اثرات مخرب استیضاح

مشکلات روزافزون اقتصادی، عدم ثبات قیمت‌ها، انفعال دولت در حل مشکلات و اظهارات حاشیه‌ساز رئیس‌جمهور، بخشی از نمایندگان مجلس را به این نتیجه رسانده که تنها راه برون رفت از وضعیت موجود، استیضاح رئیس‌جمهور است.

ایده استیضاح، البته موافقانی هم در بیرون از بهارستان دارد؛ بخشی از افکار عمومی، فعّالان سیاسی و رسانه‌ای و حتی طیفی از اصلاح‌طلبان همزمان و همصدا بر طبل استیضاح رئیس‌جمهور می‌کوبند. حجّت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری،‌ رئیس‌ کمیسیون امنیت ملّی مجلس از موافقان بهارستان‌نشین استیضاح و چهره‌هایی چون حجّت‌الاسلام حمید رسایی، نماینده ادوار مجلس از موافقان بیرون از پارلمان استیضاح هستند که این روزها مشغول ترغیب افکار عمومی و نمایندگان به استیضاح روحانی هستند.

در این میان، سؤال مهم این است که دستاوردهای ملموس و واقعی استیضاح رئیس‌جمهور چیست و آیا استیضاح و عزل رئیس‌جمهور به سود کشور  و مردم خواهد بود یا بالعکس؟ 

مخالفان استیضاح در پاسخ به این سؤالات، استدلال‌های قائل تأملی را مطرح می‌کنند.

الهیان: استیضاح در رسیدگی به مشکلات مردم وقفه ایجاد می‌کند

زهره الهیان که او نیز همانند ذوالنوری، عضو کمیسیون امنیت ملّی مجلس است، می‌گوید: درگیر کردن مجلس در موضوع استیضاح حسن روحانی به جای بررسی مشکلات و ارائه راهکار و نظارت بر عملکرد دولت باعث ایجاد وقفه در امر رسیدگی به مشکلات مردم شده و از طرف دیگر در فضای اجرایی کشور هم وقفه‌ای به وجود خواهد آمد؛ اگر استیضاح موفق شود در شرایط فعلی ایجاد وقفه در عملکرد دولت در امر خدمت رسانی می‌تواند مشکلات را مضاعف کرده و مسیر کند فعلی و لنگان خدمت‌رسانی به مردم هم دچار خلل کند.

الهیان همچنین معتقد است که استیضاح حسن روحانی در شرایط فعلی ممکن است بهانه‌ای به دست برخی مسئولین بدهد که بگویند مجلس اجازه فعالیت را به قوه مجریه نداده است.

او می‌گوید: آنچه که مسلم است آن است که برخی مدیران دولتی برای فرار از پاسخگویی به دنبال این امر هستند و استیضاح را گزینه مطلوب برای خود بپندارند چرا که به جای پاسخگویی به مردم تا آخرین روزهای مسئولیت‌شان به بهانه اینکه اجازه ندادند ما به مردم خدمت کنیم و خدمت به آنان را ادامه دهیم با فرار رو به جلو به دنبال فرار از پاسخگویی خواهند بود.

احتمال تکرار روحانی با استیضاح!

سیّدجواد حسینی، استاد جامعه‌شناسی سیاسی و عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) از چند منظر، استیضاح رئیس‌جمهور را دارای اشکال می‌بیند و می‌گوید: از منظر تاریخی باید گفت افرادی که به‌دنبال استیضاح هستند از لحاظ تاریخی دچار یک اشتباه هستند و آن اینکه ریاست جمهوری در دهه ۹۰ را با ریاست جمهوری در دهه ۶۰ مقایسه می‌کنند. این مقایسه تاریخی اشتباه است. رئیس جمهور معزول دهه شصت، اداره دولت را بر عهده نداشت، لذا عزل و برکناری او لطمه‌ای جدی به اداره و حکمرانی کشور وارد نمی کرد. هر چند آن عزل هم برای نظام از نظر تاریخی بسیار پر هزینه بود، اما در زمان کنونی و در دهه ۹۰ رئیس جمهور هر چند ناتوان و ناکارآمد، رئیس قوه مجریه و رئیس کابینه است و سقوط دولت قطعاً کشور را دچار بی ثباتی متوالی می کند، نظیر آنچه که در عراق و لبنان شاهد بودیم.

حسینی همچنین معتقد است که شاید عزل زودهنگام آقای روحانی، فضا را برای رأی‌آوری فردی شبیه او مهیا کند، چراکه آنها برای راه اندازی کارزار انتخابی برای جریان سیاسی خود فرصت خواهند داشت. از این رو از نظر بازاریابی سیاسی، استیضاح روحانی و یا عزل او شاید زمینه ساز رأی آوردن فردی شبیه او باشد.

نماینده تهران: بی‌دولتی، مشکلات و خسارت‌ها را چندبرابر می‌کند

مالک شریعتی، نماینده تهران نیز اینگونه استدلال خود را برای مخالفت با استیضاح رئیس‌جمهور مطرح می‌کند: ما باید تلاش کنیم که دولت ضعیف و ناکارآمد فعلی که ۳۰۰ روز به پایان عمرش باقیمانده است را به کار وادار کنیم و از ظرفیت‌های درونی دولت تا جایی که ممکن است استفاده کرده و حق نظارتی‌مان را بین دستگاه‌های مختلف تقسیم و در نهایت آنها را به کار وادار کنیم و یا اینکه با یک حرکت کلی شرایط را برای بی‌دولتی فراهم کنیم و عدم ثبات سیاسی را در کشور رقم بزنیم؛ به نظرم بی‌ثبات کردن و بی‌دولت کردن اصلا به صلاح شرایط کشور نیست و ما بایستی بین بد و بدتر حتماً گزینه بدتر را انتخاب نکنیم. 

شریعتی معتقد است در شرایط فعلی بی‌دولتی و بی‌ثبات کردن کشور بازی در زمین دشمنان‌ جمهوری اسلامی است؛ اگر کشور بی‌ثبات شده و بی‌دولت شویم قطعا خسارت‌ها چند برابر خواهد بود ضمن اینکه این کار برای دولت با عملکرد منفی دستاورد تلقی می‌شود.

نباید در فصل بودجه، اقتصاد را دچار تعلیق کرد

فرشاد مهدی‌پور، فعال رسانه‌ای و استادیار پژوهشگاه فرهنگ ‌و ‌اندیشه ‌اسلامی در مخالفت با استیضاح رئیس‌جمهور می‌گوید: دعوی اصلی استیضاح‌کنندگان، جزو مواردی که براساس نگاه بخشی آن‌هاست و می‌گویند که به حیثیت مجلس فکر می‌کنند، متکی بر مسائل اقتصادی و مشکلات معیشتی است؛ استیضاح‌کنندگانی که با این عمل خویش در فصل بودجه، دقیقا کشور را در تعلیقی مجدد می‌اندازند.

به اعتقاد وی، در وضع کنونی که مدیریت ضعیفی بر بازار اعمال می‌شود و داد همه را در آورده، با شرایطی روبه‌رو خواهیم شد که همین‌ مقدار مدیریت نیز اعمال نخواهد شد، چه پیش از استیضاح و چه پس از آن که معاون اولی بر سر کار خواهد آمد که نه می‌شود وزرایش را بازخواست کرد و نه خود او را.

مهدی‌پور، اتفاقات آبان ۹۸ را یادآور می‌شود و می‌گوید: تمایل غرب به ایجاد بی‌دولتی در ایران، سیاستی پنهانی نیست و آرزوی سوریه-لیبی‌‌‌سازی جمهوری اسلامی که به اذن‌الله به گور خواهند برد؛ اما اقدام به استیضاح و ایجاد فضای روانی در این ‌باب، خطای بزرگی است که مسببانش، شریک مشکلاتش هستند.

نماینده تهران: باید از ابزارهای نظارتی استفاده بجا شود

اقبال شاکری، دیگر نماینده تهران در مجلس نیز نسبت به استفاده صحیح از ابزارهای نظارتی چون سؤال و استیضاح اظهار نگرانی می‌کند و می‌گوید که در صورت استفاده صحیح از این ابزارها است که می‌توان به زندگی مردم و معیشت آنان کمک کرد.