سرعت پیشروی‌های انصار الله در شمال یمن باعث شده تا ائتلاف سعودی به دنبال اقدامی باهدف سدکردن این پیشروی‌ها باشد. عربستان طرح آتش‌بس دوهفته‌ای را در شرایط کنونی بهترین اقدام در این راستا می‌داند. این در حالی است که حتی این آتش‌بس ناقص نیز در همان دقایق اولیه توسط عربستان نقض شد.
عربستان در پنج سالی که از جنگ یمن می‌گذرد بار‌ها آتش‌بس‌هایی را اعلام کرده و بلافاصله آن‌ها را نقض کرده است. در جدیدترین مورد، ترکی المالکی سخنگوی رسمی ائتلاف متجاوز سعودی-اماراتی روز چهارشنبه ادعا کرد که برای مقابله با شیوع ویروس کرونا، به مدت دو هفته (از پنجشنبه ۲۱ فروردین) در یمن آتش‌بس اعلام می‌شود. طبق ادعای مالکی، این آتش‌بس «باهدف فراهم‌سازی شرایط مناسب برای دعوت از فرستاده دبیر کل سازمان ملل برای برگزاری نشست» بین دولت مستعفی یمن و دولت صنعا قابل تمدید خواهد بود.
المالکی ادعا کرده که اگر این نشست برگزار شود، پیشنهاد‌های فرستاده سازمان ملل برای اقدامات و مکانیسم‌های اجرای آتش‌بس دائمی در یمن و برداشتن گام‌های اعتماد ساز بررسی خواهد شد. عربستان در همان دقایق اولیه، با حمله به یمن این آتش‌بس را نقض کرد. اما عربستان با طرح آتش‌بس در عربستان به دنبال چیست؟
عربستان بازنده جبهه شمال
انصار الله یمن موفق شده تا در جبهه شمال یمن، پیروزی‌های بزرگی را کسب کند و همین مسئله کارشناسان را به این نتیجه رسانده که عربستان باید به‌تدریج به دنبال پیدا کردن راهی برای خروج از یمن باشد. آزادسازی مرکز استان الجوف توسط انقلابیون یمن ضربه مهمی به ائتلاف سعودی وارد کرد. استان الجوف در شمال یمن حدود هفت‌صد کیلومتر با عربستان مرز مشترک دارد.
این استان بیش از پنجاه سال تحت «قیمومیت سعودی» بود و از استخراج نفت و گاز و سرمایه‌گذاری محروم بود. «کمیته ویژه سعودی» عادت به خرید تعداد زیادی از سران قبایل کرده و دستوراتی درباره تعطیلی هر تأسیسات یا اخراج هر شرکتی برای اکتشاف منابع به آن‌ها داده بود. این تنها ضربه مهلک به عربستان نبود.
پس از فتح شهر الحزم مرکز استان «الجوف» به دست انصارالله پیشروی نیرو‌های صنعا به سمت مارب پایتخت اقتصادی یمن و مرکز فرماندهی نیرو‌های ائتلاف عربی ادامه پیداکرده است. مارب به دلیل وجود منابع و صنایع نفت و گاز و نیز سد «مارب» و شبکه آبیاری آن به قطب اقتصادی شمال یمن تبدیل‌شده است و در سال‌های جنگ نیز به عنوان مرکز نیرو‌های ائتلاف عربی در شمال یمن شناخته می‌شود.
نکته جالب این است که بسیاری از قبایل استان مارب وفاداری خود را به انصار الله اعلام کرده و همین مسئله به یک هراس راهبردی برای ائتلاف سعودی تبدیل‌شده است. سرعت پیشروی‌های انصار الله در مارب به‌گونه‌ای بوده که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این استان به‌زودی توسط انصار الله آزاد خواهد شد. این خبر برای عربستان بسیار شوک‌آور است و در صورت از دست رفتن مارب پایگاه اصلی نیرو‌های متجاوز در شمال یمن از بین خواهد رفت. به همین دلیل عربستان برای سدکردن پیشروی‌های انصار الله به ترفند جدیدی دست‌زده و آن اعلام آتش‌بس دوهفته‌ای دریمن است.
فریب بزرگ عربستان
عربستان آتش‌بس دوهفته‌ای را زمانی اعلام کرده که خبر‌ها حاکی از قریب‌الوقوع بودن آزادسازی شهر راهبردی مارب است. به همین دلیل انصار الله نیز با دیده شک و تردید به این آتش‌بس نگریسته و آن را اقدامی با هدف توقف پیشروی‌های انقلابیون دانسته است. باوجود آتش‌بس ادعایی ائتلاف سعودی-اماراتی، «محمد البخیتی» عضو دفتر سیاسی جنبش انصار الله یمن تأکید کرده که عملیات زمینی و هوایی ائتلاف، همچنان ادامه دارد.
شبکه خبری الجزیره به نقل از «البخیتی» گزارش داده که حملات ائتلاف سعودی-اماراتی به «عسیر» و «الجوف» انجام‌شده و تنش نظامی زمینی بزرگی در این مناطق صورت گرفته است. این عضو انصار الله تأکید کرده که هدف عربستان از اعلام آتش‌بس، «کاهش فشار‌ها بر خود در مأرب و برهم زدن وضعیت است». این مسئول یمنی تأکید کرده که این آتش‌بس، نوعی دیگری از تداوم محاصره و جنگ است.
«سلطان السامعی» عضو شورای عالی سیاسی یمن نیز بر درخواست صنعا به توقف کامل و جامع درگیری‌ها در همه جبهه‌ها تأکید کرد. السامعی در گفتگو با شبکه المیادین گفت: «ما طرفدار جنگ نیستیم، اما متوقف شدن آن برای دو هفته یک بازی جدید است. درست است که نمی‌دانیم آن‌ها در حال چه‌کاری هستند، اما برای مقابله با هر نقشه‌ای که آماده می‌کنند، آماده‌ایم.» وی افزود: «آن‌ها اگر خواهان صلح هستند ما با آن‌ها هستیم، اما اگر به کودنی و حماقت خود ادامه بدهند، ما می‌توانیم همچنان از کشور و ملت خود دفاع کنیم».
«محمد عبدالسلام» سخنگوی جنبش انصار الله نیز اعلام یک‌جانبه آتش‌بس از سوی ائتلاف سعودی را یک مانور سیاسی و تبلیغاتی خواند. عبدالسلام در گفتگو با شبکه الجزیره تأکید کرد: «موضع درست، اعلام توقف جنگ است. از همین رو ما خواهان یک موضع واقعی در قبال آتش‌بس هستیم که درواقع امر خود را نشان دهد.» وی افزود: «توقف جنگ در یمن با یک آتش‌بس دوهفته‌ای محقق نمی‌شود».
ائتلاف سعودی با وجود اعلام آتش‌بس دوهفته‌ای خیلی زود نشان داد که این مسئله تنها یک مانور تبلیغاتی است. ائتلاف متجاوز سعودی پس از اعلام آتش‌بس، هفت بار به مناطقی در استان‌های «الجوف» و «حجه» حمله کردند. همزمان یک منبع در اتاق عملیات افسران رابط و هماهنگ‌کننده ویژه رصد موارد نقض آتش‌بس در استان الحدیده یمن گفت: «نیرو‌های متجاوز بیش از ۸۷ بار آتش‌بس در این استان را نقض کرده‌اند.»
نگرانی ریاض
سرعت پیشروی‌های انصار الله در چند هفته اخیر باعث شد تا عربستان به دنبال پیدا کردن راهی برای متوقف کردن آن باشد. عربستان از طریق نظامی توانایی لازم را برای این منظور ندارد و به نظر می‌رسد که مجبور شده با استفاده از آتش‌بس به دنبال سدکردن پیروزی‌های انصار الله باشد.
مسئله مهمی که مایه نگرانی ریاض است، بازپس‌گیری استان الجوف و آزادسازی احتمالی استان «مأرب» توسط رزمندگان یمنی است. در صورت حصول چنین امری، تحول میدانی عظیمی برای پایان بخشیدن به تجاوزات ائتلاف سعودی-اماراتی به وجود خواهد آمد. از همین رو است که ریاض امیدوار است از طریق آتش‌بس بتواند نیرو‌های وابسته به خود را در اطراف شهر «الحزم» مرکز استان الجوف تقویت کند و اردوگاه راهبردی «اللبنات» در شمال شرق صنعا را سرنگون کند و مانع از بازپس‌گیری مأرب شود. افزون بر آنچه گفته شد، عربستان نگران فروپاشی دولت عبدربه منصور هادی رئیس‌جمهور مستعفی و فراری یمن است که وزرای آن به‌شدت دچار اختلاف شده‌اند و نیرو‌های سعودی و اماراتی در عدن، تعز و سقطری به‌شدت درگیر هستند. در چنین شرایطی است که موازنه قوا به سود ارتش و کمیته‌های مردمی یمن تغییر کرده است.
البته این نخستین بار نیست که عربستان در پنج سال گذشته از آتش‌بس در جنگ یمن استقبال می‌کند. توافق دسامبر ۲۰۱۸ در استکهلم که با نظارت سازمان ملل متحد انجام شد، آخرین موردپذیرش آتش‌بس بود. مطابق این توافق، مقرر شد در الحدیده که ۷۰ درصد واردات یمن از طریق این بندر انجام می‌شود، آتش‌بس ایجاد شود.
با این‌حال، ریاض هیچ‌گاه به این آتش‌بس پایبند نبود و بار‌ها استان الحدیده را هدف بمباران قرارداد. از زمان اجرایی شدن توافق آتش‌بس در دسامبر ۲۰۱۸ در استان الحدیده، نیرو‌های ائتلاف سعودی بیش از ۵۵ هزار بار این توافقنامه را نقض کردند که براثر آن بیش از پنج هزار یمنی کشته و زخمی شدند. اکنون نیز عربستان در حالی آتش‌بس در یمن را پذیرفته که سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیرو‌های مسلح یمن ادعای ائتلاف سعودی مبنی بر توقف حملات به یمن و آغاز آتش‌بس در این کشور را تکذیب و تأکید کرد که این ائتلاف از آغاز اعلام آتش‌بس مناطق مختلف یمن را بمباران کرده است؛ بنابراین طرح آتش‌بس دوهفته‌ای از سوی عربستان تنها یک اقدام تبلیغاتی باهدف خرید زمان در جهت تقویت نیرو‌ها برای مقابله با انصار الله است.
