در صورت از بین رفتن برجام، طرف مقابل بیشتر ضرر خواهد کرد

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1396/06/19 ـ شماره 10966 ـ صفحه 14)

* اشپیگل: آقای حسن روحانی رئیس جمهوری ایران بتازگی تهدید کرد که در صورت اعمال تحریم‌های جدید آمریکا، برنامه هسته‌ای ایران را می‌توان ظرف چند ساعت احیا کرد. این هشدار تا چه حد جدی است؟

** صالحی: ما بطور دائمی در حال ارزیابی این مساله هستیم که آیا این توافق به نفع ما است یا اینکه هزینه ماندن در توافق بسیار بالا است یا نه. اگر آمریکا از توافق خارج شود اما سایر کشورها یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه متعهد باقی بمانند، در این صورت ایران نیز به احتمال زیاد بدون آمریکا هم به تعهدات خود پایبند خواهد ماند.

اما اگر آمریکا از توافق خارج شود و اروپا نیز پیروی کند در این صورت، توافق بطور حتم نابود می‌شود و ایران به آنچه که قبلا بود باز می‌گردد و حتی از لحاظ فنی به سطح بالاتری خواهد رفت. من به عنوان شخصی که در این مذاکرات بوده است مایل به چنین اتفاقی نیستم.

* اشپیگل: رئیس جمهور روحانی تا کنون موفق به ایجاد موفقیت‌های اقتصادی زیادی نشده و علت آن هم تا حد زیادی این است که آمریکا به بانکهای غربی فشار می‌آورد که با ایران کار نکنند؛چگونه می‌خواهید با این چالش رو به رو شوید؟

** صالحی: آمریکا تلاش می‌کند که محیط (تعامل های) تجاری را مسموم کند و بانکها و شرکتهای بزرگ را از کار کردن با ایران دلسرد می‌کند. هراس آفرینی می‌کند. اما در واقعیت نمی‌توانند دستاورد زیادی داشته باشند. بله لفاظی زیادی وجود دارد. اگر آمریکا این حرفها را به عمل تبدیل کند، در این صورت ناچاریم با یک وضعیت بسیار متفاوت رو به رو شویم.

* اشپیگل: معنای این حرف چیست؟

** صالحی: اگر آمریکا از تعلیق تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران خودداری کند، این عدم اجرای جدی تعهدات از جانب آنها است.

* اشپیگل: اگر آمریکا از برجام خارج شود و دیگران هم دنباله روی کنند، ایران به توسعه برنامه هسته‌ای خود باز می‌گردد بلکه همچنین به یک اقتصاد غیرشفاف بازار سیاه هم باز می‌گردد؛ایران بار دیگر منزوی می‌شود و در نبردی دائمی با قدرتهای غربی قرار می‌گیرد.

** صالحی: این تقریبا درست است. چنانکه گفتم، اگر توافق هسته‌ای نقض شود، ما از لحاظ اقتصادی با مشکلاتی رو به رو خواهیم شد اما از لحاظ سیاسی دستاورد خواهیم داشت. به جوانان کشورمان می‌گوییم که دیگر به آنها اطمینان نکنید؛ما یک بار امتحان کردیم و نرمش نشان دادیم تا به توافق هسته‌ای برسیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها اجرای تعهدات ما را تایید کرد اما آمریکا توافق را به شکست کشاند. فراموش نکنید، انزوایی که بر ما تحمیل شد ما را به عنوان یک ملت کنار هم آورد و ما را مجبور کرد که روی پای خود بایستیم. بعلاوه، در حوزه دستاوردهای علمی، ما در راس فهرست قرار گرفتیم. به گمانم شریکان ما در این توافق (هسته ای) بیشتر ضرر خواهند کرد.

* اشپیگل: منظور شما چیست؟

** صالحی: اگر توافق هسته‌ای از بین برود، هیچ بختی برای حل و فصل مساله هسته‌ای کره شمالی نخواهد بود. کره شمالی می‌گوید آنها توافق هسته‌ای با ایران را از بین بردند ما چگونه می‌توانیم به آنها اطمینان کنیم؟ این اقدام همچنین پیمان منع اشاعه هسته‌ای را مخدوش می‌کند. یک سونامی خشم از طرف کشورهای علاقمند به استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای ایجاد خواهد شد.

* اشپیگل: همانطور که می‌دانید مساله ایران استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای نبود، بلکه آمال این کشور برای ساخت بمب هسته‌ای بود. ایران چند هفته پیش یک موشک جدید بالستیک آزمایش کرد. آیا در بحبوحه افزایش تنش‌ها، زمان انجام این کار عاقلانه است؟

** صالحی: اگر آمریکا این را یک مساله می‌داند، این مشکل آنها است. هیچ جای توافق هسته‌ای ذکر نشده که ایران حق توسعه ظرفیت موشکی خود را ندارد. ما از حقوق خود استفاده می‌کنیم؛ این طرف دیگر است که تلاش می‌کند این کار را به عنوان یک اقدام تحریک آمیز تفسیر کند. ما در 38 سال گذشته هر روز شاهد اتهامات مختلفی از طرف آمریکا یا کشورهای دیگر بوده ایم. یک روز "به اندازه کافی دموکراتیک" نیسیتم؛روز دیگر درباره "حقوق بشر" یا انتخابات "قلابی" است.

* اشپیگل: آیا حقیقت‌هایی در اینها نیست؟

** صالحی: کشورهایی در منطقه هستند که اصلا انتخابات ندارند و شهروندان آنها از هیچ حقوقی برخوردار نیستند و مثلا زنان حتی نمی‌توانند رانندگی کنند. اما به این علت که در مدار سیاسی غرب بخصوص آمریکا هستند، به حال خود رها می‌شوند.

* اشپیگل: تهران همکاری نزدیک رئیس جمهوری آمریکا با عربستان را چطور می‌بیند؟

** صالحی: بر اساس آنچه که من دریافته ام، آمریکا در حالت گیجی است. حتی متحدان اروپایی آمریکا نمی‌دانند که ترامپ چه راهبردی را دنبال می‌کند. این گیجی تاثیری منفی بر کشورداری آمریکا و متحدان آن در منطقه و بتازگی قطر گذاشته است.

* اشپیگل: هر چند که این امارت (قطر) محل استقرار مهمترین پایگاه نظامی آمریکا در خلیج فارس است اما ترامپ به گروهی تحت رهبری عربستان اجازه داد که این کشور را منزوی کنند.

** صالحی: ناگهان بیدار می‌شوید و می‌بینید که قطر از ائتلاف نظامی کشورهای خلیج فارس و شورای همکاری خلیج فارس جدا شده است. من واقعا نمی‌توانم بگویم که قطر یک دوست بود. قطر در مورد سوریه و مناقشه‌های دیگر منطقه در طرف دیگر بوده است. اما ما اکنون به آنها دسترسی به فضا، دریا و راهها را می‌دهیم زیرا ما تنها مسیر آنها هستیم. اقدام سیاسی مستلزم منطق و یک رویکرد عقلانی است. ما به این علت است که این امتیازها را به قطر می‌دهیم.

* اشپیگل: این کار ممکن است خشم رهبران عربستان را افزایش دهد؛آنان همین الان هم خود را در محاصره ایران می‌بینند.

** صالحی: من چهار سال در عربستان زندگی کردم و بسیاری از مقامات آنها را می‌شناسم. ما همواره دیدگاههای متفاوتی داشتیم اما همواره روابط خوبی در زمینه‌های مختلف مانند اقتصاد، تجارت و گردشگری داشتیم. ایرانی‌ها هیچ طرح و نقشه‌ای برای سرزمین یا ثروت دیگران ندارند. ما منابع بزرگ نفت و گاز خودمان و سرزمین بزرگی داریم.

* اشپیگل: با وجود این به نظر می‌رسد که روابط ریاض و تهران شکسته شده است.

** صالحی: پس از اینکه ملک عبدالله درگذشت و پادشاه جدید جای او را گرفت، روابط به سرعت رو به وخامت گذاشت که علت این امر بیشتر این توهم بود که ایران آنها را محاصره کرده است. بر اساس این توهم آنها می‌خواهند یمن را تسخیر کنند تا یک گشایش ایجاد کنند اما تنها خودشان را در یک چاله عمیق گرفتار کردند که نمی‌دانند چگونه از آن خارج شوند.

* اشپیگل: به نظر نمی‌رسد که ایران مایل باشد کار زیادی برای کمک به آنها در این شرایط انجام دهد.

** صالحی: چنانکه مقامات ما گفته‌اند ما آماده و مایل برای کمک هستیم. اما عربستان باید واقعیت‌های موجود را درک کند و به گمان من آنها در نهایت تغییر مسیر می‌دهند و حتی به این درک می‌رسند که ایران می‌تواند یک دوست خوب و قابل اعتماد باشد. هنگامی که من هفت سال پیش عهده‌دار وزارت امور خارجه شدم، عربستان سعودی و ترکیه اولویت‌های اصلی من بودند. سه کشور ایران، عربستان و ترکیه (درکنار هم) می‌توانند صلح و امنیت در منطقه ایجاد کنند. من شخصا مایلم که روابط ما با عربستان به آنچه قبلا بود، برسد و حتی بهتر هم بشود.

* اشپیگل: به نظر شما چرا تعداد کمی از همتایان سیاسی شما حرف شما را باور می‌کنند؟

** صالحی: منطقی نگاه کنید؛ اگر ما رابطه خوبی با عربستان داشته باشیم، در سطوح مختلفی از جمله اقتصاد و تجارت سود می‌بریم زیرا مسیر حیاتی ما خلیج فارس است. ما چگونه می‌توانیم اوضاع را در خلیج فارس امن کنیم؟ تنها در صورتی که این کشورها به توافق برسند و در کنار هم قرار گیرند.

http://jomhourieslami.net/?newsid=147856

ش.د9603384