برخی تحلیلگران اصلاح طلب به استقبال این استعفا رفته و ظریف را به عنوان فردی پرتلاش و کاربلد معرفی کردند که حتی استعفای او نیز حساب شده و در زمان درستی صورت پذیرفته است. برخی دیگر اختلاف ظریف و روحانی را عامل این استعفا دانستند و با بیان اینکه در دولتی که سیاستهای وزیر امور خارجه مورد تأکید و حمایت دولت قرار نگیرد و اختلافات در سطح مبنایی صورت پذیرد، استعفا بهترین راه حل است.
محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان شب گذشته در یک پیام اینستاگرامی پس از تبریک میلاد حضرت زهرا(ع) با بیان اینکه از ناتوانی برای ادامه خدمت پوزش می خواهم، استعفا داد.
به محض انعکاس رسانه ای خبر استعفای ظریف، موج گسترده ای از تحلیلها و اخبار غیر موثق از علل این استعفا منتشر شد و فعالان سیاسی و رسانه ای هر یک به نحوی تلاش کردند تا از منظر خود چرایی کناره گیری ظریف را بررسی کنند.
برخی تحلیلگران اصلاح طلب به استقبال این استعفا رفته و ظریف را به عنوان فردی پرتلاش و کاربلد معرفی کردند که حتی استعفای او نیز حساب شده و در زمان درستی صورت پذیرفته است. برخی دیگر اختلاف ظریف و روحانی را عامل این استعفا دانستند و با بیان اینکه در دولتی که سیاستهای وزیر امور خارجه مورد تأکید و حمایت دولت قرار نگیرد و اختلافات در سطح مبنایی صورت پذیرد، استعفا بهترین راه حل است.
برخی تحلیلگران اصولگرا اما معتقد بودند این استعفا با نیت فشار بر مجمع تشخیص مصلحت نظام جهت پذیرش لوایح مرتبط با fatf صورت پذیرفته است و این استعفا به نوعی با نیت استفاده از شیوه《شوک درمانی》صورت پذیرفته است.
گروهی از اصولگرایان نیز ناتوانی ظریف در به بار نشاندن برجام را عامل اصلی استعفا دانستند و معتقد بودند پس از شکست برجام و اقدامات خصمانه ترامپ در مواجهه با جمهوری اسلامی، محمد جواد ظریف به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی کشور، امکان ادامه سیاست خود را مقدور ندانسته و تصمیم به استعفا گرفته است.
برخی خبرگزاری ها نیز علت استعفا را سفر اخیر بشار اسد به تهران و عدم اطلاع ظریف از این سفر دانستند و دلخوری او پیرامون ناهماهنگی بدنه دولت با وی را بعنوان نقطه عطف استعفا معرفی کردند.
چنانکه خبرگزاری فارس به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه گفت: «علت استعفای آقای دکتر ظریف، ناهماهنگی داخلی در نهاد ریاست جمهوری و عدم اطلاع‌رسانی درباره حضور در دیدار با رئیس‌جمهوری سوریه از سوی مسئولان ارشد این نهاد بوده است.»
آقای ظریف به‌علت روحیه حساسی که دارند گاهی تصمیمات دفعی می‌گیرند و با همان شخصیتی که از ایشان سراغ داریم گاهی از تصمیمات احساسی خود هم ناراحت می‌شوند.
در این مورد، طبق اطلاع اینجانب، به احتمال زیاد ایشان به دولت برمی‌گردد.
«طی ماه‌های گذشته، اختلافاتی در برخی مسائل و تصمیمات، بین آقای دکتر ظریف و آقای روحانی پیش آمد که این اختلاف نظرها گاه به جلسات هیئت دولت هم کشیده می‌شد که در ماجرای اخیر، دلگیری ایشان از عملکرد رئیس‌جمهور به اوج رسید و باعث این تصمیم دفعی شد.»
پیرامون استعفای ظریف یک نکته مهم را باید مدنظر قرار داد. سفر اخیر بشار اسد به تهران آن هم پس از سالها جنگ و درگیری سیاسی و نظامی، حاوی پیام مهمی به فضای بین المللی بود. رئیس جمهوری که وعده سرنگونی اش را روزانه از تریبون های غربی می شنیدیم، در قامت قهرمان عرب و پیروز بزرگ نبرد با جبهه تکفیری وارد تهران شد و در اولین گام با حضور در دفتر مقام معظم رهبری، ابراز ارادت و تشکر خود را از هدایت و کمکهای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. این دیدار به سرعت تبدیل به خبر اول رسانه های بین المللی شد و جایگاه رفیع ایران اسلامی در حفظ محور مقاومت بار دیگر توسط دشمنان مرور شد. در شرایطی که این دیدار کام تمام دوستداران جبهه مقاومت را شیرین کرده بود و رسانه های بین المللی نیز هر یک به نحوی مشغول تحلیل این دیدار بودند، به یکباره خبر استعفای ظریف، توجهات به ایران را منحرف ساخت و به قول علیزاده تحلیلگر برجسته و سابق بی بی سی" حالا عکس ظریف با تیتر «شکاف در نظام ایران» خبر یک رسانه‌های دشمن شده است".
نکته دیگر اینجاست که دولت تدبیر و امید در زمینه اقتصاد عملکرد مناسبی برجای نگذاشته است و واقعیت امروز جامعه حاکی از ناکارآمدی دولت و نارضایتی ملت در حوزه اقتصاد است. همچنین دولت بزرگترین دستاورد خود را در حوزه سیاست خارجی می داند و معتقد است توانسته در این حوزه تحول عمده ای در تاریخ ایران بعد از انقلاب پدید آورد و به واسطه برجام، امروز اروپا را در مقابل امریکا و در کنار جمهوری اسلامی قرار دهد. اگرچه این استدلال همواره از سوی منتقدان، نادرست اعلام شده؛ ولی دولت تصور می کند سیاست خارجی سالهای اخیر توانسته ایران را از انزوا خارج سازد.
فضای کنونی بین المللی، سیاستهای خصمانه ترامپ در مقابل جمهوری اسلامی، شکست برجام و اصرار بی حد و حصر دولت مبنی بر پذیرش و عضویت در fatf شرایط را به گونه ای پیش برده که جواد ظریف، سیاستهای خود را شکست خورده می بیند و گمان می برد در چنین شرایطی نخواهد توانست ایده های خود را عملیاتی کند و روی به استعفا آورده است. این استعفا می تواند ظریف را هم از زیر بار مسئولیت برجام و سایر سیاستهای وی خارج سازد و هم وی را به عنوان یک قهرمانی که در اوج کنار کشیده به تاریخ معرفی کند. بایستی منتظر ماند و دید که آیا روحانی زیر بار این استعفا می رود یا ظریف را مجاب به قبول، ادامه مسئولیت و تلاش بر پاسخگویی و تصحیح خطاها خواهد کرد.
