رايزني‌هاي بغداد براي دوران پسا داعش در رياض و تهران

(روزنامه اعتماد – 1396/03/31 – شماره 3836 – صفحه 11)

سفر منطقه‌اي نخست‌وزير عراق از روز دوشنبه با عزيمت به عربستان آغاز و بعد از آن روز سه‌شنبه راهي ايران شد و بعدتر نيز به كويت سفر خواهد كرد. باوجود اينكه بغداد و رياض در طول چند سال گذشته رابطه مطلوبي با هم نداشته‌اند اما با توجه به تحولات منطقه و تلاش عربستان براي مقابله با ايران اين سفر از اهميت بالايي برخوردار است زيرا رياض تلاش خواهد كرد عراق را به خود نزديك كرده تا يكي از متحدان اصلي ايران در منطقه را از تهران دور كند.

رابطه عربستان با عراق در دوران حكومت صدام حسين مستحكم و قوي بود تا جايي كه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران در سال ١٩٧٩ (١٣٥٧) صدام با حمايت تمام قد عربستان هشت سال جنگ را به ايران تحميل كرد كه در ميان كشورهاي عربي به جنگ خليج (فارس) اول معروف است. اما فقط زماني كه چاقو دسته خود را بريد و صدام حسين در سال ١٩٩٠ به كويت يورش برد و اين كشور را اشغال كرد، روابط رياض با بغداد قطع و سفارت اين كشور در رياض بسته شد و در جنگ دوم خليج فارس عربستان به عنوان يكي از كشورهاي متخاصم رو به روي عراق ايستاد.

بعد از اشغال عراق به وسيله امريكا در سال ٢٠٠٣ و پس از اعدام هم‌پيمان ديروز رياض در دوران نخست‌وزيري نوري‌المالكي روابط دو كشور بدتر هم شد زيرا مالكي عربستان را به حمايت از تروريسم متهم مي‌كرد. اما بعد از روي كار آمدن حيدر العبادي، نخست‌وزير جديد عراق پيشنهاد داد تا همه اختلاف‌ها با عربستان كنار گذاشته شود و براي نشان دادن حسين‌نيت خود هنگامي كه عبدالله بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان درگذشت پيام تسليتي به مسوولان سعودي داد. بعد از آن بود كه پس از سال‌ها ثامر السبهان به عنوان نخستين سفير عربستان در عراق انتخاب و سفارت اين كشور بعد از ٢٥ سال در بغداد بازگشايي شد و باز هم براي نخستين بار در طول ٢٧ سال گذشته عادل‌الجبير، وزير خارجه اين كشور در سال جاري به عراق سفر كرد. گرچه با انتخاب سبهان به عنوان سفير عربستان در بغداد و اظهارات تنش‌زاي او در اين كشور، وزارت خارجه عراق سبهان را به تلاش براي ايجاد فتنه ميان شيعيان و اهل سنت اين كشور متهم كرد و در نهايت بعد از ٤ ماه عراق از عربستان خواست كه سفير خود را در اين كشور تغيير دهد.

سفر حيدر العبادي به عربستان آن هم در شرايط فعلي منطقه و با توجه به دشمني آشكار عربستان با ايران كه امروز به يكي از شركاي اصلي بغداد تبديل شده، اهميت ويژه‌اي پيدا مي‌كند. در حالي كه عربستان با تاكيد بر قوميت عربي مردم عراق تلاش مي‌كند اين كشور را به محور خود اضافه كند، اما نقش مثبت ايران در حمايت از عراق در برابر تروريسم جايگاه مستحكمي براي تهران در بغداد ايجاد كرده است.

حالا بعد از پيروزي مهم عراق در برابر داعش در حالي كه روز به روز مناطق تحت اشغال اين گروهك تروريستي در خاك اين كشور كاهش پيدا مي‌كند و با وجود برخي خلأ‌هاي امنيتي، بغداد موفق شده تا حدود زيادي داعش را به زانو درآورد حيدرالعبادي به عنوان مرد اول منطقه در مبارزه با تروريسم به دنبال تثبيت جايگاه خود است گرچه برخي تحليلگران هم معتقدند به دليل پيچيدگي اوضاع خاورميانه نمي‌توان انتظار داشت كه همه خواسته‌هاي نخست‌وزير عراق به‌طور كامل در يك سفر محقق شود اما او مي‌خواهد براي كشورش جايگاهي در منطقه دست‌و‌پا كرده و سيل سرمايه‌گذاري‌هاي اقتصادي را به عراق سرازير كند.

در حالي كه برخي رسانه‌هاي عراقي از روش عربستان در استقبال از حيدرالعبادي و برگزاري ضيافت افطار از سوي ملك سلمان براي هيات عراقي ابراز خرسندي كرده بودند، حنان‌الفتلاوي، نماينده پارلمان عراق در انتقادي تند از سفر نخست وزير عراق به عربستان در صفحه توييتر خود نوشت: بعد از اينكه سر ما را با خيال‌پردازي درباره بيطرفي عراق و وارد نشدن اين كشور به هيچ محوري به درد آورد، حال سر تا پا غرق در محور عربستان شده است.

شايد به دليل تيره و تار شدن روابط ايران و عربستان در برهه زماني فعلي، برخي از جريان‌هاي عراقي با سفر العبادي به عربستان معترض باشند به همين دليل نخست‌وزير براي كاهش تنش‌هاي احتمالي سفر خود به رياض را يك هفته به تعويق انداخت تا شرايط براي سفر به ايران و كويت را مهيا كرده و از حساسيت‌هاي ايجاد شده بكاهد. با وجود اينكه سفر نخست وزير عراق به عربستان از چند ماه پيش برنامه‌ريزي شده بود، حسين جابري انصاري، معاون عربي و آفريقاي وزارت خارجه ايران گفته بود كه سفر العبادي به ايران از پيش تعيين نشده است.

با توجه به موقعيت راهبردي عراق در منطقه و اهميت تاريخي اين كشور، نبايد انتظار داشت كه عربستان به داشتن رابطه‌اي عادي با عراق اكتفا كند، هرچند محتاطانه اما رياض تلاش خواهد كرد كه براي خود در عراق جايگاهي دست و پا كند تا نقشي در معادلات سياسي يكي از مهم‌ترين كشورهاي عربي منطقه داشته باشد. سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان در همين راستا در ضيافت افطاري كه به افتخار العبادي برپا كرده بود با استقبالي گرم از هيات عراقي گفت: قلب ما به روي عراق و درهاي ما براي همكاري با اين كشور باز است، آماده‌ايم در زمينه تجاري، اقتصادي، امنيتي، هماهنگي براي مقابله با تروريسم و داعش و حفظ امنيت مشترك با عراق هرگونه همكاري داشته باشيم.

پادشاه عربستان همچنين گفته كه از سفر حيدر العبادي به عربستان بسيار خوشحال است و ضمن قدرداني از تلاش‌هاي عراق در مساله مقابله با تروريسم افزوده كه به خاطر ثبات و اتحادي كه عراق به آن دست يافته خدا را شكر مي‌كنيم.

در مقابل نخست وزير عراق نيز تاكيد كرده كه بغداد به دنبال تاسيس رابطه‌اي مستحكم و صحيح با عربستان است و افزوده: بعد از اينكه آغوش باز شما را مشاهده كرديم آماده همكاري با شما هستيم.

نخست وزير عراق در ديدار ديگري هم كه با محمد بن سلمان، وزير دفاع و جانشين ولي‌عهد عربستان در محل استقرار خود در مكه داشته ضمن تاكيد بر همكاري مشترك پافشاري كرده كه عراق نمي‌خواهد بخشي از نزاع‌هاي منطقه‌اي باشد.

نخست وزير عراق پيش از سفر به عربستان گفته بود كه اين سفر ربطي به بحران صورت گرفته در كشورهاي عربي ندارد و از طرف ديگر تاكيد كرده بود كه بغداد نمي‌خواهد در دعواهاي منطقه‌اي نقشي داشته باشد يا خاك اين كشور به محلي براي تقابل احتمالي در منطقه تبديل شود. نخست وزير عراق همين مفهوم را بارها در ديدارهايش با مسوولان سعودي نيز در عربستان تكرار كرده است، او همچنين پيش از سفر به عربستان در جمع روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه در عراق گفته بود كه اگر تمام دارايي‌هاي دنيا را به عراق بدهند يا اينكه تصميم بگيرند كشور را به صورت رايگان بازسازي كنند، عراق اجازه نخواهد داد از خاك اين كشور براي حمله به ايران استفاده شود.

همه اينها نشان مي‌دهد بغداد ترجيح مي‌دهد رابطه‌اي تجاري و اقتصادي با عربستان داشته باشد تا اينكه بخواهد در محور خاصي در منطقه در برابر محور خاصي قرار بگيرد.

در همين راستا محمد شياع السوداني، قائم‌مقام وزير صنعت عراق با خالد بن عبدالعزيز الفالح، وزير انرژي عربستان در مكه ديدار و گفت‌وگو كرده است و دو طرف در اين ديدار همكاري مشترك در زمينه مواد پتروشيمي، معاون، طرح‌هاي عمراني، صنايع راهبردي و شهرك‌هاي صنعتي را مورد بررسي قرار داده‌اند.

فالح الفياض: رابطه ما با ايران با رابطه ما با عربستان قابل قياس نيست فالح الفياض، مشاور امنيت ملي عراق در گفت‌وگو با شبكه خبري الميادين ضمن تاكيد بر اينكه عراق در آستانه اعلام پيروزي نهايي در موصل است گفت: طايفه‌گرايي در عراق در حال كمرنگ شدن است و همه مي‌خواهند به آغوش كشور بازگردند. وي نقش اهل سنت و اهالي مناطق اشغال شده به وسيله داعش در نبرد ارتش در برابر تروريست‌ها را بسيار مهم توصيف كرد و حشد الشعبي بسيج مردمي عراق را مهم‌ترين دستاورد روند سياسي كشور دانست.

وي همچنين در خصوص تحولات منطقه گفت كه عراق با دستاوردهاي نشست رياض مخالفت كرده و آن را در مسير بدتر كردن اوضاع منطقه مي‌داند. مشاور امنيت ملي عراق در خصوص سفر نخست‌وزير اين كشور به عربستان و ايران گفت: رابطه ما با جمهوري اسلامي با رابطه ما با عربستان قابل قياس نيست و به همين ترتيب نمي‌توان روابط ما با تركيه را با رابطه ما با تهران و دمشق مورد قياس قرار داد.

الفياض تاكيد كرد كه سياست‌هاي عربستان بر مبناي تحريك امور مذهبي استوار شده است و سفر العبادي به عربستان با هدف تغيير يك وضعيت غيرقابل قبول و بهبود اوضاع صورت گرفته است.

وي در اشاره به هدف قرار دادن مواضع تروريست‌ها در ديرالزور به وسيله موشك‌هاي ايراني هم گفت كه هدف از اين حمله مبارزه با تروريسم بود، ما معتقديم تهران با تروريسم مقابله مي‌كند و تا زماني كه داعش را شكست مي‌دهد براي ما مهم نيست ديگران چه نظري دارند زيرا برخي تلاش مي‌كنند كه ايران را به عنوان يك كشور حامي تروريسم معرفي كنند اين مساله را هيچ عقل سليمي باور نمي‌كند و ميزان اشتراكات ما با ايران خيلي بيشتر از اشتراكات ما با امريكاست.

مشاور امنيت ملي عراق در خصوص موضع كشورش در بحران قطر نيز گفت عراق اعلام كرده كه با محاصره قطر مخالف است اما اين به معناي مخالفت با برخي اتهام‌ها به برخي كشورها درخصوص حمايت از تروريسم نيست.

العبادي در تهران

نخست وزير عراق بعدازظهر روز سه شنبه وارد فرودگاه مهرآباد تهران شد و مورد استقبال محمدرضا نعمت‌زاده، وزير صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور در مجموعه نهاد رياست‌جمهوري، از نخست وزير عراق به‌طور رسمي استقبال كرد.

بعد از آن معاون اول رييس‌جمهور مذاكرات خصوصي خود با نخست‌وزير عراق پيرامون راهكارهاي توسعه مناسبات دوجانبه و مهم‌ترين تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي را آغاز كرد.

تروريسم مرز نمي‌شناسد

حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق بعد از ديدار با اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور ضمن محكوم كردن اقدامات تروريستي داعش در مجلس شوراي اسلامي و حرم امام راحل گفت: اين اقدامات نشان‌دهنده آن است كه تروريسم مرز نمي‌شناسد و اقدامات تروريستي در همه جا گسترده است؛ بنابراين بايد با همكاري مشترك در برابر چنين پديده‌اي بايستيم.

حيدر العبادي افزود: گروه‌هاي تكفيري و تروريست‌ها سال‌هاست كه جان مردم عراق را به مخاطره انداخته‌اند و خوشبختانه كار آنها به مرحله پاياني رسيده و در موصل و مرزهاي سوريه و عراق اقداماتي انجام خواهيم داد كه راه آنها به طور كامل بسته شود. وي با بيان اينكه عراق در مبارزه با تروريسم با جمهوري اسلامي ايران در سنگري واحد قرار دارد، گفت: بايد تلاش كنيم در بخش همكاري‌هاي اقتصادي و در زمينه پيشرفت و آباداني نيز در يك مسير مشترك گام ‌برداريم.

نخست‌وزير عراق از آمادگي كشورش براي تقويت روابط با جمهوري اسلامي ايران در زمينه‌هاي تجاري، اقتصادي، عمراني و فرهنگي و مذهبي خبر داد و افزود: بايد براي احياي اروند رود نيز تلاش كنيم و عراق در اين زمينه آمادگي كامل دارد و اگر مشكلات آن برطرف شود خدمات شاياني به مردم خرمشهر، آبادان و بصره خواهد رسيد.

حيدر العبادي با يادآوري اينكه ميزان مبادلات تجاري ميان دو كشور به ١٣ ميليارد دلار رسيده است، گفت: حجم اين مبادلات در ٥ سال اخير اندكي كاهش يافته بود كه خوشبختانه اكنون جبران شده و بايد تلاش كنيم از رقم فعلي نيز بالاتر رود.

روحاني: آزادي موصل جشن پيروزي ملت‌هاي منطقه بر تروريسم است

نخست‌وزير عراق در ادامه رايزني‌هايش در تهران با حسن روحاني، رييس‌جمهور ديدار و گفت‌وگو كرد.

حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر حسن روحاني روز سه شنبه در ديدار نخست‌وزير ‏عراق، مبارزه با تروريسم و ايجاد امنيت در منطقه را در گرو همكاري، هماهنگي و مشاركت همه كشورها ‏دانست و اظهارداشت: جمهوري اسلامي ايران كه پيروزي بر تروريست‌ها و امنيت ملت عراق را موفقيت و ‏امنيت خود مي‌داند، پيوسته در كنار ملت عراق بوده و خواهد بود. ‏

رييس‌جمهور تشديد اقدامات تروريستي و فعاليت‌هاي تروريست‌ها در منطقه را بخشي از نقشه شوم صهيونيست ‏ها ذكر كرد و گفت: مبارزه با تروريسم نبايد باعث كمرنگ شدن و به فراموشي سپردن مساله قدس و خطر ‏رژيم صهيونيستي در منطقه شود. ‏

دكتر روحاني در ادامه با بيان اينكه هيچ مانعي در مسير توسعه و تعميق همكاري‌هاي ايران و عراق وجود ‏ندارد، گفت: تهران به دنبال روابطي مستحكم و همه‌جانبه با بغداد است و بي‌ترديد تقويت و تحكيم روابط ‏دو كشور خواست دو ملت ايران و عراق و در مسير منافع مشترك است.

رييس‌جمهور با اشاره به اشتراكات عميق تاريخي و مذهبي مردم ايران و عراق، خواهان تسهيل در رفت و ‏آمد مردم دو كشور و حل برخي مشكلات در موضوع رواديد شد و اظهار داشت: ايجاد تسهيلات و حل مشكل رواديد، ‏تاثير مهمي در روند تقويت توريسم، رفت و آمد‌ها و توسعه همكاري‌هاي تجاري، علمي، فرهنگي و زيارتي دو كشور ‏برجاي مي‌گذارد. ‏

دكتر روحاني در ادامه به ظرفيت‌هاي گسترده دوكشور براي توسعه همكاري‌هاي اقتصادي و تجاري اشاره ‏كرد و با تاكيد بر اجراي سريع‌تر توافقات و رفع موانع توسعه اين همكاري‌ها از جمله در حوزه بانكي، ‏گفت: در ميان دو دولت و دو ملت اراده و علاقه لازم براي تقويت اين روابط وجود دارد و بايد تلاش‌ها بر ‏رفع موانع در اين عرصه متمركز شود. رييس‌جمهور در بخش ديگري از سخنان خود به مساله ضرورت تسريع در لايروبي اروند‏رود در چارچوب توافقات موجود دو كشور اشاره و اظهار داشت: اين مساله ضمن تسهيل حمل و نقل دريايي ميان دو ‏كشور، باعث رونق و توسعه بيش از پيش بنادر بصره، خرمشهر و آبادان خواهد شد. دكتر روحاني در ادامه بر ضرورت حفظ تماميت ارضي كشورها در منطقه و عدم هرگونه تغيير جغرافيايي در مرزها ‏تاكيد كرد و گفت: تغييرات جغرافيايي و تجزيه، غيرقابل قبول و به نفع هيچ كشوري در منطقه نيست و ‏جمهوري اسلامي ايران از عراق يكپارچه و متحد حمايت مي‌كند و بي‌ترديد هر حركتي كه وحدت و ‏يكپارچگي عراق را تضعيف كند به نفع هيچ كس و مورد قبول نخواهد بود.

حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق نيز در اين ديدار تاكيد كرد كه عراق مصمم است روابط خود را در همه ‏زمينه‌ها با جمهوري اسلامي ايران گسترش دهد.

نخست‌وزير عراق با بيان اينكه وزيران و اعضاي هيات عاليرتبه همراه وي در مدت حضورشان در تهران با ‏همتايان خود درباره طيف وسيعي از موضوعات مورد علاقه در حوزه‌هاي مختلف و با هدف توسعه و ‏تعميق همكاري‌هاي مشترك گفت‌وگو كرده‌اند، اظهارداشت: دولت عراق خواهان افزايش همكاري‌ها با ‏ايران و به ويژه ارتقاي سطح همكاري‌هاي تجاري است. ‏

وي همچنين تقويت همكاري همه كشورهاي منطقه و به ويژه تهران و بغداد در مبارزه با تروريسم را ‏ضروري خواند و تاكيد كرد: تروريست‌هاي داعش هيچ حد و مرزي نمي‌شناسند و همه كشورها بايد در ‏مبارزه با اين تهديد مشترك، مشاركت و همكاري كنند. العبادي همچنين بريكپارچگي عراق تاكيد و هر حركتي را در خلاف اين مسير، غيرقانوني و غيرقابل قبول دانست. ‏

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=78372

ش.د9602652