- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه جوان ـ 1395/08/20 ـ شماره 4955 ـ صفحه 2)
انتخابات رياست جمهوري امريكا با يك شگفتي بزرگ همراه شد و دونالد ترامپ بساز و فروش نيويوركي توانست رياست جمهوري امريكا را تصاحب كند و هيلاري كلينتون، رقيب خود را كه اتفاقاً مورد حمايت طبقه حاكم بر امريكا بود براي مراقبت از نوه‌هایش به خانه بفرستد.
شايد صحبت كردن درباره اينكه ترامپ تا چه اندازه مي‌تواند چارچوب‌هاي فعلي سياست خارجي امريكا، به خصوص در منطقه خاورميانه را بشكند، كمي زود باشد. ترامپ در عين حال كه بر عدم دخالت زميني و آغاز جنگي ديگر تأكيد مي‌كند، بر موضع خصمانه خود در قبال ايران و همچنين حمايت بي‌چون و چرا از رژيم صهيونستي تأكيد مي‌كند.
بنا بر قاعده بايد در انتظار نشست تا با انتخاب تيم سياست خارجي ترامپ و انتصاب نامزدهاي مدنظر وي در مناصب حساس، رويكرد وي در قبال سياست خارجي فعلي امريكا روشن شود. از آن‌رو قضاوت در اين‌باره كمي زود است. با اين حال اين انتظار به دليل معاهده برجام كه بخشي از آن در گرو عمل امريكا به تعهد خود است، براي ايران كمي حساس‌تر است.
برجام را آتش مي‌زنيم
يك سال و نيم پيش زماني كه محمدجواد ظريف توافقنامه هسته‌اي را با اعضاي 1+5 امضا مي‌كرد، انتظار نداشت كه به اين سرعت اين توافقنامه با چنين مصائبي روبه‌رو شود. گذشته از بدعهدي‌هاي امريكا در برداشتن تحريم‌ها، موضع جمهوريخواهان نسبت به برجام بسيار تند بود.
در اين ميان با فرا رسيدن موعد انتخابات رياست جمهوري در امريكا اين نظرات تندتر از قبل نيز شد. از اين ميان شايد مارك روبيو و دونالد ترامپ بودند كه سخت‌ترين مواضع را نسبت به برجام گرفتند و حتي در اين ميان ترامپ نيز از پاره كردن برجام سخن گفت.
شايد بتوان پاسخ مقام معظم رهبري به اين سخنان را در بیانات ایشان در مراسم افطاري ماه رمضان سال جاري ديد كه در واكنش به چنين سخناني به صراحت فرمودند: اگر تهديد نامزدهاي رياست جمهوري امريکا مبني بر پاره‌کردن برجام عملي شود، جمهوري اسلامي برجام را آتش خواهد زد که اين کار هم دستوري قرآني درباره نقض عهد متقابل است.
در طرف مقابل هيلاري كلينتون، نماينده دموكرات‌ها در انتخابات رياست جمهوري امريكا بر تداوم برجام با وجود تمام اشكالات و موانع بر سر آن تأكيد كرد.
برجام در اختيار رئيس‌جمهور آمريكا
در اين ميان به دليل اينكه ساختار تصويب برجام در ايالات متحده امريكا مبتني بر اختيارات اجرايي رئيس‌جمهور امريكا بوده است، هم‌اكنون اين توافق در ناپايدارترين شرايط خود به سر مي‌برد. بدون تصويب كنگره برجام توافقي است كه با فرمان اجرايي رئيس‌جمهور امريكا مي‌تواند نقض شده و عملاً فرو بپاشد.
شايد تيم مذاكره‌كننده ايراني زماني را تصور نمي‌كردند كه در ايالات متحده امريكا كانديدايي به قدرت برسد كه به صراحت از پاره كردن برجام سخن گفته باشد. البته اين مسئله تنها منحصر به تيم مذاكره‌كننده ايراني هم نبود، بلكه اين ابهام برخي غربي‌ها را هم به واكنش واداشته است. دراين ميان وزير خارجه فرانسه به صراحت نگراني خود را در خصوص برجام و نحوه واكنش امريكا به ايران اعلام كرده است.
خبرگزاري رويترز هم طي گزارشي به صراحت اين مسئله را گوشزد كرده و در اين‌باره نوشته است: پيروزي ترامپ ترديدهايي را در باره اينکه آيا امريکا از توافق اتمي با ايران که تابستان گذشته آن را امضا کرد و اينکه اين کشور با فاصه گرفتن از متحدانش ايران را به‌طور بالقوه در ادامه اميالش رها خواهد کرد، ايجاد کرده است.
در اين ميان واكنش ظريف نيز تأمل‌برانگيز است. ظريف در همين باره مي‌گويد: اين انتخاب مردم امريکاست، اما هر کس رئيس‌جمهور امريکا باشد بايد واقعيات جهان و منطقه ما را به درستي بشناسد و با آن با واقع‌گرايي مواجه شود.
با اين حال آنچه كه واقعيت نشان مي‌دهد اين است كه در صورت اراده رئیس جمهور امريكا براي لغو برجام هيچ مانع داخلي در مقابل امريكا قرار ندارد و حتي تصويب اين قطعنامه در شوراي امنيت سازمان ملل متحد با توجه به اينكه امريكا از اعضاي دائم شوراي امنيت سازمان ملل متحد است، نمي‌تواند مشكلي را براي اين كشور ايجاد كند.
ناياك و شرط‌بندي روي اسب بازنده
تا روزهاي پاياني ژانويه و پايان مهلت مجوز اوباما براي تحريم قوانين تحريمي ايران در كنگره تنها دو ماه باقي مانده است و كافي است ترامپ زماني كه در كاخ سفيد روي كار آمده است از تأييد دوباره اين مجوزها خودداري كند، به همين سادگي عمر برجام به پايان مي‌رسد.
شايد در اين ميان اصلي‌ترين دليل اميدواري تيم ديپلماسي وزارت امور خارجه براي تداوم اجراي برجام به قدرت رسيدن هيلاري كلينتون در انتخابات رياست جمهوري امريكا بود. اتفاقي كه فعلاً منجر به يك اشتباه راهبردي براي دولت روحاني و تيم وزارت امور خارجه شده است. براي ريشه‌يابي اين مسئله شايد اشاره به سخنان چندي پيش هوشنگ اميراحمدي دلال رابطه بين ايران و امريكا چندان خالي از لطف نباشد. وي با اشاره به اينكه تيم فعلي وزارت امور خارجه با لابي داخلي ناياك در امريكا در ارتباط هستند و تمام توان خود را در اين باره قرار داده‌اند، مي‌گويد: سازماني به نام ناياک (شوراي ملي ايرانيان امريکا) وجود دارد که برخي از اعضاي آن از دوستان آقاي ظريف هستند.
ناياک در قضيه برجام خيلي موفق بود، چون برجام سياست امريکا بود. امريکا مي‌خواست برجام انجام شود و کاخ سفيد هم همين را مي‌خواست.
وي در ادامه مي‌افزايد: آقاي ظريف با ناياک و «تريتا پارسي» کار مي‌کرد و به آنها نزديک بود و البته دوست من هم بود، اما نمي‌دانم به چه دليل هميشه فکر مي‌کرد آنها بهتر هستند. علتش اين بود که آنها بچه‌هاي خيلي جوان‌تري بودند و حراف و فعال‌تر بودند، اما از آن بدتر طرفدار تحريم بودند.
شايد اوج ماجرا زماني جالب‌تر باشد كه ناياك به صورت جدي در حمايت از رياست جمهوري كلينتون فعال شد و به احتمال زياد منبع اصلي براي تيم وزارت خارجه كشورمان در بررسي انتخابات رياست جمهوري امريكا بوده است. حالا به نظر مي‌رسد كه اين اطلاعات اشتباه كار دست ديپلمات‌ها داده است.
برخلاف روس‌ها كه بر اسب برنده شرط‌بندي كرده‌اند، حالا تيم وزارت امورخارجه كشورمان هيچ برآورد صحيحي از ماجرا ندارد.
تبديل كردن تهديد به فرصت وظيفه جديد تيم ديپلماسي
در شرايط فعلي علاوه بر پرهيز از بيان سخناني كه مي‌تواند ضعف دولت فعلي را در مقابل اقدامات احتمالي دولت آينده امريكا براي لغو برجام نشان دهد، مهم‌ترين نكته تلاش براي حفظ منافع ملي در هر شرايطي است.
رياست جمهوري ترامپ علاوه بر تهديدهايي كه براي برجام و نظام جمهوري اسلامي ايران دارد، مي‌تواند فرصت‌هايي نيز براي كشور به ارمغان بياورد. به طور حتم بخشي از جرياني كه تلاش مي‌كرد هيلاري كلينتون را برنده انتخابات نشان دهد حالا به دنبال بزرگنمايي خطر ترامپ است.
واکنش‌هايي از اين نوع که بر برخي اظهارات خصمانه ترامپ عليه ايران تأکيد مي‌کنند، هوشمندانه نيست در فضايي که سعودي و متحدان منطقه‌اي‌اش به شدت روي خانم کلينتون سرمايه‌گذاري کرده بودند و در انتخابات پيوند سعودي و کلينتون مورد تأکيد فراوان هواداران ترامپ بود، کانون‌هاي عميقاً ضدايراني تاکنون روي پيروزي خانم کلينتون محاسبه مي‌کردند. اين رويکرد را در مواضع رسانه‌هاي آنها به روشني مي‌توان ديد. ولي از هم‌اکنون در پي برجسته کردن نقاطي هستند که در سياست خارجي امريکاي دوران ترامپ لبه تيز ماجراجويي نظامي امريکا را متوجه ايران کند.
حالا زمان اين است كه بدون تكيه بر اين اطلاعات غلط تيم ديپلماسي وزارت امورخارجه در پي تبديل كردن اين موقعيت جديد به يك فرصت براي نظام جمهوري اسلامي ايران باشد.
ش.د9504501
