مصیبت شوراها

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1395/12/18 ـ شماره 4850 ـ صفحه 2)

شاید برای همین است که آیت الله جنتی رییس مجلس خبرگان و البته دبیر شورای نگهبان، روز گذشته در مجلس خبرگان درباره انتخابات شورای شهر و روستا چنین گفت:" انتخابات شورای شهر و روستا واقعا مصیبت است چون حساب و کتابی ندارد، مشخص نیست صلاحیت افراد چگونه تعیین می‌شود. ۴۰۰ هزار نفر وارد می‌شوند که نظارتی روی آن نیست."

صحبت‌های جنتی به یکباره همه را شوکه کرد! مصیبت؟! آن هم بعد از برگزاری چهار دوره انتخابات شورای شهر؟ آخر برای چه؟ نکند حق با آیت‌ا... جنتی است! و نظارت بر شوراها تا به امروز غلط بوده و باید شیوه ای دیگر برای آن اندیشید؟

بی‌حساب و کتاب است؟

به نظر می‌آید آنچه بیش از همه مسئله شوراها را برای برخی غیرقابل تحمل می‌کند تا حدی که آن را در دسته مصائب کشور قرار می‌دهند، این واقعیت است که منتخبین شورای شهر و روستا تنها گروهی هستند که‌ بدون گذشتن از زیر ذره‌بین شورای نگهبان و تنها با بررسی ۴ نهاد نیروی انتظامی، ثبت‌احوال، قوه قضائیه و وزارت اطلاعات و البته تایید هیئت نظارتی که از سوی قوه مقننه انتخاب می شوند، می‌توانند به عرصه انتخابات ورود پیدا کنند.

اما اینکه آیا نظر نهایی این 4 نهاد و هیئت نظارت شورای شهرو روستا را می توان طی شدن مراحل بی حساب و کتاب و رسیدگی ضعیف به صلاحیت نامزدهای آن!! دانست، صحبتی است که جای تامل دارد. به ویژه آنکه بدانیم دست آخر، در صورت اعتراض کاندیداهای شورا به ردصلاحیت‌هایشان، این شورای نگهبان است که وارد عمل می شود و رای نهایی را خواهد داد!

سیاستمدار 90 ساله شورای نگهبان که بی‌تردید عمری را با تایید و رد آدم های مختلف در عرصه سیاست سپری می‌کرده است، امروز به همان چیزی مصیبت می‌گوید که تا چندی‌پیش تا این حد فاجعه‌بار نبود! آیت‌ا... احمد جنتی با انتقاد از نظارت بر شورای شهرو روستا نه اینکه انحصارطلبی‌اش بلکه نگرانی‌اش از ترکیب مجلس دهم و البته یقین نداشتن به استعلام‌های چهار نهاد را به نمایش گذاشت، حال باید دید که آیا این موضوع از این پس به معنای تغییر شیوه انتخابات و تایید صلاحیت‌های شورای شهر و روستا خواهد بود؟

استارت مجلس قبلی که خاموش شد

البته از اردیبهشت سال 1393 زمانی که در مجلس سابق، رییس کمیسیون امور شوراهای مجلس نهم، گفت مصمم هستیم نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا را به شورای نگهبان واگذار کنیم و از فراهم شدن مقدمات واگذاری این مسئولیت به شورای نگهبان و نظر مساعد لاریجانی خبر می‌داد، معلوم بود که خبرهایی است...

خبرهایی که شاید عملی نشدنش در مجلس دهم و رویکرد متفاوت پارلمان فعلی مستوجب مصیبت نامیده شدن انتخابات شوراها شده است!

اینکه چندان مهم نباشد تایید صلاحیت شدگان انتخابات شوراها، چه کسی هستند؛ ورزشکارند، هنرمندند، بازاری‌اند و یا چه سلیقه‌ای دارند... از دید گروهی معضل دیگری است.

عکس غیرمتعارف

البته گمان می‌رود نگرانی برخی مسئولان بیشتر حول این مسئله است که خدای نکرده کاندیدایی با لورفتن عکس غیرمتعارفش! بتواند وارد صحنه شود و گوی رقابت را از سایرین بدون عکس غیرمتعارف!! برباید!

لزوم بررسی صلاحیت کاندیداها به ریزبینانه‌ترین شکل ممکن شاید بتواند برخی نگرانی‌ها را مرتفع کند! اما به شرط اینکه از سوی دیگر، این نگرانی حاصل نشود که صلاحیت آن ۴۰۰ هزار نفر به شیوه‌ای بررسی شود! که در پایان برای برخی روستاها و حتی شهرها تعداد مناسبی کاندیدا برای رقابت و حتی شکل دادن شورا باقی نماند!

نافی حرف قبلی

نعمت احمدی - حقوقدان و وکیل دادگستری - درباره اظهارات روز گذشته آیت‌ا... احمد جنتی درباره انتخابات شورای شهر و روستا به آفتاب یزد گفت: «تنها انتخاباتی که نوع نظارت آن مستقیما از سوی شورای محترم نگهبان به ریاست آیت‌ا... احمد جنتی صورت نمی‌گیرد، انتخابات شورای شهر و روستاست، فراموش نکنیم که انتخابات شورای شهر و روستا یک انتخابات محلی و گسترده‌ترین انتخابات در کشور است و قرار هم نیست که ساختاری مانند ریاست جمهوری یا مجلس داشته باشد و صلاحیت‌های آنها مستقیما توسط شورای نگهبان تایید شود.»

وی افزود: «طبق قانون، وظیفه نظارت بر شورای شهر و روستا برعهده همان مجلسی است که اعضای آن مجلس را شورای نگهبان و آیت‌ا... جنتی تایید کرده‌اند، پس اگر آقای جنتی و شورای نگهبان قبول دارند که اعضای این مجلس قبلا از زیر فیلتر شورای نگهبان گذشته‌اند باید نوع نظارت بر شورای شهر را نیز که در قانون آمده، بپذیرند، چرا که آقای جنتی و شورای نگهبان بر انتخابات شورای شهر وروستا نیز به‌طور غیرمستقیم نظارت دارند.»

این وکیل پایه یک دادگستری افزود: «مجلس، اعضای هیئت نظارت بر انتخابات شورای شهر را تایید می‌کند و همین اعضای هیئت نظارت مورد تایید قوه‌مقننه، صلاحیت کاندیدای این انتخابات منطقه‌ای و محلی (انتخابات شهرو روستا) را تایید می‌کنند. به همین جهت است که انتخابات شورای شهر را باید مردمی‌ترین انتخابات در ایران دانست؛ چرا که کسانی صلاحیت کاندیداها را تایید می‌کنند که پیشتر توسط خود مردم برگزیده شده بودند. "

وی تاکید کرد:" تاکنون طی این 4 دوره انتخابات شورا نیز هیچ مشکلی پیش نیامده است."

نعمت احمدی افزود: «اینکه بگوییم انتخابات شورای شهر مصیبت است، از این جهت که چنین کلامی باعث ایجاد شبهه در چهار دوره انتخابات پیشین شوراها می‌شود گفته مطلوبی نیست. حتی اگر چنین نقدی را بخواهیم به شورای شهر وارد بدانیم، مطمئنا مردم را با این سوال مواجه می‌کند که یعنی در این همه سال‌، آنها اساسا در انتخاباتی حضور داشتند که سازوکار اشتباهی داشته است؟ موضوعی که می‌تواند مشروعیت انتخابات شورای شهر را با چالش مواجه کند.»

وی تاکید کرد: « آنچه که تاکنون با نقش‌آفرینی مجلس و تعیین هیئت نظارت از سوی این قوه، برای انتخابات شورای شهر پیاده شده است همان قانونی است که پیشتر در مجلس تصویب و شورای نگهبان با حضور آقای جنتی با آن موافقت کرده است.»

احمدی اضافه کرد: « بنابراین اگر قرار است تا یک انتخابات محلی چون شورای شهر و روستا نیز تحت نظر مستقیم شورای نگهبان باشد، نافی تایید قبلی شورای نگهبان و البته به معنای تغییر قانون است.»

مهم‌ترین رکن مردمسالاری

محمدصادق جوادی حصار فعال سیاسی اصلاح طلب هم در این باره که آیا نوع نظارت بر شورای شهر حساب و کتاب ندارد؟ به آفتاب یزد گفت:" انتخابات شورای شهر و روستا یکی از مهم‌ترین ارکان مردم سالاری در جمهوری اسلامی است چرا که سعی دارد اداره شهر و روستاها را به مردم واگذار کند، مکانیزم انتخاباتی آن نیز، در قانون اساسی و هم در قانونی که مجلس شورای اسلامی وضع کرده و شورای نگهبان نیز آن را تایید کرده است وجود دارد، بنابراین هیچ خدشه و شبهه‌ای به سیستم نظارتی انتخابات شوراها نیست، مگر اینکه شورای نگهبان مدعی نظارت مستقیم بر شورای شهر باشد. طبق قانون، نظارت بر نامزدهای شورای شهر برعهده مجلس شورای اسلامی است که در آن هیئت مرکزی نظارت با انتخاب نمایندگان مجلس چنین وظیفه‌ای (نظارت) را برعهده می‌گیرد."

وی افزود: «در این میان نگرانی برخی دوستان از جمله آقای جنتی این است که در پاره‌ای از اوقات هیئت نظارت مرکزی که با رای مستقیم مجلس انتخاب می‌شوند، به گونه‌ای عمل ‌کنند که مورد تایید هیئت نظارت مرکزی شورای نگهبان نیست یعنی روشی که شورای نگهبان در گزینش‌ها اعمال می‌کند هیئت نظارت بر شوراهای شهر اعمال نمی‌کند. "

در این مجلس تغییر حاصل نمی‌شود

جوادی حصار اضافه کرد: "در مواردی که مجلس همسو با شورای نگهبان عمل می‌کرد چنین نگرانی از سوی آقای جنتی مطرح نمی‌شد، در دوره‌ای که مجلس در اختیار اصولگرایان بود و هیئت مرکزی نظارت، همسو با شورای نگهبان عمل می‌کرد هیچ‌گاه از هیئت نظارت با عنوان مصیبت یاد نمی‌شد، چرا که در آن دوران منتخبین مجلس حتی در پاره‌ای موارد، نظارت را به شورای نگهبان واگذار کردند."

این فعال سیاسی گفت: "بنابراین دغدغه فعلی معطوف به اجرا یا عدم اجرای قانون نیست، بلکه یک دغدغه سیاسی معطوف به خروجی عمل نمایندگان مجلس فعلی است وگرنه تا به امروز در بحث شوراهای شهر و روستا هرآنچه اتفاق افتاده منشاء قانونی داشته و همواره استعلام‌ها از 4نهاد قانونی گرفته شده است ولی باید گفت بحث نظارت استصوابی در تایید صلاحیت‌های انتخابات شوراها آنگونه که در بحث تایید صلاحیت انتخابات مجلس اعمال می‌شود، وجود ندارد.»

جوادی حصار ادامه داد: «تغییر ترکیب مجلس دهم از سویی دیگر باعث نگرانی عده‌ای شده است، چرا که ترکیب هیئت نظارت شوراها که محصول این مجلس است متفاوت با ترکیب مجلس هفتم تا نهم خواهد بود. "

جوادی حصار افزود: «به دست آوردن شوراهای شهر یک پلکان مستحکم برای ایجاد ارتباط با جامعه و از سویی بسترسازی برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، برای همین چون عده‌ای شوراها را پلی برای رسیدن به مجلس شورای اسلامی می‌دانند تا این حد نگران شده‌اند."

این فعال سیاسی افزود: «به هر حال نباید دغدغه‌های جناحی را در این اظهارنظرها نادیده گرفت.»

جوادی حصار درباره اینکه آیا می‌توان اظهارنظرهای اخیر دبیر شورای نگهبان را به منزله حرکت به سمت تغییر قانون انتخابات شوراها ارزیابی کرد، پاسخ داد: «اگر بنا به چنین تغییری است مجلس باید آن را طرح کند پس مطمئنا در مجلس فعلی چنین تغییری رخ نخواهد داد.»

http://aftabeyazd.ir/?newsid=67295

ش.د9504986