جشنواره عمار آنگونه که باید باشد!

نه سال قبل در چنین روزهایی، وقتی قرار شد اولین دوره «جشنواره عمار» برگزار شود، کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد این رویداد حتی دوام چندانی پیدا کند، چه رسد به اینکه رشد و پیشرفت داشته باشد. جشنواره‌ای که بار اول در سال 1389 با کمتر از ٢٠ فیلم و تنها در دو روز برگزار شد و فیلم‌هایی در آن به نمایش درآمد که اغلب‌شان کوتاه و ساخته افراد آماتور بودند. هدف، نمایش آثاری بود که به دلیل پرداختن به سوژه‌های جسورانه، امکان نمایش در سایر جشنواره‌ها و شبکه‌های تلویزیونی داخلی و خارجی را نداشتند. محور و شعار اولیه عمار حمایت و اکران فیلم‌های «انقلابی سرکوب‌شده» بود، فیلم‌هایی که در قالب واکنش سریع و به طور چریکی و خودانگیخته و با حداقل امکانات، خلق می‌شدند.

خوشبختانه، جشنواره عمار طی یک دهه فعالیت خود همواره روندی رو به جلو و درحال نمو داشته و هر دوره، بخش‌ها و موضوعات تازه‌تری در آن ایجاد شده است. جشنواره عمار با بخش‌ها و موضوعات بسیار و متنوع به رنگین کمانی از انواع فیلم‌ها با مضامین و ژانرهای گوناگون تبدیل شده است. در این جشنواره علاوه بر نوجوانانی که با تلفن همراه فیلم ساخته‌اند، مستندسازان حرفه‌ای و با تجربه نیز حضور دارند. در آثار ارسالی هم فیلم سینمایی و داستانی دیده می‌شود هم نماهنگ، هم مستند و هم انیمیشن. از دورافتاده‌ترین روستاها و محروم‌ترین شهرستان‌ها از جنوب تا شمال و از شرق تا غرب کشور در این جشنواره حضور دارند. در عمار علاوه بر معضلات اجتماعی و اقتصادی، موفقیت‌های علمی، چالش‌های سیاسی کشور، موضوع شهدای مدافع حرم و جبهه مقاومت، مسائل خانواده، زنان، کودکان و... نیز بازنمایی می‌شود.

از دستاوردهای جشنواره عمار حمایت از برخی جوانان تازه کار و معرفی آنها به عرصه سینما است که اکنون خود به افرادی کاربلد و حرفه‌ای تبدیل شده‌اند؛ برای نمونه، هادی محمدیان انیمیشن‌های «شاهزاده روم» و «فیلشاه» را تولید کرد، اولین فیلم بلند امیر داسارگر، یعنی «منطقه پرواز ممنوع»، به تجربه‌ای موفق در عرصه کودک و نوجوان تبدیل شده است، امیر ربیعی نیز امسال با نخستین فیلمش، یعنی «لباس شخصی»، در جشنواره فیلم فجر حضور خواهد داشت. فقط همین چند اسم کافی است تا جشنواره عمار را جریانی موفق و تأثیرگذار در سینمای کشور بدانیم. 

البته باید گفت آنچه عمار را تهدید می‌کند، دور شدن از اصل، غیر چابک شدن و تکرار آثاری که بارها به نمایش درآمده، است. به نظر می‌رسد که عمار به عنوان محفلی برای جوشش فیلم‌سازان چریکی و آتش به اختیار و نمایش آثاری با درون‌مایه رادیکال و منحصر به فرد، جذاب‌تر از جشنواره‌ای خواهد بود که همان فیلم‌های به نمایش درآمده در تلویزیون و دیگر جشنواره‌ها را اکران کند.

تهدید دیگر این است که عمار مثل بسیاری از جشن‌ها و جشنواره‌های دیگر که ماهیتی باندی دارند، به طور محفلی برگزار شود یا قشر و جریانی با یک تفکر خاص میدان‌دار آن شوند که به طور طبیعی بر موضوعات و سوژه‌های آثار نیز اثر مستقیم خواهد داشت. جبهه انقلاب، چهره‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و سینمایی فراوانی دارند و جشنواره عمار باید همه این ظرفیت را پای کار بیاورد.