کابینه لندن و پس لرزه های برگزیت

در همه پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا که به برگزیت مشهور شده است، مردم این کشور در پنج شنبه 23 ژوئن 2016 (3 تیر 1395) سال جاری، شرکت کردند. در آن همه پرسی بیش از ۱۷ میلیون نفر به خروج این کشور از اتحادیه اروپا رأی دادند (در مقابل بیش از ۱۶ میلیون نفری که رأی به ماندن در اتحادیه اروپا دادند) و جنبش برگزیت به موفقیت رسید. اما این مسئله باعث یک نوع شکاف در انگلیس شده و کابینه ترزا می نخست وزیر انگلیس را بارها با چالش مواجه کرده است. البته نخستین قربانی برگزیت «دیوید کامرون» نخست وزیر سابق انگلیس بود که که بعد از ناکامی در قانع کردن مردم این کشور به ماندن در اتحادیه اروپا از سمت خود استعفا داد.

موج جدید مخالفت ها در کابینه انگلیس

در شرایطی که انگلیس تنها 9 ماه برای امضای قرارداد خروج از اتحادیه اروپا فرصت دارد بوریس جانسون و دیوید دیویس وزیر برگزیت و ارشدترین مقام مذاکره کننده انگلیس برای خروج از اتحادیه اروپا از سمت خود استعفا کردند تا کابینه «ترزا می» بیش از پیش دچار چالش و بحران شود. اما چه اتفاقی در کابینه انگلی باعث این استعفاها شده است؟ ترزا می نخست وزیر انگلیس اخیرا حمایت خود را از یک معاهده برای خروج از اتحادیه اروپا اعلام کرد و پس از آن دیویس به دلیل آنچه که وی سازش دولت با اروپا و قرار گرفتن کشور در موقعیت ضعف می‌نامد از سمت خود استعفا کرد. این مقام بلندپایه انگلیسی، «ترزا می» را به تضعیف فرآیند خروج از اتحادیه اروپا و برنامه‌های او را در جهت حفظ پیوندهای تجاری با اروپا متهم کرده و معتقد است: پیشنهاد نخست وزیر برای نزدیکی روابط تجاری و گمرکی با اتحادیه اروپا، کشور را در فرآیندهای آتی در موضعی غیر قابل بازگشت قرار می‌دهد.

روزنامه گاردین در این مورد اعلام کرد، استعفای دیویس در پی بروز تنش‌هایی در کابینه دولت انگلیس بر سر چشم‌انداز «ترزا می» برای ارتباط لندن با اتحادیه اروپا پس از برگزیت صورت می‌گیرد. پیش از این ترزا می تهدید کرده بود که هر کدام از اعضای کابینه که با برنامه وی مخالفت کنند اخراج می شوند.

طرحی که کابینه نخست‌وزیر «ترزا می‌» هفته گذشته بر سر آن با وزرایش به توافق رسیده بود مورد انتقاد برخی از حامیان سرسخت «برگزیت» در دولت انگلیس قرار گرفت که خواستار قطع تمامی پیوندهای لندن با نهادهای اروپایی هستند. دیویس در جمع دوستانش گفته نمی‌تواند با پیشنهادات سست توافق‌شده میان وزرا درباره برگزیت که شامل طرح ایجاد منطقه آزاد تجاری با اتحادیه اروپا است، کنار بیاید.

استعفاهای اخیر در حالی صورت گرفته است که اوایل ماه جاری ملکه انگلیس با موافقت خود مبنی بر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، طرح برگزیت را به صورت قانونی درآورد و پس از آن نیز روز جمعه گذشته نخست وزیر انگلیس توانست توافق کابینه را برای راهبردهای آینده دولت در قبال برگزیت به دست بیاورد. طرح «ترزا می» شامل ایجاد منطقه آزاد تجاری و حفظ روابط نزدیک با اتحادیه اروپا بود و در همان زمان خبرگزاری رویترز در مطلبی پایان دو دستگی در کابینه «ترزا می» را اعلام کرد.

اما این مسئله نتوانست حامیان و مخالفان خروج از اتحادیه اروپا را به یک راه حل برساند. ترزا می به شدت خواستار تداوم همکاری با اتحادیه اروپا است و تبعات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را بسیار بالا می داند و از همین رو به دنبال آن است تا به روش های دیگر روابط نزدیک تجاری با اتحادیه اروپا را حفط کند .اما حتی راه حل های جایگزین ترزا می مانند ایجاد منطقه آزاد تجاری و حفظ روابط نزدیک با اتحادیه اروپا نیز مانع از تشدید شکاف بین وزرای کابینه نشده است. در کابینه دو دستگی شدیدی بین دو گروه از وزار وجود دارد: وزرای حامی برگزیت و کسانی که خواستار همکاری‌های بیشتر با اتحادیه اروپا هستند.

پیامدهای استعفاهای اخیر

استعفای دو وزیر کلیدی در کابینه ترزا می باعث تشدید شکاف ها شده و حتی احتمال سقوط کابینه ترزا می نیز وجود دارد. در همین راستا جرمی کوربین رهبر حزب کارگر انگلیس که پیش از این نیز بر لزوم استعفای «ترزا می» تاکید و از آمادگی خود برای پذیرش پست نخست وزیری خبر داده بود، در واکنش به استعفای دیوید دیویس اظهار داشت: این استعفا در چنین شرایط حساسی نشان می‌دهد که نخست وزیر قدرتی برای خروج از اتحادیه اروپا را ندارد و با توجه به بحران فعلی اگر همچنان برای ماندن در قدرت اصرار داشته باشد، نشان دهنده آن است که «ترزا می» منافع شخصی خود را به منافع مردم ترجیح می‌دهد.

ترزا می به خوبی به وضعیت حساس کابینه خود واقف بوده و به همین دلیل پیش از این ماجرای استعفا، پس از توافق اولیه با کابینه به صراحت مخالفان با طرح تصویب شده را تهدید کرده و گفته بود که با اجرایی شدن فرآیند خروج از اتحادیه اروپا، رفت و آمد آزادانه شهروندان این اتحادیه به انگلیس متوقف خواهد شد و با توجه به توافق بر سر مسائل کلان برگزیت، اگر هر کدام از وزرا بخواهند با کلیات طرح نهایی مخالفت کنند برکنار خواهند شد. در همین راستا بود که نخست وزیر انگلیس روز شنبه تصریح کرده بود: اگر بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس روند مذاکرات خروج از اتحادیه اروپا که کابینه روز جمعه با آن موافقت کرد را به چالش بکشد، از کار برکنار خواهد شد. امری که با پیش دستی جانسون و استعفایی که مورد موافقت قرار گرفت، منجر به خروج دو وزیر کلیدی کابینه در کمتر از 24 ساعت شد.

با استعفای جانسون و دیویس از سمت خود کابینه بحران زده ترزا می بیش از گذشته تضعیف شده و حالا سیاستمداران محافظه‌کار، این امر را دستاویزی برای تقویت موضع خود و نیز متهم کردن نخست وزیر به سازش با اتحادیه اروپا قرار داده‌اند. در همین راستا بود که «ترزا می» بلافاصله پس از استعفای دیویس، دومینیک راب که سابقه وزارت مسکن را در کارنامه خود دارد به عنوان وزیر جدید برگزیت برگزید و اعلام کرد که ملکه نیز از این انتخاب بسیار خشنود است. بسیاری از ناظران و خبرنگاران می‌گویند کناره‌گیری دو وزیر مهم کابینه در حالی که تنها نه ماه به موعد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باقی مانده دولت خانم ترزا می را با خطر جدی روبرو کرده است.

هم‌زمان با چالش‌های پیش‌روی ترزا می بر سر روند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، سفر دونالد ترامپ به لندن نیز بر دردسر‌های نخست‌وزیر بریتانیا افزوده است. بر اساس برنامه اعلام‌شده، دونالد ترامپ پنجشنبه و جمعه پیش‌رو و پس از نشست رهبران ناتو در بروکسل به بریتانیا سفر می‌کند تا با الیزابت دوم، ملکه این کشور و ترزا می، نخست‌وزیر، دیدار کند. هم‌زمان گروه‌های زیادی از مخالفان رئیس‌جمهوری آمریکا خود را آماده می‌کنند تا در لندن و اسکاتلند تجمع‌های اعتراضی برگزار کنند. این سفر در حالی انجام می‌شود که از ابتدای روی‌کار‌آمدن ترامپ، برنامه سفر رئیس‌جمهوری آمریکا به لندن به دلیل مخالفت‌های گسترده در انگلیس چندبار به تعویق افتاد.

کابینه ترزا می در حال تحمل شدید ترین فشارها است. ترزا می که خود پیش از رسیدن به نخست وزیری از حامیان ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا بود با رای مردم انگلیس در حال تهیه مقدمات خروج انگلیس از اتحادیه اروپاست. تاریخ نهایی جدایی کامل بریتانیا از اتحادیه اروپا مارس سال ۲۰۱۹ است. اولین مرحله این مذاکرات با وجود تمام موانع پس از شش ماه گفتگو به پایان رسید. اما ترزا می معتقد است که باید با اتحادیه اروپا همچنان همکاری داشت و در فرایند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، این اتحادیه همراهی و همکاری کند. در مقایل مخالفانی مانند بوریس جانسون معتقدند که باید برگزیت سخت اجرا شود و اروپا در این مورد چندان دخالتی نکند. بوریس جانسون همزمان یکی از پرنفوذترین سیاستمداران فعلی انگلیس است و به گفته بسیاری از کارشناسان جانشین احتمالی ترزامی در صورت خروج او از قدرت خواهد بود. با توجه به فشارهای وارد شده بر ترزا می شاید بتوان وی را دومین قربانی برگزیت نامید.