عهدشكني به سبك ترامپ

(ويژه نامه جام سياست روزنامه جام‌جم – 1396/07/25 – شماره 56 – صفحه 4)

موضع کنگره هم از دو وضعیت خارج نیست یا همین حالت ادامه تعلیق تحریم‌ها را تمدید می‌کند یا تحریم‌های جدید وضع می‌کند. وضع تحریم‌های جدید به معنای نقض آشکار برجام محسوب می‌شود و در این صورت پرونده به کمیسیون پیش‌بینی شده در برجام برای بررسی‌های بیشتر ارجاع می‌شود.

با توجه به این مراحلی که باید طی شود به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران منتظر واکنش اروپا، چین و روسیه خواهد ماند تا متناسب با آن در جهت بازگشت به فضای قبل از برجام یا ادامه راه فعلی در چارچوب برجام همراه با اتحادیه اروپا، چین و روسیه تصمیم‌گیری کند و به این ترتیب وضعیت شش منهای یک را تجربه کند.

در مورد میزان همراهی و همکاری کشورهای دیگر منهای آمریکا در صورت ارجاع پرونده به کمیسیون مشترک برجام باید بگویم چین و روسیه در مورد متعهد بودن به برجام به آمریکا هشدار داده و آلمانی‌ها هم موضعشان را اعلام کرده و خواستار متعهد ماندن آمریکا به برجام شده اند و البته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم پایبندی ایران را به برجام بارها تایید کرده است. بنابراین دست ایران پر است و در حال حاضر توپ در زمین آمریکایی‌هاست. به احتمال بسیار قوی روسیه، چین، آلمان و فرانسه در جلسه کمیسیون مشترک برجام از موضع ایران در برجام حمایت خواهند کرد چرا که تمام قرائن و شرایط نشان می‌دهد منافع آنها اقتضا می‌کند که با ایران ارتباط مناسبی داشته باشند.

در ضمن به گزینه احتمالی برجام بدون آمریکا هم می‌توان فکر کرد، در صورتی که اروپایی‌ها، ژاپن، کره‌جنوبی، هند، روسیه و چین با ایران رابطه تجاری داشته باشند مشکلی پیش نخواهد آمد؛ چرا که این کشورها اصلی‌ترین طرف‌های تجاری ایران هستند.

کشورمان مبادلات چندانی با آمریکا نداشته است. جمهوری اسلامی ایران سطح مبادلاتش با آمریکا بسیار نازل است و تحریم‌های ثانویه برای ما دردسرساز بود.

همچنین باید به این موضوع هم اشاره کنم که همراهی اروپا با آمریکا در مقطعی بود که علیه جمهوری اسلامی ایران پرونده‌سازی هسته‌ای انجام شده بود و به استناد آن پرونده‌سازی هسته‌ای 12 قطعنامه شورای حکام و شش قطعنامه شورای امنیت و از همه مهم‌تر گزارش آمانو در نوامبر 2011 که به «پی‌ام‌دی» یا ابعاد احتمالی نظامی در 66 صفحه علیه کشورمان سندسازی صورت گرفته بود، این در حالی است که اکنون و در عمل 12 قطعنامه شورای حکام لغو شده و پی‌ام‌دی هم کنار گذاشته شده است و اروپا باید در مورد رها کردن یا ادامه منافعش با ایران تصمیم بگیرد.

با وجود ارائه گزارش‌های مثبت در مورد عملکرد ایران در اجرای برجام، در صورت عدم ادامه راه از سوی آمریکا، اروپا باید در مورد رها کردن یا ادامه همکاری با ایران تصمیم‌گیری کند.

در عین حال باید در نظر داشته باشیم که با توجه به گزارش‌های مثبت از سوی آژانس در مورد پایبندی ایران به برجام، خروج آمریکا از برجام این امکان را فراهم می‌کند که چنین خطایی به رویه‌ای بین‌المللی تبدیل شود و بعضا کشورها متناسب با میل خود توافق‌هایی را که در آن وارد می‌شوند اجرا یا رد کنند مانند توافق پاریس که در مورد مقابله با آلودگی محیط‌زیست بود و آمریکایی‌ها از آن خارج شدند که البته در کنار بی‌حیثیت کردن آمریکا در جامعه بین‌الملل کشورهای دیگر را نیز به واکنش وادار می‌کند.

بنابراین نقض عهد آمریکا در مورد برجام صرفا مربوط به جمهوری اسلامی ایران نیست. این یک رویه حقوقی غلط است که آمریکایی‌ها در حال بنیانگذاری آن هستند و در صورتی که اروپا در مقابل چنین رویکردی ایستادگی نکند بعدها نمی‌تواند منافع خود را تامین کند.

همچنین باید به احتمال قرار گرفتن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی اشاره شود در صورتی که آمریکا این اقدام را انجام دهد روند کار دگرگون می‌شود و این خود آغازگر شرایط تازه‌ای است که تبعات سنگینی برای آمریکا در پی خواهد داشت. این اقدام مخالفان مهمی در جهان دارد حتی وزارت امورخارجه آمریکا هم مخالف آن است. مطرح‌کردن این بحث از سوی دولت آمریکا در ابعاد جنگ روانی و تهدید هم کار اشتباهی بوده است. آنها پیش از این نیروی قدس را تروریست اعلام کردند و حالا به دنبال تروریستی اعلام کردن مهم‌ترین بازوی دفاعی ایران هستند.

موضعگیری‌های ظریف نسبت به تهدیدات آمریکا را می‌توان بیان دیپلماتیک همان مطلبی دانست که فرمانده سپاه پاسداران در مورد تهدید آمریکا مطرح کرده بود و در این زمینه دیداری که میان وزیر امورخارجه و فرمانده سپاه پاسداران در حاشیه نشست هماهنگی مراسم چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی انجام شد، نشان داد مسئولان در برابر توهین به نهادهای انقلابی موضع مقتدر و واحدی هر چند با ادبیات متفاوت دارند. سردار جعفری با ادبیات نظامی و در مقابل وزیر امورخارجه به عنوان مسئول سیاست خارجی موضع ایران را در مقابل اقدامات ضدایرانی آمریکا به بیان دیپلماتیک می‌گوید.

در عین حال مسئولان کشورمان واکنش مناسب و همسویی را در این زمینه داشتند و متناسب با شرایط روز سخن گفته و منافع ما را تشریح می‌کنند و در همین خصوص زمانی لازم است قاطعیت داشته و زمانی نرمش قهرمانانه داشته باشند، اما در عین حال موضعگیری‌های مسئولان کشور متناسب با سخنان، عملکرد و اهداف طرف مقابل است؛ دیپلماسی به همین معنی است، موضعگیری‌های مسئولان کشورمان حرف اکثریت قاطع مردم ایران است.

ترامپ در شرایط سختی برای تصمیم‌گیری قرار دارد؛ وی از یک طرف مخالف توافق است و از طرف دیگر به راحتی نمی‌تواند از آن خارج شود چراکه کشورهای دیگر او را همراهی نخواهند کرد. از سوی دیگر آمریکا ناقض عهد می‌شود و آبروی بین‌المللی این کشور تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد که طبعا هزینه‌های بسیاری برای این کشور دارد.

آمریکا نشان داده به هیچ یک از تعهدات بین‌المللی خود پایبند نیست و قراردادها را یکی پس از دیگری زیر پا می‌گذارد. بنابراین با توجه به ادامه عهدشکنی‌های آمریکا در تعهداتش، دنیا نیز شاهد ادعای آنچه ایران از قابل اعتماد نبودن آمریکا می‌گفت، است.

http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/3032106205074027470

ش.د9602863