رفتارشناسی آمریکا در منطقه؛ از گسترش نفوذ تا جنگ‌افروزی (بخش دوم و پایانی)

(روزنامه اطلاعات – 1396/11/17 – شماره 26935 – صفحه 7)

پس از کودتای نافرجام علیه دولت ترکیه در ژوئیه سال ۲۰۱۶، مقامات عالی این کشور دولت آمریکا را به مداخله در این حادثه متهم کردند. دولت ترکیه همچنین در راستای سرکوب مخالفان داخلی پس از وقوع کودتای نافرجام، حدود ۱۵۰هزار نفر را از سمت‌های خود برکنار کرد. در جریان این اقدامات دولت ترکیه، همچنین ۶۰ هزار نفر بازداشت و ۱۵۰۰ مورد از سازمان‌های جوامع مدنی منحل شده اند. بیش از ۱۰۰ رسانه نیز در این کشور تعطیل شده است. این سرکوب‌های دولت ترکیه در حالی صورت می گیرد که تنش‌ها میان دولت این کشور و آمریکا رو به افزایش است. اختلاف در خصوص نحوه رفتار در قبال جنگ سوریه و روابط با روسیه، به تنش در این روابط دامن زده است.

جفری در این‌باره گفت: "این اقدامات، ناخوشایند، کاسب کارانه و زشت است.” ادلمن هم بر این باور است که "آمریکا نیز در خصوص وخامت روابط (با ترکیه) اندکی مقصر است.” با وجود این، وی خواستار رویکرد سختگیرانه تر آمریکا شد. وی در این باره گفت:‌”من تصور نمی کنم این گونه رفتار را که متحدان ترکیه‌ای ما از خود نشان می دهند، بتوانیم تحمل کنیم.” رایان کروکر نیز در سخنان خود خطاب به اعضای کمیته نیروهای مسلح سنا یادآور شد که آمریکا هنوز هم به ترکیه به عنوان مهمترین محل دسترسی خود به منطقه خاورمیانه تکیه دارد.

وی افزود: با وجود رفتارهای مشکل آفرین مقامات ترکیه، لازم است همکاری با مقامات سرکوبگر این کشور ادامه پیدا کند. کروکر در این باره گفت: "آنها از متحدان ناتو در منطقه‌ای هستند که در آن، گزینه ای میان دموکراسی و استبداد نداریم. چنین گزینه ای روی میز وجود ندارد.” جفری همچنین به این موضوع اشاره کرد که دولت ترکیه، حمایت‌های آمریکا از نیروهای کرد را که در سوریه علیه داعش می‌جنگیدند، تحمل کرد. وی در این باره گفت که نیروهای کرد، یکی از شاخه‌های فرعی «پ ک ک» بودند؛ گروهی که هم توسط دولت آمریکا و هم دولت ترکیه، به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می شود.

جفری در ادامه گفت:‌ "ترکیه به ما اجازه می دهد مدام از کردهای شاخه «پ ک ک» در سوریه حمایت کنیم. ترکیه هر چند با بی میلی، این اقدام را انجام می دهد.” تصمیم آمریکا به حمایت از نیروهای کرد باعث ایجاد جنجال‌های بیشتر شد، زیرا کردها جاه مطالبات خود را در خصوص ایجاد یک کشور مستقل دارند. دولت‌های کشورهایی که شمار کردها در آنها قابل توجه است از جمله ایران،‌عراق، سوریه و ترکیه همگی با این تلاش‌های کردها مخالف هستند.

کردهای عراق که در منطقه خودمختار کردستان عراق زندگی می کنند، سپتامبر گذشته در همه پرسی شرکت کردند تا امکان جدایی این منطقه را مورد سنجش قرار دهند، اما با پیامدهای شدید و هزینه زایی روبرو شدند. چند هفته پس از برگزاری این همه پرسی، دولت عراق نیروهای ارتش خود را به منطقه اعزام کرد، منطقه نفت خیز کرکوک را دوباره پس گرفت و جنبش جدایی طلبی کردها را تضعیف کرد. این دیپلمات‌های پیشین آمریکایی در سخنان خود به حمایت‌های آمریکا از عملیات نظامی دولت عراق اشاره کردند، در حالی که کردهای عراق، نقشی مهم در جنگ علیه داعش بر عهده داشتند.

جفری در سخنان خود چنین استدلال کرد که عراق باید انسجام خود را حفظ کند، زیرا توان بالقوه تولید میزان قابل توجهی نفت را دارد. وی افزود عراق ممکن است در نهایت وارد "طبقه بندی عربستان سعودی” شود؛ بدین معنا که این کشور ممکن است به یک بازیگر عمده در بازار جهانی نفت تبدیل شود. وی افزود: "این موضوع، یک برگ برنده بسیار مهم برای ترامپ در خاورمیانه شمرده می شود و ما نمی‌خواهیم آن را از بین ببریم.” جفری به طور خاص از کردهای عراق به دلیل پیگیری مساله جدایی انتقاد کرد و گفت:‌ "آنها ظرف مدت سه ماه، از یکی از بهترین عناوین خبری منطقه به یک فاجعه تبدیل شدند.”

«رایان کروکر» هم در این‌باره گفت: "اگر آنها همچنان به عبور از خطوط قرمز ادامه دهند، ما نیز زمانی که اوضاع دشوار شود، احتمالا از آنها حمایت نخواهیم کرد.” کروکر در اشاره به مسیحیان عراق که چالش‌های ویژه خود را دارند اعلام کرد: "متاسفانه، این مساله ناراحت کننده برای جوامع مسیحیان نیز وجود دارد.” این دیپلمات‌های پیشین آمریکایی بدین ترتیب، به وضوح اعلام کردند در صورتی که نتوانند هیچ گونه دلیل راهبردی برای حمایت از شرکای خود و سایر گروه‌های حاشیه ای پیدا کنند، تمایل خواهند داشت به مشکلات آنها بی‌توجهی نشان دهند.

آنها افزودند: چالش‌هایی که پیش روی کردها و مسیحیان وجود دارد، در برابر عناصر راهبردی که در حال ایفای نقش است، عناصر کم اهمیتی قلمداد می شوند. در مجموع، این اظهارات حاکی از آن است که محاسبات جغرافیای راهبردی همچنان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. این چهار دیپلمات پیشین آمریکایی ممکن است همه شرکای خود را دوست نداشته باشند، اما باور بر این است در صورتی که خواستار تحقق طرح‌های خود برای منطقه هستند، باید این گونه مصالحه‌ها را بپذیرند.

جفری در این باره گفت: ما نمی توانیم به علت اشتباهات کم اهمیت تر، رو در روی یکدیگر قرار بگیریم و یکدیگر را زخمی کنیم، آن هم در شرایطی که تروریست‌ها در منطقه مقصر اصلی هستند. وی افزود: به همین دلیل، باید متحدان خود را محکم تر از قبل نگه داریم.

دورنمای نهایی

با وجود دورنمای راهبردی نسبتا پیچیده، این چهار دیپلمات پیشین آمریکایی هنوز هم بر این باور هستند که آمریکا، نفوذی گسترده در سراسر خاورمیانه دارد. آنها به طور کلی بر این باور هستند که آمریکا، قدرت غالب در منطقه است و هیچ رقیب قابل قیاسی ندارد.ادلمن در بیانیه از پیش نوشته شده خود ادعا کرد که نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا در خلیج فارس، قوی تر از ایران است.جفری نیز موافقت خود را با این موضوع اعلام کرد و گفت: آمریکا همچنان دارایی‌های قابل توجهی را در سراسر خاور میانه در اختیار دارد. وی در ادامه ادعاهای خود افزود: "بیشتر کشورهای منطقه، شرکای امنیتی ما هستند و ما با وجود ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، دارای برتری متعارف قابل توجهی در مقایسه با ایران هستیم؛ حتی با وجود حمایت‌های روسیه.”

ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا دارای حدود ۸۰ هزار نیروی نظامی در پایگاه‌های مختلف در سراسر منطقه است. این ستاد طی دو سال و نیم گذشته، قدرت خود را در آنچه جنگ علیه داعش خوانده، به نمایش گذاشته است. از ماه اوت سال ۲۰۱۴، نیروهای ائتلاف ضد داعش حدود ۲۵ هزار حمله هوایی در عراق و سوریه انجام داده اند. بر اساس برآوردهای صورت گرفته توسط این ستاد، تا ماه آوریل سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰ هزار عضو داعش در حملات این ستاد کشته شدند.

نیروهای آمریکایی در راستای این کارزار، توانسته اند جای پای محکم و جدیدی را در سوریه برای خود به وجود بیاورند. جفری در این باره گفت: "ما دارایی‌های زیادی در سوریه در اختیار داریم، هر چند چنین به نظر نمی رسد. ما و ترکیه که در میانه قرار گرفته است، حدود یک سوم سوریه را در اختیار داریم و از متحدان محلی زیادی برخوردار هستیم.”

نیروهای آمریکایی همچنین توانسته اند بار دیگر حضور نظامی قدرتمندی را در عراق رقم بزنند. شمار نیروهای آمریکایی در عراق به بیش از ۵۰۰۰ نفر بالغ می شود. در حال حاضر، همه نشانه‌ها حاکی از آن است که آمریکا در حال تشدید حضور خود در خاورمیانه است. بر اساس گفته‌های این مقامات دیپلماتیک پیشین، تنها مشکلی که اکنون وجود دارد این است که آمریکا همچنان با مقاومت‌های چشمگیری روبرو است. هر چند ایالات متحده اقدام به ساخت نوعی امپراتوری غیر رسمی آمریکایی کرده است اما به باور این مقامات دیپلماتیک، اقدامات آمریکا و سیاست‌های آن باعث ایجاد واکنش‌هایی منفی شده است که درگیری‌ها و خشونت‌های بیشتری را در منطقه شکل داده است.

جفری در این باره گفت: "هر اقدامی که برای مهار ایران و عقب راندن آن انجام دهیم، باعث شکل‌گیری مخاطرات بزرگی برای ما و همچنین برای مردم منطقه خواهد شد.” وی افزود: این مسائل، درس‌هایی است که از تاریخ آموخته شده است. وی همچنین به آشوب‌هایی اشاره کرد که آمریکا به طور عمدی ایجاد کرد تا با چالشگران گذشته در افغانستان، عراق و ایران رویارو شود. جفری افزود: بهتر است در مسیر رو به جلو، آنچه به "فشار اقتصادی و عملیات محدود و سبک با همکاری متحدان” موسوم است انجام شود. وی افزود: این نوع عملیات، کارایی بیشتری خواهد داشت حتی اگر به خشونت‌های بیشتر منتهی شود. جفری در این باره گفت: "این اقدام باعث شکل گیری بنغازی‌های جدید و نیجرهای جدید خواهد شد اما باید بتوانیم به حرکت خود ادامه دهیم و زمانی که چنین مسائلی رخ می دهد کوتاه نیاییم، زیرا رویکرد صحیح به این شکل است.”

در حقیقت، جفری بر این موضوع پافشاری کرد که در صورتی که آمریکا قرار است به اهداف راهبردی خود دست پیدا کند، کنار آمدن با شمار بیشتر کشته شدگان و افزایش خشونت‌ها، لازم خواهد بود. به باور وی، این نوع از توازن و مصالحه، تنها شیوه ای است که بر اساس آن امور منطقه شکل می‌گیرد. جفری در اشاره به اقدامات تلافی جویانه اخیر رژیم اسرائیل و عربستان سعودی علیه حملات موشکی فلسطینی‌ها و یمنی‌ها، اعلام کرد که شمار بالای قربانیان غیر نظامی که در هر یک از این عملیات شاهد بودیم، تنها یکی از هزینه‌های مشارکت نظامی در منطقه بود. وی افزود: "بر اساس محاسابت من، ۱۰ هزار قربانی غیرنظامی بیشتر در خاورمیانه، در منطقه‌ای که شاهد یک میلیون قربانی غیر نظامی طی ۳۰سال اخیر بوده است، مانع آن نخواهد شد که سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها علیه این تهدید‌ها اقدام کنند!”

منبع:‌ آنتی‌وار

http://www.ettelaat.com/etiran/?p=345233

ش.د9604911