سیاستی که جمهوری اسلامی ایران اکنون در برابر بدعهدی اروپا در پیش گرفته سیاستی درست، منطقی، اصولی و اندکی انقلابی است. روز گذشته نیز رئیس جمهور قاطعانه اعلام کرد از ۱۶ تیر غنیسازی را از ۳.۶۷ به هر میزان که نیاز باشد بالا میبریم.
خروج آمریکا از برجام و نقض آن باعث نشد که ایران بی درنگ واکنش نشان دهد، برخی بر این اعتقاد هستند که پس از خروج رسمی رژیم ایالات متحده از توافق هستهای، ایران نیز باید از آن خارج میشد و اجازه نمی داد پس از یکسال از خروج آمریکا از برجام، واکنش نشان دهد.
اما برخی دیگر بر این اعتقاد هستند که واکنش ایران همراه با شکیبایی و صبر استراتژیک در قبال برجام و ماندن در آن تصمیم درستی بود، چرا که بهانه را از دست طرف مقابل گرفت.
هر چند خروج آمریکا از برجام و نقض آن کافی بود تا واکنش ایران نیز مقابله به مثل باشد و این حق جمهوری اسلامی بود، اما دولت که با وجود بی خاصیتی توافق هستهای همچنان آن را یک دستاورد بزرگ می پندارد، اصرار بر ماندن در آن داشت و البته هنوز هم دارد چرا که پس از گذشت یکسال از خروج آمریکا و بدعهدی اروپایی ها در اجرای تعهدات خود، تصمیم گرفته است گام به گام تعهدات خود را در توافق هستهای کاهش دهد. این روش را میتوان فشار از پایین و چانه زنی از بالا نامید.
بر این اساس ایران گام نخست را همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام آغاز کرد و سقف غنی سازی ایران از ۳۰۰ کیلو گذشت.
قرار بر این است که ۱۶ تیر ماه نیز گام بعدی در کاهش تعهدات ایران در توافق هسته ای برداشته شود. اکنون اروپایی ها همچنان در حال افزایش هشدارها و تهدیدات خود علیه جمهوری اسلامی ایران هستند، اما هیچ اقدامی برای اجرای تعهدات خود در برجام انجام نمی دهند.
سیاست گام به گام ایران اروپایی ها را وادار به واکنش کرده، اروپا تصور نمی کرد که در دولت تدبیر و امید با وجود تواق هسته ای که دو سال برای آن زمان و هزینه گذاشته شد، چنین اقدامی انجام شود، اما شد.
حال که ایران تغییر رویه را آغاز و قصد دارد اقدامات مهمتری نیز انجام دهد، دستپاچگی اروپایی ها نیز جالب توجه است. جرمی هانت وزیر امور خارجه انگلیس گفته، انگلستان از برجام خارج خواهد شد اگر که ایران شرایط برجام را نقض کند.
اشاره او به افزایش غنی سازی ایران از سقف تعیین شده در برجام برای ایران است، جمهوری اسلامی اعلام کرد که از سقف اورانیوم غنی شده فراتر رفته و ۳۰۰ کیلو را رد کرده است.
آمریکا نیز به کاهش تعهدات ایران در برجام واکنش نشان داد و ترامپ در این باره گفت که ایران با آتش بازی می کند!
وی که در «اوال آفیس» کاخ سفید صحبت میکرد گفت: «آنها میدانند که در حال انجام چه کاری هستند. آنها میدانند با چه چیزی در حال بازی هستند، آنها در حال بازی با آتش هستند. بنابراین به هیچ وجه هیچ پیامی به ایران ندارم.»
این که کشورهایی که از برجام خارج شده و یا به تعهدات خود عمل نکردهاند چگونه از ایران می خواهند برجام را رعایت کند و از آن خارج نشود و حتی بخشی از تعهدات خود را هم کاهش ندهد، حکایت ضرب المثل هم خدا را خواستن و هم خرما را خواستن است.
آتش برجام را آمریکا روشن کرد، آن زمان که نه تنها تعهدات خود را اجرا نکرد بلکه رسماً از آن خارج شد و به اروپایی ها نیز اجازه نداد تعهدات خود را اجرا کنند که تفاوتی با خروج از توافق هستهای ندارد.
وزیر خارجه انگلیس، ایران را تهدید کرده که از برجام خارج می شود، البته پیش بینی می شد که اروپا نیز دست به چنین کاری بزند، این واکنشها در حالی صورت میگیرد که جمهوری اسلامی ایران نه یکسال که از خروج رسمی آمریکا از برجام می گذرد، بلکه از زمان آغاز اجرای برجام از سوی طرفین، تنها کشور متعهد به توافق هستهای بوده است.
ایران بیش از ۳ سال است که برجام را اجرا کرده و آمریکا و اروپا آن را نقض کردهاند.
ایران اگر پس از امضای برجام همان سیاست گام به گام را اجرا کرده بود و همسان با طرف های مقابل تعهدات هستهای را اجرا میکرد، اکنون پس از بیش از سه سال اجرای یکطرفه برجام زمانی که اندکی از تعهدات خود را کاهش داده اروپا و آمریکا به خود اجازه نمی دادند واکنش های تند علیه ایران داشته باشند.
موضوع اجرای گام به گام تعهدات توافق هستهای از سوی هر دو طرف نکته مهمی بود که رهبر معظم انقلاب نیز به دولت و اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای توصیه و تأکید کردند و حتی یکی از شروطی که مطرح شد همین مسئله بود.
این توصیه، پیشنهاد و شرط که از سوی رهبر انقلاب مطرح شد یک خواسته منطقی و درستی بود که البته دولت و اعضای تیم هسته ای آن را نادیده گرفتند و تعهدات ایران را با سرعت آغاز و اجرا کردند که حتی آژانس نیز به آن اشاره کرد. آغاز تعهدات ایران در حالی بود که آمریکا و اروپا هیچ اقدامی برای اجرای تعهدات خود انجام ندادند و حتی آن دسته از شرکت های اروپایی که به ایران آمدند و قراردادهایی که با طرف های اروپایی برای خرید هواپیما و دیگر نیازهای کشور امضا شد، هیچگاه به مرحله اجرا نرسید. فروشندگان هواپیمای مسافربری زیر قرارداد زدند. حتی خودروسازهای فرانسوی نیز ایران را ترک کردند.
اما هر چند دیرهنگام اما تصمیم برای کاهش تعهدات ایران در پاسخ به خروج آمریکا و بدعهدی اروپا در برجام واکنشی بجا و درست است که در ۱۶ تیر ماه در صورت ادامه روندی که اروپا در پیش گرفته است باید برای آنها دردناکتر باشد.