همچنان که تقویم روزهای پایانی سال را نشان می دهد جنب و جوش بیشتری در جای جای ایران دیده می شود. همه خود را آماده جشن عید نوروز و دید و بازدید های خانوادگی می کنند. نوروز همواره شادی به همراه داشته است چرا که بهانه ای برای با هم بودن است. اما این نوروز برای همه یکسان نیست. بسیاری از مردم به دلایل مختلف در این جشن شاد نیستند. یک دسته از کسانی که در این نوروز چشم به راه بوده و شاد نیستند کسانی هستند که چشم به راه مسافر یا عزیزی هستند که ناپدید شده و یا خبری از وی نیست. اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی یکی از این مسافران و دربندهایی است که بیش از 8 ماه است که در بند بوده و خبر خاصی از وی وجود ندارد. شاید به ندرت مردم این دیپلمات را بشناسند، این هم خود یکی دیگر از مظلومیت های اسدالله اسدی است. اما قطعا اغلب مردم نام نازنین زاغری جاسوس انگلیسی به گوششان خورده است. در این مطلب به بررسی این دو شخصیت و نوع برخورد با این دو پرونده خواهیم پرداخت.
نازنین زاغری کیست؟
نازنین زاغری شهروند ایرانی-بریتانیایی است که در ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ به هنگام خروج از ایران به مقصد انگلستان دستگیر شد. او با بنیاد خیریه تامسون رویترز وابسته به تامسون رویترز همکاری دارد. این مؤسسه در اصطلاح پوششی به‌عنوان بنیادی برای توسعه رسانه در سراسر جهان است. وی با عضویت در شرکت‌ها و مؤسسات بیگانه در طراحی و اجرای پروژه‌های رسانه‌ای و سایبری با موضوع براندازی نرم نظام جمهوری اسلامی مشارکت داشته است. زاغری یکی از سرشبکه‌های اصلی مؤسسات معاند بوده که تحت هدایت و حمایت سرویس‌های رسانه‌ای و جاسوسی دولت‌های بیگانه فعالیت‌های مجرمانه خود را طی سالیان گذشته انجام داده است. در واقع نازنین زاغری به عنوان یک جاسوس دستگیر شده و دوران بازداشت خود را سپری می کند.
عملکرد نازنین زاغری، به‌عنوان مهره‌ای نفوذی و اطلاعاتی خارجی و انگلیسی در کنار رفتارهای شبکه‌ای نزار زاکا، هما هودفر و سیامک نمازی باید دیده شود. از جمله کارهای آن ها همکاری با دانشگاه سواز لندن (مدرسه مطالعات مشرق‌زمین و آفریقا) بود. در گذشته هم جیسون رضائیان در قالب خبرنگار به کارهای جاسوسی برای دستگاه اطلاعاتی آمریکا مبادرت می‌کرد که مدتی در ایران نیز زندانی شد. رسانه‌های غربی بعد از بازداشت زاغری با راه‌اندازی هجمه‌های شدید تبلیغاتی، مدعی شده بودند سفر او به ایران بابت بازدید خانوادگی صورت گرفته بود و او هیچ مأموریت رسانه‌ای یا کاری نداشته است. علیرغم این ادعاها، آبان‌ماه سال ۱۳۹۶، «بوریس جانسون» وزیر خارجه وقت انگلیس در پارلمان این کشور به صورت ناخواسته فاش کرد که او هنگام بازداشت برای مأموریت کاری از جانب «تامسون رویترز» به ایران سفر کرده است. این سخنان جانسون با واکنش‌های بسیار شدید و بی‌سابقه در انگلیس روبرو شد و تا آنجا پیش رفت که شماری از مقام‌ها در این کشور خواستار استعفای وی شدند. وزیر خارجه وقت انگلیس، سرانجام تحت فشارهای این‌‌چنینی مجبور شد بابت اظهاراتش عذرخواهی کرده و همسو با هجمه‌های تبلیغاتی ادعا کند سفر زاغری تنها برای تعطیلات بوده است.
اقدامات دولت انگلیس برای آزادی نازنین زاغری
پس از دستگیری زاغری پروپاگاندای انگلیس برای آزادی وی شروع شد. در این مسیر کمپین های مختلفی به راه افتاد و همسر زاغری در شبکه های مختلف به صورت زنده علیه ایران مصاحبه کرده و بر بی گناهی همسرش تاکید کرد و حتی کمپین آزادی زاغری به راه افتاد. اما نکته جالب این است که سران دولت انگلیس به‌‌شدت به دنبال آزادی زاغری هستند. جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس در سفر اخیرش به ایران در بدو ورود، هدف خود را آزادی زاغری اعلام کرد و در مذاکرات خود به وزیر خارجه این مورد را بازگو کرده بود که ظریف حوزه اختیارات در مورد این موضوع را منوط به قوه‌قضائیه ایران اعلام کرد. همچنین «بوریس جانسون»، وزیر سابق خارجه بریتانیا، در سفری که به ایران داشت برای آزادی نازنین زاغری وساطت کرد.
روزنامه بریتانیایی «دیلی تلگراف» نیز خبر داده بود که دولت بریتانیا اعلام آمادگی کرده‌است تا در ازای آزادی نازنین زاغری ۴۰۰ میلیون پوند (معادل ۵۲۷ میلیون دلار) پول به ایران بازپرداخت کند! پرداخت این مبلغ فقط برای یک نفر این سؤال را مطرح کرده که چرا دولت انگلیس حاضر است هزینه‌ای معادل خرید چندین هواپیمای جنگی و تانک و نفربر را فقط برای یک نفر دو تابعیتی بپردازد؟ چرا در اهمیت امنیتی، ارزش این فرد از از بودجه خرید ده‌ها تانک و هواپیمای جنگی بیشتر است. در واقع انگلیسی‌ها قصد دارند زاغری را یک مادر، پژوهشگر، کارمند مؤسسه خیریه و حتی یک فعال رسانه‌ای بی‌گناه معرفی کنند که برای یک سفر خانوادگی به ایران آمده و حالا ایران قصد دارد با استفاده یا سوءاستفاده از بازداشت او، طلب خود را زنده کند. در این میان البته اتهامات همیشگی مثل اعتراف تحت فشار و عدم دسترسی به وکیل نیز تکرار شده است. این در حالی است که دستگاه قضایی ایران شواهد زیادی در مورد جاسوس بودن وی منتشر کرده است.
در واقع با توجه به ارزشی که زاغری برای دولت انگلیس دارد لندن حاضر شده که برای آزادی وی بودجه بالایی صرف کند. اما اقدامات انگلیس در این مورد تنها محدود به پول نمی شود. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا اعلام کرد با ادامه بازداشت «نازنین زاغری » به او «حمایت دیپلماتیک» اعطا می‌کند. آقای هانت در توئیتر خود اعلام کرد:«من تصمیم گرفتم که بریتانیا در گامی بسیار غیرمعمول به نازنین زاغری حمایت دیپلماتیک اعطا کند.» خبرگزاری فرانسه درباره این تصمیم بریتانیا نوشت، براساس قانون بین الملل، اعلام حمایت دیپلماتی اقدام حقوقی نادر است و زمانی اعطا می‌شود که شهروند یک کشور در کشور دیگر حقوق او نادیده گرفته می‌شود و پرونده این شهروند به مناقشه بین دو دولت بدل می‌شود. کریگ موری سفیر پیشین انگلیس در ازبکستان و از مسئولان سابق دانشگاه داندی اسکاتلند می‌گوید: اقدام خارج از عرف و کاملا غیرمعمول دولت انگلیس در اعطای حمایت دیپلماتیک به نازنین زاغری که در یک قرن اخیر بی‌سابقه بوده است، می‌تواند شاهدی برای جاسوس بودن وی باشد.
اسدالله اسدی، دیپلمات مظلوم
در واقع انگلیس برای آزادی یکی از عوامل خود در ایران هم پیشنهاد نوعی رشوه به ایران داده و هم کمپین رسانه ای به راه انداخته است و مهم تر از همه مصونیت دیپلماتیک به زاغری داده است. در واقع انگلیس برای نجات وی تمام ابزارهای خود را به کار گرفته است. اما نکته جالب به اسد الله اسدی دیپلمات ایرانی که در اروپا زندانی شده است برمی گردد. دوشنبه نهم مهر ماه 1397 بود که دادگاه عالی منطقه‌ای «بامبرگ» در بیانیه‌ای با اشاره به بازداشت «اسدالله اسدی» دبیر سوم سفارت ایران در اتریش که تیرماه به بهانه‌ای واهی و سناریوی ساختگی در آلمان دستگیر شد، اعلام کرد که ۲۷ سپتامبر (۵ مهر) با استرداد دیپلمات یاد شده به بلژیک موافقت کرده است. در همین خصوص 16 مهر ماه 1397 این حکم (استرداد) اجرا شد و رسانه‌ها به نقل از دادستانی آلمان از استرداد این دیپلمات ایرانی به بلژیک خبر دادند و در واقع سه ضلع مثلث این سناریوسازی یعنی فرانسه، آلمان و بلژیک که در این مدت با پاس‌کاری به هم این سناریو را ترتیب دادند و دست‌های پشت پرده این پرونده‌سازی، تکمیل شد.
در واقع اسدالله اسدی علیرغم مصونیت دیپلماتیک در اقدامی غیرقانونی توسط پلیس آلمان و در جریان حضورش در این کشور بازداشت شد و حدود سه ماه پس از آن (۵ مهر97) رسانه‌های غربی از استرداد دیپلمات یاد شده به بلژیک خبر دادند. دولت آلمان و در ادامه دولت بلژیک در اقدامی غیرقانونی و با دلایل واهی، دیپلمات ایرانی را که از مصونیت دیپلماتیک برخوردار بوده از 11 تیرماه تاکنون بازداشت کرده‌اند. نکته تأمل برانگیز و البته تأسف‌برانگیز اینجاست که دستگاه دیپلماسی کشورمان در واکنش به این رفتار گستاخانه تا کنون چندان فعالانه برخورد نکرده است.
بیش از 250 روز از تاریخ بازداشت دیپلمات کشورمان می‌گذرد. بازداشتی که به نظر می‌رسد که با هماهنگی میان چند کشور اروپایی و برای جریان‌سازی علیه ایران برنامه‌ریزی شده است. اروپا به صورت عام و فرانسه بطور خاص میزبان مزدوران یک گروهک تروریستی است. دستگاه‌های دیپلماسی ما به علت واکنش های منفعلانه باعث شد که سرانجام اروپا با یک نقشه و نسبت دادن اتهام‌های واهی به دیپلمات ایرانی سعی کرد خود را از جایگاه متهم به میزبانی و حمایت از تروریست‌ها به جایگاه مدعی بیاورد.
نکته جالب این است که اروپا دیپلمات ایران را که دارای مصونیت دیپلماتیک است دستگیر کرده و دستگاه دیپلماسی ایران در این مورد بسیار ساده انگارانه برخورد کرده است اما دولت انگلیس برای یکی از شهروندان خود مصونیت دیپلماتیک صادر کرده و وی را تحت حمایت سیاسی قرار داده تا بتواند وی را نجات دهد.
سخن پایانی
انگلیس برای نجات جاسوس خود از چنگال عدالت، همه ابزارهای متعارف و غیرمتعارف را به خدمت گرفته اما جای بسی تاسف است که دیپلمات زندانی ما در اروپا گویا فراموش شده و حتی رسانه ها نیز به آن نمی پردازند. نشانه این وضعیت نبود حتی یک عکس مناسب از وی است. در صورتی که دستگاه دیپلماسی در برابر بازداشت و زندانی کردن دیپلماتی های ایرانی از موضع اقتدار رفتار نکند این مسئله تبدیل به یک رویه خطرناک می شود.
