نهضت امام حسین (ع) به دلیل برخورداری از تمامی ارزش های مورد نیاز جامعه با حفظ پویایی و جاودانگی، توانایی پاسخ گویی به نیازهای گوناگون بشریت را دارد. به ویژه اینکه بشر امروز نیز با بدعت های جدیدی دست و پنجه نرم می کند و مفاهیم و ارزش های والای اسلام ناب محمدی آماج کینه توزی ها قرار گرفته است.
سوم شعبان سال چهارم هجری در خانه علی (ع) و فاطمه (س) مردی چشم به جهان گشود که تاریخ همتای او در حق خواهی سراغ ندارد. مردی که جدش رسول الله او را حسین نام نهاد و در آغازین ساعات تولدش فرمود: «حسین از من است و من از حسینم هر که او را دوست بدارد خداوند دوستش بدارد.» و اما امروز با گذشت بیش از 1400 سال از ابراز علاقه پیامبر به نور دیده اش امام حسین (ع)، عشق و محبت به آن بزرگوار که مقام نورانیت و امامت را به تمام معنا در کربلا به نمایش گذاشت حد و مرز نمی شناسد. در واقع سیره و سبک زندگی اباعبدالله الحسین (ع) و قیام عزتمندانه اش دربردارنده ارزش هاییست که حقیقتاً هر انسان آزاده ای را شیفته و دلبسته خود می کند. عشق به خدا، اصلاح طلبی، عدالت، آزادگی، دفاع از حق مظلوم و مصالح عموم و انقلابی بودن برخی از این ارزش هاست.
سیدالشهدا و مکتب عاشورا
بنابراین باید گفت اگرچه زندگی و سیره هر یک از ائمه از جهت هدایت گری و اسوه بودن الگویی تمام عیار محسوب می شود، اما درباره امام حسین (ع) حادثه کربلا ویژگی متمایزی به اسوه بودن ایشان می دهد. واقعه عاشورا در سال 61 هجری زمانی اتفاق افتاد که امت رسول الله با بدعت های زیادی مواجه شده بود. در واقع با قدرت گرفتن بنی امیه و دقیق تر از زمان خلیفه سوم، ارزش های معنوی کم کم رنگ باختند و مدیران سیاسی که پایبندی به مفاهیم اخلاقی نداشتند بر اسلام و مسلمین حاکم شدند. و آنقدر اسلام در دست خاندان بنی امیه خوار و بی مقدار شده بود که یزید، فردی که جز شراب و بوزینه بازی هیچ چیز را در دنیا نمی شناخت و تفریح و سرگرمی اش همین اعمال بود عهده دار مسلمانان شده بود و بر جای پیامبر تکیه زده بود.
در برابر این وضعیت امام حسین (ع) نمی توانست سکوت کند و همانطور که رهبر فرزانه انقلاب به زیبایی هدف سیدالشهدا را ترسیم می کنند، امام حسین (ع) نه برای قدرت و حکومت و نه برای شهادت بلکه برای هدف والاتر، یعنی بازگرداندن جامعه اسلامی به خط صحیح، حرکت و نهضت خود را آغاز کرد. نهضتی که زمان و مکان نمی شناسد و به دلیل برخورداری از تمامی ارزش های مورد نیاز جامعه با حفظ پویایی و جاودانگی، توانایی پاسخ گویی به نیازهای گوناگون بشریت را دارد. به ویژه اینکه بشر امروز نیز با بدعت های جدیدی دست و پنجه نرم می کند و مفاهیم و ارزش های والای اسلام ناب محمدی آماج کینه توزی ها قرار گرفته است. اما ویژگی ها و جاذبه های سیره و سبک زندگی سیدالشهدا چیست که می تواند پاسخ گوی نیاز بشریت در همه زمان ها و مکان ها باشد؟
1- ظلم ستیزی و مبارزه بی امان با استکبار و استبداد
امروز داعش به سرکردگی آمریکا و رژیم های دست نشانده عربی، صرف نظر از فتواهای مضحکی که صادر می کند، به عنوان مصداق بارز افراط گرایی نماینده استکبار در منطقه است. «شیخ غازی حنینه»، از علمای برجسته اهل سنت در شهر «صیدا» (جنوب لبنان) و رئیس جریان تقریبی «النهضة» این کشور، با اشاره به این که داعش، النصره و سایر جریان های تکفیری و تروریستی از نمونه های بارز پیروان یزید زمان هستند که باید علیه آنان ایستادگی و از خودگذشتگی کرد، در اینباره می گوید: «وقتی دوران امام حسین(ع) را با اوضاع کنونی مسلمانان منطقه مقایسه می کنیم، شاهد برخی شرایط مشابه با آن زمان هستیم». همچنین وی معتقد است: «آمریکا و رژیم صهیونیستی با حمایت از گروهای تکفیری و تروریستی همچون داعش و جبهة النصره، درصدد اجرای برنامه های تفرقه افکن و توطئه آمیز خود در میان مسلمانان هستند و به قتل و کشتار مسلمانان مظلوم و بی گناه در سراسر عالم دامن می زنند، بنابراین قیام امام حسین(ع) می تواند الگوی ایستادگی در مقابل یزید زمان باشد.» [1]
2- ایستادگی و روحیه انقلابی
«جی سالک» رهبر اقلیت مسیحی در پاکستان درباره درس های امام حسین (ع) می گوید: «امام حسین (ع) به همه آموخت که نباید در برابر ظلم سکوت کرد و پیروان باطل هر قدر هم که نیرومند باشند نمی‌توانند در مقابل فریاد عدالت خواهی انسان‌های آزاده مقاومت کنند.» [2] لذا اگر امروز می خواهیم در مقابل جریان های استکبار و استبداد ایستادگی کنیم، هیچ الگویی بهتر از مکتب عاشورا نخواهد بود. چراکه لازمه ایستادگی روحیه انقلابی است و روحیه انقلابی به تمام و کمال در رفتار سیدالشهدا به ظهور رسیده است. آنتوان بارا مسیحی و نویسنده کتاب «حسین در اندیشه مسیحیّت» در تشریح این ویژگی حسین بن علی (ع) می گوید: «من در مورد زندگی و حرکت حسین (ع) بیشتر به بعد انقلابی شخصیت ایشان شیفته شده ام. آن حضرت در مرامنامه قیام خود اعلام می کند: «انی لم اخرج اشرا ولا بطرا و لامفسدا و لا ظالما انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی؛ من از روی هوسرانی و خوشگذرانی و برای افساد و ستمگری قیام نکرده ام بلکه قیام من برای اصلاح در امت جدم و برای امر به معروف و نهی از منکر و حرکت براساس سیره جد و پدرم است.» این روح انقلابی می تواند کار معجزه آسا بکند اگر هر انسانی در هر زمان و مکان از آن برخوردار باشد.» [3]
3- عدالت خواهی و حمایت از مظلوم
بُعد دیگر شخصیت امام حسین (ع) عدالت خواهی و حمایت از مظلوم است. موضوعی که در اعصار مختلف مورد توجه بسیاری از مکاتب (مارکسیستی و لیبرالیستی) قرار گرفته است، اما در این بین تنها مکتب سیدالشهدا است که جاودانه شده. علت این جاودانگی هم پشتوانه اعتقادی عدالت در اندیشه و مکتب امام حسین (ع) است. امام حسین (ع) به خاطر عشق به خدا و احیای کلمه حق قیام کرد. لذا با بیدار کردن وجدانهاى خفته خون رشادت، آگاهى و حماسه را در رگهاى امت اسلامى دوانید و عاشوراى حسینى، به مکتبى تبدیل شد که ستمدیدگان را علیه ظلم مى شوراند و پیروان فرهنگِ شهادت را به مقابله با سلطه هاى غیردینى و ضددینى برمى انگیخت. فردریک جمس در اینباره می گوید: «درس امام حسین (ع) و هر قهرمان شهید دیگری این است که در دنیا اصول ابدی عدالت و ترحّم و محبت وجود دارد که تغییر ناپذیرند و هم چنین می رساند که هرگاه کسی برای این صفات، مقاومت کند و بشر در راه آن پافشاری نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقی و پاپدار خواهد ماند.» [4]
در پایان نکته ای که وجود دارد و لازم است توسط اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان با نگاه ویژه ای مورد بررسی قرار گیرد، ویژگی های معرفتی سیره و سبک زندگی ائمه به طور کلی و نهضت عاشورا است. ویژگی هایی که منجر به جاذبه سیمای درخشان حسین بن علی (ع) از نظر بسیاری از اندیشمندان شده است و حتی در این بین متفکرانی را به خود جذب کرده که برخی از آنها حتی از مخالفان او به حساب می آیند، اما در عین حال راه و نهضت زندگی آفرین او را می ستایند و در وصف آن هزاران مقاله و صدها کتاب به رشته تحریر درآورده اند. این ویژگی هاست که هیچ مرام و مسلکی را نمی شناسد و می تواند در معرفی اسلام ناب محمدی به تمامی بشریت پیش قدم باشد.
پی نوشت ها
[1] پیام نهضت حسینی برای همه گرایشات فکری، بازیابی شده در تاریخ 3 فروردین 1397 به آدرس:
http://iqna.ir/fa/news/3644923/
[2] حسین تنها متعلق به مسلمانان نیست/هر سال به یاد شهدای کربلا نذری می دهم، بازیابی شده در تاریخ 30 فروردین 1397 به آدرس:
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960710000693
[3] امام حسین (ع) در نگاه سیاستمداران و نویسندگام بزرگ خارجی، بازیابی شده در تاریخ 30 فروردین 1397 به آدرس:
https://www.mashreghnews.ir/news/171186/
[4] عاشورا و امام حسین (ع) از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان، بازیابی شده در تاریخ 30 فروردین 1397 به آدرس:
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4227/8017/105217/
