در حال حاضر از ۴ هزار و ۶۱۶ شرکت دانش بنیان، ۱۷۸ شرکت در زمینه تولید وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی فعالیت می کنند.

شرکت های دانش بنیان به تفکیک حوزه فناوری

با توجه به اهمیت موضوع تولیدات شرکتهای دانش بنیان در زمینه تجهیزات پزشکی در صدد برآمدیم که در گزارشی فهرستی از محصولاتی که توسط شرکتهای دانش بنیان در این زمینه به تولید رسیده و قرار است به تولید برسد را ارائه کنیم. همچنین در ادامه به بررسی توانایی شرکتهای دانش بنیان، قیمت تجهیزات ایرانی نسبت به نمونه های خارجی، استقبال صنایع از دستاوردهای ایرانی در این زمینه، تعاملات ارگان ها و سازمان های مختلف، رایزنی ها برای تولید تجهیزات و ... پرداخته ایم.

برخی محصولات تولیدی توسط شرکتهای دانش بنیان

تجهیزات پزشکی به هرگونه وسایل، تجهیزات، ابزار، لوازم، ماشین آلات، وسایل کاشتنی، مواد، معرف‌ها یا کالیبراتورهای آزمایشگاهی و نرم‌افزارها اطلاق می‌شود که توسط تولیدکننده برای انسان (به تنهایی یا در تلفیق با سایر وسایل) ساخته می شود. این وسایل جهت تشخیص، پیشگیری، پایش، درمان یا کاهش بیماری، تشخیص، پایش، درمان، تسکین، جبران یا به تعویق انداختن صدمه یا معلولیت، تحقیق و بررسی و ... برای اهداف پزشکی ارائه می شوند.

تاکنون دستگاههای بیهوشی، ایمپلنتها، دستگاههای نوار مغز، محلولهای ضد عفونی کننده و ... توسط شرکتهای دانش بنیان تولید شده اند که در جدول زیر آمده است:

جدول برخی تجهیزات پزشکی تولید شده توسط شرکتهای دانش بنیان

تولید تجهیزات پزشکی با استانداردهای اروپایی و آمریکایی

تولیدات شرکتهای دانش بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی نشان می دهد که امکان بی نیاز شدن کشور برای تامین برخی تجهیزات کاربردی وجود دارد.

محمدرضا کمپانی، نائب رئیس اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان مستقر در پارک فناوری پردیس با مثبت ارزیابی کردن اقداماتی که برای تولید تجهیزات پزشکی توسط شرکتهای دانش بنیان انجام گرفته گفت: حوزه تجهیزات پزشکی، حیطه بسیار گسترده‌ای محسوب می شود که از رشد و پیشرفت بالایی نیز برخوردار بوده است.

وی با تاکید بر ضرورت بهره گیری از توان محققان و فناوران برای دستیابی به دانش فنی تجهیزات پزشکی در کشور عنوان کرد: دانشجویان و کارآفرینان بسیاری در سال‌های اخیر وارد این حوزه شده‌اند و اقدامات بسیار ارزنده ای نیز انجام داده اند. پیشرفت ما در تولید تجهیزات پزشکی در سطحی قرار دارد که می‌توانیم کالاهایی با استانداردهای اروپایی و آمریکایی تولید کنیم.

۴۰درصد نیاز بیمارستانها به تجهیزات از تولید داخلی تأمین می شود

کمپانی با اشاره به فعالیت تولیدکنندگان در حوزه تجهیزات پزشکی گفت: در حال حاضر، چهل درصد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به تجهیزات پزشکی توسط محققان و تولیدکنندگان داخلی برطرف شده است و مابقی جز اقلام وارداتی هستند. ما عمده راه را برای تولید تجهیزات پزشکی مورد نیاز کشور رفته ایم و برای تولید این چهل درصد یک پروسه بیست ساله طی شده است ولی برای تولید اقلام حیاتی دیگر  زمان کوتاهی را در پیش داریم زیرا زیرساخت های آن در کشور فراهم شده است.

مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در پارک فناوری پردیس با تاکید بر اینکه در حال حاضر شرکتها و تولید کنندگان، الفبای تولید تجهیزات پزشکی را به خوبی می دانند، تاکید کرد: جای شک نیست که می توانیم بخش بزرگی از مابقی تجهیزات پزشکی وارداتی را تولید کنیم.

وی در پاسخ به اینکه می توان صددرصد تجهیزات پزشکی را در کشور تولید کنیم پاسخ داد: البته که نیاز نیست صد در صد کالاها را در کشور تولید کرد زیرا تولید همه اینها اصولی نیست و در تولید برخی کالاها موضوع تیراژ، میزان دسترسی و نیاز مطرح است. در برخی موارد تعداد اندکی از یک دستگاه در کشور نیاز است که تولید کامل آن نمی تواند قطعا به صرفه باشد زیرا در این صورت کشور هزینه زیادی را متحمل می شود که این متداول نیست.

وی ادامه داد: در مجموع ارزش بازار تجهیزات پزشکی در کشور ۵.۲ میلیارد دلار است که ۷۵۰ میلیون دلار آن توسط تولیدکنندگان داخلی تامین می‌شود. دانش تولید تجهیزات وارداتی کنونی در کشور وجود دارد و طبق آخرین آمار، بخشی از ارزش واردات حدود ۴۵۰ میلیون دلار تجهیزات پزشکی توسط تولید کنندگان و فناوران برای تولید هدفگذاری شده است.

درآمد ۲۵میلیون دلاری از صادرات

کمپانی افزود: رشد علمی و پژوهشی ما در این زمینه موجب شده که فقط ۱۵ تا ۲۰ درصد از اجزا و قطعات مورد نیاز تولید را وارد و همچنین توانسته‌ایم در زمینه صادرات کالاها نیز موفق عمل کنیم و درآمدی حدود ۲۵ میلیون دلار از صادرات به ۴۰ کشور دنیا بدست بیاوریم.

وی ادامه داد: امیدوار هستیم  با توجه به اقدامات خوبی که وزارت بهداشت برای خرید تجهیزات پزشکی تولیدی انجام داده تولید کنندگان هزینه های قابل توجهی در بخش تحقیق و توسعه خود صرف کنند که به این مهم نایل آیند. بستر برای تولید تجهیزات پزشکی فراهم است. قطعا تولید بخشی از تجهیزات وارداتی می تواند باری بر دوش تولید کنندگان، شرکتهای دانش بنیان و فناوران باشد اما همین امر باعث می شود شاهد جهشی در این زمینه باشیم.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی با تاکید بر اهمیت سیاستگذاری های دولت برای داخلی سازی تجهیزات خارجی گفت: دولت در برخی مواقع به تولید این تجهیزات توجه ویژه ای داشته و در برخی موارد نداشته و واردات اوج گرفته است؛ این موارد باید سیاستگذاری شوند تا در گام دوم انقلاب به خوبی در این زمینه پیشرفت کنیم.

کمپانی با تاکید بر اینکه می بایست در این حوزه سرمایه گذاری خوبی انجام دهیم، گفت: درحال حاضر صنعت این را قبول کرده که تولیدات ایرانی می تواند به صرفه تر باشد.

وی در خصوص تجهیزات پزشکی مورد تایید ادامه داد: طبیعتا تجهیزاتی که در کشور ساخته می شوند  با استانداردهای بین المللی به تولید می رسند و خیلی نگاه سخت گیرانه ای به تجهیزات در کشور می شود؛ همواره تجهیزات پزشکی مجوز فروش و پروانه دارند که وزارت بهداشت به این موضوع  اهمیت ویژه ای می دهد.

کالاهای تولید شده در کشور که با فناوری روز دنیا ساخته شده است، با قیمت اندکی در مقایسه با تجهیزات پزشکی خارجی به فروش می‌رسدوی با تاکید بر این نکته که کالاهای تولید شده در کشور که با فناوری روز دنیا ساخته شده است، با قیمت اندکی در مقایسه با تجهیزات پزشکی خارجی به فروش می‌رسد، خاطرنشان کرد: تجهیزات پزشکی ساخت ایران با میانگین  نصف قیمت سایر برندهای خارجی و با خدمات پس از فروش مطلوب تر  عرضه می‌شود و دلیل این امر سابقه کم ایران در این حوزه بوده و ما برای ترغیب خریداران و به دست آوردن بازار باید کالاها را با خدمات بیشتر و سود کمتر عرضه کنیم.

تولید ۴۴ قلم تجهیز پزشکی به واسطه شرکتهای دانش بنیان

در همین راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای افزایش توان شرکتهای دانش بنیان برای تولید محصولات مورد نیاز بخش درمان اقدام به انعقاد تفاهم نامه و موافقت نامه هایی کرده است یکی از این قراردادها تفاهم نامه با هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران است.

دکتر اسماعیل قادری فر، رئیس مرکز توسعه فناوریهای راهبردی معاونت علمی و فناوری در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص این تفاهم نامه اظهار کرد: طبق جلسه ای که با حضور دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری و «هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران» داشتیم توافقاتی برای تولید تجهیزات پزشکی به واسطه شرکتهای دانش بنیان صورت خواهد گرفت.

وی افزود: رویکرد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه تجهیزات پزشکی این است که محصولات و تجهیزاتی که در کشور ساخته می شوند توسط شرکتهای دانش بنیان مورد تایید «هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران» قرار بگیرد و سپس به مراکز و بیمارستان ها برسد.

قرار است ۴۴ قلم از تجهیزاتی که اکنون جز اقلام وارداتی هستند به واسطه شرکتهای دانش بنیان به تولید برسند. این تجهیزات که جز اقلام تحریمی هستند به طور ویژه از سوی معاونت علمی مورد حمایت قرار می گیرند؛قادری فر خاطر نشان کرد: بر اساس توافقات با این هیات امنا و اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، قرار است ۴۴ قلم از تجهیزاتی که اکنون جز اقلام وارداتی هستند به واسطه شرکتهای دانش بنیان به تولید برسند. این تجهیزات که جز اقلام تحریمی هستند به طور ویژه از سوی معاونت علمی مورد حمایت قرار می گیرند؛ از طرف دیگر هم هیات امنای صرفه جویی های ارزی در معالجه بیماران تعرفه محصولات خارجی مشابه را افزایش می دهد که بتوانیم بازارسازی محصولات در حوزه تجهیزات پزشکی را در داخل کشور داشته باشیم.

قادری فر تاکید کرد: این اقلامی که قرار است تولید شوند جزء اقلام پرمصرف پزشکی هستند و برای تولید آنها هدفگذاری شده است. به واسطه تولیدات در این حوزه، ظرفیت جذب فناوری ارتقا می یابد.

وی با اشاره به زمان دستیابی به این تولیدات گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه ویژه ای دارد که تولید تجهیزات ایرانی تا پایان سال تبدیل به قرارداد شوند. خوشبختانه توانایی تولید تجهیزات پزشکی در شرکتهای دانش بنیان دیده می شود  به همین دلیل ارجحیت ما کمک و حمایت از شرکتهای دانش بنیان است که این حمایت به واسطه توافقات بین معاونت علمی، هیات امنا و اداره کل تجهیزات پزشکی رخ خواهد داد.

سبد دانش بنیان ها از تجهیزات پزشکی به ۷۲ درصد رسید

در ادامه هومن نریمانی، مدیر طرح و برنامه «هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران» نیز به خبرنگار مهر گفت: از سال ۹۲ که طرح تحول آغاز شد میزان خرید تجهیزات پزشکی از محل دانش بنیان ها ۹ درصد بوده که در شش ماهه امسال (سال۹۸) به ۷۲ درصد از نظر تعداد اقلام رسیده است. این نشان می دهد که شرکتهای دانش بنیان توانایی قرار گرفتن در مسیر تولیدات ایرانی حوزه تجهیزات پزشکی را دارند. براحتی می توان چنین برداشت کرد که سبد دانش بنیان ها از تجهیزات پزشکی ۷۲ درصد است و یک جهش بزرگی از سال ۹۲ تاکنون در زمینه تامین تجهیزات رخ داده که به واسطه شرکتهای دانش بنیان بوده است.

نریمانی خاطر نشان کرد: در حال حاضر۷۱  شرکت تولیدی و دانش بنیان به تولید تجهیزات پزشکی می پردازند که نزدیک ۵۰ درصد این تعداد دانش بنیان هستند؛ ما تجهیزاتی داریم که کلا وارداتی هستند و به خاطر تکنولوژی بالایی که دارند در کشور تولید نمی شوند؛ از این رو با همکاری معاونت علمی و فناوری لیستی تهیه کردیم که شامل ۴۴قلم تجهیزات پزشکی است که پیش بینی می شود توسط شرکتهای دانش بنیان به تولید برسد. ما این لیست را تهیه کردیم و به معاونت علمی ارائه دادیم که به واسطه شرکتهای دانش بنیان در قالب طرح های کلان ملی تولید شوند. در حال حاضر، تیم داوری مشترک بین هیات امنا و معاونت تشکیل شده؛ از این طریق شرکتهای دانش بنیان می توانند در راستای تولیدات ایرانی تجهیزات گام بردارند و نیاز کشور را براورده کنند.

وی با اشاره به کیفیت محصولات و تامین قطعات برای تولید تجهیزات پزشکی گفت: این تولیدات باید با کیفیت باشند؛ از طرف دیگر ما در تعریف تولید داخل اشتغالزایی و ارزش آفرینی را مد نظر داریم؛ از این رو نمی توانم قبول کنیم که قطعات از خارج تامین و دستگاه در ایران سرهم بندی شود. تولیدات داخل باید بیش از ۵۰ درصد تولید مستقل باشند.

وی با تاکید براینکه کیفیت، میزان داخلی بودن محصول و ارائه خدمات می تواند عواملی برای جذب مراکز و بیمارستانها در راستای استفاده از محصول ایرانی باشد، گفت: تاکنون محصولاتی که در زمینه تجهیزات پزشکی تولید شده اند توسط مراکز و بیمارستانها استفاده شده  و درخواست نمونه های خارجی را نداشته ایم.

لیست تجهیزاتی که قرار است توسط شرکتهای دانش بنیان به تولید برسد

حمایت از تولید تجهیزات پزشکی توسط یک صندوق 

شرکتهای دانش بنیان که توانایی تولید تجهیزات پزشکی را دارند همواره در صدد هستند که محصول نهایی را تولید کنند و به بازار برسانند. صندوق های پژوهش و فناوری که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری هستند برخی شرکتها را در این مسیر یاری کنند.

از این رو حسین سلمانی، مدیر عامل صندوق پژوهش و فناوری تجهیزات پزشکی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: طی ۲ سال اخیر روند صدور اولین پروانه های ساخت محصولات حوزه تجهیزات پزشکی در حدود ۳۵ درصد رشد داشته و این نشانگر افزایش تنوع و میزان تولید داخلی محصولات است.

کاهش واردات تجهیزات پزشکی در ۳ سال اخیر

وی با بیان اینکه روند ۳ سال گذشته حاکی از کاهش واردات متوسط ۸.۵ درصد در سال است به نحویکه از آمار واردات ۶ ماهه سال جاری پیش بینی می شود که واردات سال ۹۸ در حد ۱.۱ میلیارد یورو باشد، گفت: شرکتهای دانش بنیان همواره توانایی داخلی سازی اقلام وارداتی در حوزه تجهیزات پزشکی را دارند.

وی در خصوص میزان حمایت های صندوق پژوهش و فناوری تجهیزات پزشکی به عنوان یک صندوق غیردولتی گفت:  این صندوق تاکنون به مبلغ ۲۵ میلیارد تومان از ۹۸ طرح فناورانه در راستای تولید تجهیزات پزشکی حمایت کرده است.