پرسش اصلی اینجاست که تلاوت قرآن چگونه جامعه را از تبعیت از کفار و تسلط آنها بر مقدرات امت میرهاند؟ به چشم خود میبینیم کشورهایی که تلاوت قرآن در آنها زیاد و با رعایت کامل قواعد و به زیباترین نغمههاست، اما در پیروی از کفار و رفتن زیر بار قدرت آنها پیشتازند و به گاو شیرده آنان بدل شدهاند!
رسول خدا(ص) خطاب به مردم فرمودند: «مردم! شما اکنون در دوران آرامش و صلحید. پس چون فتنهها همچون پارههای شب تاریک بر شما درآویخت، به قرآن پناه برید که آن راهبلدی است که به بهترین راه دلالت میکند.» (كافی (طـ الاسلامیه)، ج 2، ص 599)
قرآن کریم این فتنه را به تعبیری در گم کردن خط رهبری الهی میداند و هشدار میدهد: «اى مؤمنان، اگر از گروهى از اهل كتاب فرمان برید، پس از ایمانتان شما را كافر گردانند.»(آلعمران/ 100) بدینگونه خطر اصلی تسلط کفار بر مقدرات و سرنوشت امت اسلامی میداند. آنگاه عامل اصلی جلوگیری از این خطر را در تلاوت قرآن و وجود رهبری الهی بیان میکند: «چگونه شما کافر میشوید در حالی که آیات خدا بر شما تلاوت میشود و فرستاده خدا میان شما است!» (همان/ 101)
اما پرسش اصلی اینجاست که تلاوت قرآن چگونه جامعه را از تبعیت از کفار و تسلط آنها بر مقدرات امت میرهاند؟ به چشم خود میبینیم کشورهایی که تلاوت قرآن در آنها زیاد و با رعایت کامل قواعد و به زیباترین نغمههاست، اما در پیروی از کفار و رفتن زیر بار قدرت آنها پیشتازند و به گاو شیرده آنان بدل شدهاند!
راز این امر در مفهوم تلاوت نهفته است، اما نه آن معنایی که در کتب لغت بیان شده، بلکه در معنایی که امیر بیان و سلطان سخن و صاحب تأویل و تفسیر کتاب، مولا امیرالمؤمنین علی(ع) بیان داشته است. حضرت علی(ع) در مواردی در نهجالبلاغه تلاوت را در برابر تحریف نهاده است: «از جمعیتی که جاهلانه میزیند و گمراهانه میمیرند به خدا شکوه میبرم، در میانشان متاعی کسادتر از قرآن نیست؛ اما آنگاه که آنچنان که بایدـ مطابق حقـ تلاوت شود! و باز متاعی پرخرجتر و گرانقیمتتر از همین قرآن نیست، اما آنگاه که از جایگاهش تحریف شده باشد!»(نهجالبلاغه، صبحی صالح، خطبه 17)
بدینسان تلاوت معنای ویژهای مییابد که در برابر تحریف است. تحریف آن است که سخن از جایگاه خود خارج شود. جایگاه آیات خدا آنجاست که حق را نشان دهد و عوامل فتنه را آشکار کند و پناهی باشد که از انحراف جلوگیری کند و این مهم زمانی حاصل میشود که تلاوتکننده، درد جامعه و مشکل آن را به درستی یافته و آنگاه آیاتی را که راه برونرفت از آن و هدایت به امنیت و آرامش را مینمایاند، شناسایی و با تبیین درست و منطبق بر حق بر مردم بخواند.
اما این مهم بر عهده کیست؟ چه کسی شایسته است تشخیصش در شناخت فتنهها و انحرافات جامعه و یافتن آیات الهی که راهگشای آن موقعیت است، تبعیت شود و تلاوتش مانع انحراف جامعه شود؟
قرآن کریم این مهم را مسئولیت رهبر الهی میداند: «اوست كسى كه در میان امّیها رسولى از خود آنان برانگیخت كه آیاتش را بر آنان تلاوت میکند.»(جمعه/ 2)