از زندان آمریکا تا «خلافت» داعش/ ابوبکر البغدادی که بود؟

نشریه «نیوزویک» بامداد امروز (یکشنبه) به نقل از یک مقام نظامی آمریکایی از کشته شدن ابوبکر البغدادی سرکرده گروه تروریستی-تکفیری در عملیاتی ویژه در استان «ادلب» سوریه خبر داد و نوشت که واشنگتن «با اطمینان بالا» معتقد است که بغدادی در این حمله کشته شده است.

پایگاه خبری  شبکه «الجزیرة» گزارش خبری کوتاهی درباره زندگی و فعالیت و سرنوشت وی منتشر کرد.

پس از پنج سال اختفاء در مکانی نامعلوم، سرانجام، امروز رسانه‌های آمریکایی از کشته شدن «ابوبکر البغدادی»  در حمله شب گذشته ارتش آمریکا به «ادلب» واقع در شمال سوریه خبر دادند.

الجزیره نوشت، کشته شدن البغدادی یک اتفاق عادی به نظر نمی‌رسد به ویژه که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا پیش از رسانه‌ای شدن این خبر در توییتر نوشت: «همین الان اتفاق بزرگی افتاد».

زندگی البغدادی مانند مرگش جنجالی بود. وی در راس فهرست افراد تحت پیگرد و تعقیب آمریکا قرار داشت تا جایی که چند سال پیش، واشنگتن جایزه ۲۵ میلیون دلاری برای کسی که اطلاعاتی درباره او ارائه دهد که منجر به دستگیریش شود، تعیین کرده بود. اما ابوبکر البغدادی کیست؟

تولد در سامراء؛ تحصیل در بغداد

«ابراهیم عواد ابراهیم السامرائی البدری» معروف به ابوبکر البغدادی در سال ۱۹۷۱ در شهر سامراء عراق در یک خانواده متدین از عشیره «البدری» متولد شد.

به نوشته روزنامه انگلیسی  دیلی تلگراف وی در هجده سالگی به محله «الطبجی» در بغداد انتقال یافت و کارشناسی و کارشناسی ارشد را از دانشگاه علوم اسلامی دریافت کرد و دکترای قانون اسلامی را از همین دانشگاه در سال ۲۰۰۰ گرفت.

۱۴ سال امامت جماعت در یکی از محله‌های بغداد

البغدادی تا سال ۲۰۰۴ در همین محله ماند و در یک حجره چسبیده به مسجد این محل، که امامت جماعت آن را برای چهارده سال برعهده داشت، زندگی می‌کرد تا اینکه بر سر اختلاف با مؤسس مسجد و مردم این محله، آنجا را ترک کرد.این روزنامه به نقل از یکی از نمازگزاران این مسجد نوشت: البغدادی بهترین بازیکن فوتبال تیم مسجد بود و این تنها ورزشی بود که او انجام می‌داد.

منابع رسانه‌ای عربی به نقل از یکی از اساتید البغدادی اعلام می‌کنند که وی سلَفی نبود و در علم تجوید متخصص بود و غیر از تلاوت قرآن تخصص دیگری نداشت. این در حالی است که وبگاه‌های جهادی به دکترای او در رشته مطالعات اسلامی اشاره می‌کنند.

پس از این، البغدادی به گروهک «التوحید و الجهاد» به ریاست «ابومصعب الزرقاوی» اردنی ملحق شد و با الهام از اصول القاعده، در استان الانبار در غرب عراق می‌جنگید.

دستگیری به دست آمریکایی‌ها

نیروهای آمریکایی او را دستگیر کردند و وی به مدت چهار سال در زندان «بوکا» واقع در بصره زندانی شد و در زندان با زندانیان القاعده آشنا شد و به آنها ملحق شد.

پیش از این نیز، شبکه سی‌بی‌اس نیوز (CBS News) آمریکا نیز اعلام کرده بود که در سال ۲۰۰۴ و در دوره اشغال عراق از سوی آمریکایی‌ها، البغدادی در زندان بوکا به سر می‌برده و عکس او نیز موجود است.

بوکا، یک زندان آمریکایی در شهر بصره عراق بود که معروف‌ترین تروریست‌های افراطی در آن مستقر بودند و برخی از آنان در سال ۲۰۰۹ توسط آمریکایی‌ها آزاد شدند.

گفته می‌شود، البغدادی، «ابومسلم ترکمانی» معاون سرکرده، «حجی بکر» و «ابوقاسم» دو فرمانده نظامی داعش، به صورت اتفاقی یکدیگر را در سوریه پیدا نکردند، بلکه آن‌ها زندانیان زندان بوکا بودند.

بوکا از مجهز‌ترین زندان‌های عراق بود و به همین دلیل، بسیاری از زندانیان «ابوغریب» به آن مکان منتقل می‌شدند که در این بین، نُه نفر از فرماندهان ارشد کنونی داعش مدتی را در این زندان سپری کردند (جزئیات بیشتر).

به نوشته الجزیره، البغدادی در عراق به دستور الزرقاوی با نیروهای آمریکایی می‌جنگید تا اینکه وی در حمله هوایی آمریکا در سال ۲۰۰۶ کشته شد. پس از آن نیز وی تحت فرمان «ابوعمر البغدادی» بود تا اینکه او نیز در سال ۲۰۱۰ کشته شد و این سالی بود که البغدادی ریاست گروه تروریستی موسوم به «دولت اسلامی عراق» را بر عهده گرفت.

وی از فرصت به وجود آمده در سوریه علیه « بشار اسد» رئیس‌جمهور این کشور در سال ۲۰۱۱ استفاده کرد و «ابومحمد الجولانی» معاونش را به سوریه اعزام کرد تا القاعده در آنجا پایگاه داشته باشد و پس آن بود که «جبهة النصرة» با برعهده گرفتن مجموعه انفجارهایی اعلام موجودیت کرد و به یک طرف جدی در مخالفت مسلحانه با دولت سوریه تبدیل شد.

اتحاد موقت با جبهة النصرة در سوریه 

در نهم آوریل ۲۰۱۱، یک فایل صوتی منسوب به البغدادی منتشر شد و طی آن، وی تاکید کرد که جبهة النصره، امتداد گروه تروریستی «دولت اسلامی عراق» است و اعلام کرد که جبهة النصرة و دولت اسلامی عراق تحت عنوان نام «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در یکدیگر ادغام می‌شوند.

با افزایش نفوذ الجولانی در سوریه و مخالفتش با ادغام شدن در نیروهای تحت فرمان البغدادی، خلیفه خودخوانده علیه جبهة النصره اعلام جنگ کرد و این امر به جداییش از القاعده منتهی شد.

البغدادی، خواست «ایمن الظواهری» رهبر القاعده مبنی بر تحویل سوریه به جبهه النصره را نادیده گرفت و عملیات خود را تا شمال و شرق سوریه طی سالهای ۲۰۱۲ و۲۰۱۳ توسعه داد و با نیروهای نظام سوریه درگیر شد و تلاش خود را وقف مقابله با سایر گردانهای معارض مسلح در سوریه کرد.

رویترز به نقل از یکی از عناصر داعش نوشت که البغدادی، تنها شخصی بود که پس از کشته شدن «اسامة بن لادن» - که وی را مامور تاسیس دولت اسلامی در عراق و شام کرده بود- با الظواهری بیعت نکرد.

اعلام خلافت داعش

داعش در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۴، اعلام «خلافت اسلامی» کرد و ابوبکر البغدادی را امام و خلیفه مسلمانان در هر مکانی معرفی کرد و از گروه‌هایی که خود را گروه‌های جهادی می‌خواندند، خواست تا در هر کجا که هستند با وی بیعت کنند.

«ابومحمد العدنانی» سخنگوی داعش در یک فایل صوتی در آن زمان اعلام کرد که نام «سازمان دولت اسلامی در عراق و شام» به «دولت اسلامی» تغییر یافته و خلاصه می شود.

البغدادی برای نخستین بار در روز جمعه ۴ جولای ۲۰۱۴ در انظار عمومی ظاهر شد و بر منبر مسجد جامع موصل سخنرانی کرد و تصاویری از این حضور از سوی داعش منتشر شد. هرچند که در آن زمان نیز، دولت عراق  صحت این تصاویر را زیر سوال برد و اعلام کرد که البغدادی در حمله‌ای هوایی زخمی شده و در مکانی نامشخص در سوریه تحت درمان است.

در آوریل گذشته نیز، البغدادی طی یک ویدئو سخنرانی کرد و به اخبار ضد و نقیض درباره مرگش پایان داد و زنده بودن خود را علنی ساخت.