چين و روسيه تهديدهاي اصلي آمريكا

(روزنامه اعتماد – 1396/09/28 – شماره 3979 – صفحه 5)

حدود يك سال از رياست‌جمهوري دونالد ترامپ در امريكا مي‌گذرد و او سعي مي‌كند يك به يك حرف‌هايي كه در دوره انتخاباتي خود به نحوي بيان كرده را تدوين كند و به شكل برنامه ارايه دهد. موضوعي كه نشان مي‌دهد دونالد ترامپ در دوره انتخابات رياست‌جمهوري خود هيچ‌گونه برنامه تدوين‌شده‌اي نداشته و تك‌تك آنها را بعد از رياست‌جمهوري آماده كرده است. روز گذشته دونالد ترامپ در يك سخنراني استراتژي جديد خود در حوزه امنيت ملي را ارايه داد، سخنراني‌اي كه به نوعي به برنامه ماموريتي براي سياستگذاري آينده امريكا تبديل خواهد شد. شايد اسم اين دكترين را بتوان بر‌مبناي شعار اوليه دونالد ترامپ در طول انتخابات يعني «اول امريكا» نامگذاري كرد؛ سياستي كه اولويت آن بر مبناي پيامدهاي اقتصادي و تعامل جهاني پايه‌گذاري شده است كه مقامات كاخ سفيد عنوان كرده‌اند اصول آن در حال اجرا‌ست.

گفتني است، اين برنامه استراتژيك در حوزه امنيت ملي ايالات متحده نشان مي‌دهد كه چين و روسيه به عنوان رقباي اصلي امريكا و قدرتي جهاني هستند كه به طور بالقوه تهديد اصلي امريكا به شمار مي‌آيند.

بر مبناي اسنادي كه پيش از سخنراني در اختيار رسانه‌ها قرار گرفت، مسير تصميم‌گيري دونالد ترامپ در حوزه امنيت ملي به عوامل اقتصادي و امنيت ملي كشور بستگي دارد و اين دو موضوع از اولويت بسيار بالاتري برخوردار هستند. گفتني است پيش از سخنراني ترامپ چند مقام بلند‌پايه كاخ سفيد به شرط ناشناس ماندن موارد اساسي اين سند را براي خبرنگاران شرح دادند.

يكي از مقامات به خبرنگاران گفت: اين استراتژي به نظر من پيشرفت‌هايي در حوزه واقع‌گرايي امريكا به وجود آورده است. ما در حال حاضر شاهد آن هستيم كه توازن قوا و برخي رفتارهاي نامطلوب عليه ايالات متحده امريكا تغيير كرده است. اين استراتژي جديد قصد دارد تا به نحوي اين روند را به نفع امريكا معكوس كند.

يكي ديگر از مقامات به خبرنگاران گفت كه هم چين و هم روسيه به دنبال تغيير وضعيت موجود به گونه‌اي هستند كه ايالات متحده مخالف اين جريان است و مي‌تواند منافع ايالات متحده را به چالش بكشد. از جمله اين موارد نيز مي‌توان به توسعه نظامي چين و ساخت جزيره در درياي جنوبي چين و همچنين ضميمه كردن كريمه از اوكراين به روسيه در سال 2014 اشاره كرد.

با اين وجود واشنگتن‌پست گزارش داد كه طبق اطلاعات به دست آمده اين سند نمي‌خواهد راهبردهاي باراك اوباما يا روساي جمهور پيشين را از بين ببرد اما چارچوب آن به طور قابل توجهي متفاوت خواهد بود چرا كه مهم‌ترين استراتژي‌هاي سياست خارجي ترامپ و تصميمات در حوزه امنيت ملي عمدتا معكوس روند سياست‌هاي اوباما است كه از جمله آن مي‌توان به سياست‌هاي دولت در خصوص ايران، تغييرات اقليمي و كره شمالي اشاره كرد كه همه اين سياست‌ها را، دولت فعلي امريكا سياست‌هاي شكست خورده در گذشته مي‌داند.

طبق گزارش‌ها سند استراتژي جديد ترامپ داراي چهار فصل اساسي و سازماندهي شده است. اين چهار فصل شامل، حفاظت از سرزمين امريكا، محافظت از رونق امريكا، حفظ صلح از طريق افزايش قدرت و گسترش نفوذ ايالات متحده است.

مقامات با اين وجود در خصوص استراتژي امريكا در مورد چين عنوان كردند كه نقش چين در حال تغيير است و اين كشور جاه‌طلبي‌هاي خود را دارد. اما به نظر مي‌رسد كه ترامپ در استراتژي خود نقش چين را پذيرفته است كه هر دو كشور به عنوان دو رقيب و يك همكار باشند. اين موضوع مشابهت زيادي با رويكردهاي گذشته امريكا در قبال چين ندارد، اما منابع آگاه عنوان كردند كه در سند جديد استراتژي امنيت ملي امريكا به طور خاص روي عواقب تجارت با چين بر اقتصاد ايالات متحده و همچنين مسائل ديگر تمركز دارد. با اين وجود مقام‌هاي امريكا در خصوص اين سند مي‌گويند: ما به چين مانند يك رقيب استراتژيك نگاه مي‌كنيم. ما مي‌دانيم كه به چين نياز داريم و بايد با آنها كار كنيم به خصوص بر سر بحث كره شمالي نياز به يك همكاري است. اما نبايد فراموش كرد كه رقابت نيز وجود دارد.

گفتني است، دونالد ترامپ در طول مبارزات انتخاباتي خود چين را متهم به تجاوز و سوءاستفاده از اقتصاد ايالات متحده و سرقت مشاغل در اين كشور كرد اما زماني كه ترامپ رييس‌جمهور شد روابط گرمي را با شي جين‌پينگ، رييس‌جمهوري چين برقرار كرد و حتي عنوان كرد كه به چين در راستاي فشار آوردن بر كره شمالي براي كنار گذاشتن تسليحات هسته‌اي خود اعتماد كامل دارد.

در خصوص روسيه نيز تقريبا همين شرايط وجود دارد. دونالد ترامپ در محافل عمومي بارها از ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه تعريف كرده و اورا فردي هوشمند خوانده است. در حال حاضر اگرچه روابط امريكا و روسيه شرايط حساسي را سپري مي‌كند اما واقعيت اين است كه روابط شخصي ترامپ و پوتين بسيار خوب است. اين روابط به نحوي است كه ترامپ حتي بطور آشكار يافته‌هاي اطلاعاتي دستگاه‌هاي امنيتي امريكا در خصوص دخالت روسيه در انتخابات امريكا را زير سوال برد. اين در حالي است كه دستگاه‌هاي اطلاعاتي امريكا معتقدند كه روسيه تلاش‌هاي مستمري در انتخابات سال گذشته امريكا در راستاي تاثيرگذاري برروند انتخابات انجام داده است. با اين وجود دونالد ترامپ در روند حمايت از تحريم‌هاي كنگره امريكا عليه روسيه در خصوص بحران اوكراين روند معكوسي را اتخاذ و از آن حمايت كرد در صورتي كه به نظر مي‌رسيد پوتين اميدوار بود اين كار صورت نگيرد. با اين حال در اين سند چندان استراتژي روشني براي روسيه مد‌نظر قرار نگرفته اما به نظر مي‌رسد بين مقام‌هاي دولتي امريكا اين اميدواري وجود دارد كه روند روابط بهبود پيدا كند.

پوتين و ترامپ روز يكشنبه هفته گذشته نيز با يكديگر تلفني صحبت كردند و پوتين از رييس‌جمهور ايالات متحده به دليل همكاري سيا در خصوص خنثي كردن حمله تروريستي به سنت پترزبورگ تشكر كرد. با اين حال اين اقدام نيز غيرعادي بود چرا كه معمولا به ندرت اين نوع اشتراك‌گذاري اطلاعات در سطح عمومي مورد بحث قرار مي‌گيرد و اين دومين تماس رهبران در طول تنها چهار روز بود.

كاخ سفيد اعلام كرد: بر اساس اطلاعاتي كه ايالات متحده ارايه داد، مقامات روسي توانستند تروريست‌ها را قبل از حمله و پيش از آنكه مردم زيادي كشته شوند مطلع كنند. هر دو رهبر توافق كردند كه اين به عنوان نمونه‌اي از موارد مثبتي است كه مي‌تواند زماني كه دو كشور به يكديگر نياز دارند با يكديگر همكاري كنند. با اين وجود به طور دقيق در اين سند مشخص نيست كه استراتژي امريكا در خصوص روسيه چيست و چگونه قصد دارد با تهديد آنها براي امريكا برخورد كنند. با اين وجود يكي از مسوولان كاخ سفيد به سي‌ان‌ان گفت: ماهيت رقابت به اين معنا نيست كه شما همكاري نداشته باشيد و ما در سراسر اين سند اين موضوع را روشن مي‌كنيم.

از طرفي مردم امريكا معتقدند كه حمله روسيه به اوكراين و گرجستان در راستاي تغيير وضعيت موجود در اروپا رخ داده است و بطور كلي نمي‌توان آن را يك واكنش مثبت و مسيري صلح‌آميز دانست. اما اين مقامات پيش از سخنان ترامپ در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه آيا در اين سند اشاره‌اي به بحث دخالت روسيه در انتخابات امريكا صورت گرفته يا نه، به اين سوال مستقيما اشاره‌اي نشد و آنها عنوان كردند كه ما در مورد اينكه دشمنان‌مان به خصوص در طول چند سال گذشته از جنگ اطلاعاتي استفاده كردند صحبت مي‌كنيم. چين، روسيه، تروريست‌ها از حملات سايبري استفاده مي‌كنند و اين موضوع تا حد زيادي نيز گسترش يافته است.

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=93292

ش.د9603999