التنف – شرق دمشق در سوريه؛ اين محور از لحاظ ميداني، جغرافيايي و نظامي مناسب‌ترين محور براي ارتباط ارتش سوريه و نيروهاي الحشد الشعبي عراق و در نهايت ايجاد محور ارتباطي راهبردي بين ايران و عراق و سوريه و لبنان است.بويژه آنکه داعش عملا بر هيچ نقطه‌اي از آن سيطره ندارد. اين محور در خاک عراق، بغداد را پس از عبور از «رمادي»، در منطقه الرطبه به مرزهاي غربي عراق مرتبط مي‌کند .در خاک سوريه نيز اين محور دمشق را از حومه شمال شرقي دمشق در منطقه التنف به مرزهاي شرقي سوريه مرتبط مي‌کند که تماما تحت کنترل ارتش سوريه است. آمريکا به خوبي از اين موضوع آگاه و مي‌داند، برقراري اين رابطه چه پيامدهايي براي هريک از طرف‌ها بدنبال دارد.
همزماني حمله التنف با سفر ترامپ
نکته حائز اهميت در تجاوز نظامي اخير آمريکا به ارتش سوريه در التنف، همزماني تقريبي آن با سفر ترامپ به منطقه، از جمله عربستان سعودي و نشست‌هاي منطقه‌اي متعدد تدارک ديده شده در حاشيه اين سفر است که هدف همه آنها ايران و محور مقاومت است.جديدترين پژوهش «مرکز مطالعات امنيت قومي اسرائيل» به تفصيل به اين موضوع پرداخته و خواستار بازنگري در مرزهاي کشورهاي منطقه با تقسيم آنها مي‌شود، پروژه‌‌اي که 6 سال پيش کليد خورد تا منافع راهبردي اسرائيل در خاورميانه است و در راس آن، ممانعت از قدرت‌گيري ايران و حزب الله را محقق کند.
اين پژوهش برکناري اسد را مصلحتي اسرائيلي و بقاي او در قدرت را بدليل تقويت محور مقاومت به رهبري ايران و شکل‌گيري محور ارتباطي ايران – عراق – سوريه – حزب الله تهديدي بزرگ براي امنيت اسرائيل عنوان مي‌کند.تهيه‌کنندگان اين پژوهش براي مقابله با ايران و محور مقاومت خواستار تشکيل ائتلافي منطقه‌اي با مشارکت عربستان، شيوخ عرب، ترکيه، اردن، مصر و آمريکا مي‌شوند، آنچه که مقدمات آن اين روزها در رياض در حال تدارک است .بر اين اساس تجاوز نظامي آمريکا به ارتش سوريه و نيروهاي متحد جز در قالب جلوگيري از شکل‌گيري محور ارتباطي مقاومت و تامين منافع رژيم صهيونيستي در سوريه و منطقه قابل ارزيابي نيست .
هشدار نسبت به واکنش ايران
درپي اظهارات وزير دفاع آمريکا درباره حمله هوايي آمريکا به کاروان ارتش سوريه، آنهم به صرف احتمال وجود نيروهاي ايراني در آن، کارشناسان مسائل خاورميانه آمريکا نسبت به تکرار اين حملات هشدار دادند. اين کارشناسان با بيان اينکه هدف اين حمله ايران و مقابله با نفوذ منطقه‌اي آن بوده، تاکيد کردند: واشنگتن از مرحله برنامه‌ريزي وارد مرحله اقدام شده و بايد نسبت به پيامدهاي اين اقدام آگاه باشد، چراکه مي‌تواند به خارج شدن کنترل اوضاع از دست آمريکا منتهي شود. آنها ضمن يادآوري اين نکته که غيرممکن است، بتوان نفوذ منطقه‌اي ايران را از بين برد، خواستار واقع‌بيني کاخ سفيد در رويکردهاي منطقه‌ايش شده و به ترامپ توصيه کردند، به فکر غلبه هرچه سريع‌تر بر گروه‌هاي مسلح جنوب و جنوب شرقي سوريه باشد.اين محافل آمريکايي همچنين به ترامپ درباره اموالي که شيوخ عرب به پايش نثار مي‌کنند، نيز هشدار داده و خاطر نشان کردند، در قبال اين بذل و بخشش‌ها شيوخ عرب از آمريکا انتظار تحقق اهدافشان در مقابله با ايران را دارند.
ش.د9601720
