چرا با ورود طب سنتی مخالفت می‌شود؟!

اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید دانست، این است که طب سنتی اصیل چیست؟ چرا که تا وقتی آن را نشناسیم، هر چیزی به نام طب سنتی مطرح می‌شود و سودجویان و جریان‌های انحرافی همه چیز را به طب سنتی ربط می‌دهند. طب سنتی تعریف دارد و یک طب کامل و غنی با سابقه بیش از هزار سال است و استادان و حکمای آن افرادی مانند ابن سینا و رازی هستند که متون بسیار غنی و قوی دارند. در واقع یک مکتب است و علوم پایه، علوم بالینی و کاربردی و علوم دارویی دارد و اینطور نیست که فقط چند توصیه کلی داشته باشد که این طب، طب سنتی ایرانی اصیل و دقیق می‌شود. هر چه خارج از این باشد، طب سنتی نیست. حتی بارها علمای دینی معاصر گفته‌اند طب اسلامی به عنوان یک مکتب کامل طبی وجود ندارد. طب گیاهی در همه دنیا وجود دارد و از گیاهان و مواد مؤثر استخراج شده از آنها به طرق مختلف برای انسان‌ها تجویز می‌شود که این نیز طب سنتی نیست، چراکه برمبنای مزاج و اخلاط نیست بلکه برمبنای خواص گیاهان و مواد مؤثر موجود در آنهاست.

مشکلاتی که در زمینه طب سنتی در کشورمان وجود دارد، به دلیل همین نشناختن این طب است، به گونه‌ای که برخی از پزشکان و مسئولان وزارت بهداشت یا مجامع پزشکی، با مصادیق غیرعلمی و غیرمنطقی طب سنتی، به نام طب سنتی برخورد می‌کنند. از سال 1386 دانشکده‌ها و گروه‌های طب سنتی در دانشگاه‌های بزرگ کشور راه‌اندازی شده و پزشکان متخصص تربیت کرده است، از این رو یک رشته کاملاً آکادمیک علمی و پذیرفته شده در دانشگاه‌های علوم پزشکی است و انجمن علمی و دفتر تخصصی در وزارت بهداشت و درمان دارد که برخی‌ها این نکات را نمی‌دانند.

نکته دیگر اینکه برخی‌ها به پیروی از طب سنتی کارهایی می‌کنند که هیچ کدام با عقل، علم و طب سنتی مطابقت ندارد؛ لذا باید حساب پیروان یک مکتب را از خود مکتب جدا کرد و افرادی که پیرو یا مبلغ مکتب طب سنتی هستند، باید به درستی به دستورات آن عمل کنند وگرنه حساب‌شان از این طب جداست.

در زمینه بیماری کرونا و چگونگی مهار آن به روش‌های مختلف، با توجه به اطلاعاتی که تا کنون در دست داریم چند نکته قابل توجه است؛ یکی اینکه گفته می‌شود «چین» کشوری است که کرونا از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش پیدا کرد، در حالی که شاهد هستیم این بیماری بسیار سریع در آنجا کنترل شد و به صفر رسید و مردم به راحتی در حال گذران زندگی هستند. طی چند جلسه ویدئو کنفرانسی که همکاران ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران و دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت با استادان گوناگون دانشگاه‌های چین داشتند، آنها واضح و مکرر گفتند که گاهی اوقات بالای 80 درصد و برخی اوقات بالای 90 درصد برای بیماران خود از طب سنتی چین و گیاهان دارویی استفاده کرده‌اند و حتی وزیر علوم چین این مطالب را بیان کرده است. به عبارتی مسئولان چینی اذعان داشته‌اند که ما برای مهار بیماری کرونا از طب سنتی استفاده کرده و موفق هم بوده‌ایم. آقای «تدروس» رئیس سازمان بهداشت جهانی در نشست‌هایی که در اوایل شیوع بیماری کرونا داشت، وقتی موضوع استفاده از گیاهان دارویی؛ از جمله عسل و زنجبیل مطرح شد، آنها را رد نکرد و گفت ممکن است مفید باشند، اما کرونا درمان قطعی ندارد که این نیز حرف درستی است؛ لذا سازمان بهداشت جهانی این موضوع را به صورت ضمنی تأیید کرده است (با توجه به اینکه چند دهه است این سازمان استراتژی مفصل در موضوع توسعه طب سنتی و مکمل در جهان دارد).

نکته دیگر در زمینه تجربیات همکاران پزشک است که در بخش‌های گوناگون کار می‌کنند و از توصیه‌های طب سنتی در کمک به کنترل کوویدـ19 و عوارض آن استفاده می‌کنند که معمولاً مفید و بی‌عارضه بوده‌اند. مطلب بعد حدود 80 طرح پژوهشی در حوزه طب سنتی است که در دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز معتبر علمی کشور کد اخلاق گرفته و مصوب شده‌اند؛

برخی از طرح‌ها تمام شده و مرحله بالینی آنها نیز به اتمام رسیده است؛ از جمله چهار داروی گیاهی که تولید شده، ماحصل همین طرح‌هاست و دکتر زالی، فرمانده ستاد کرونای استان تهران نیز مؤثر بودن آنها را تأیید کرده است. همه این نکات شواهدی بر مؤثر بودن تدابیر غذایی دارویی طب سنتی در کنترل بیماری کروناست.

نکته دیگر درخصوص داروهای شیمیایی مورد استفاده در درمان بیماری کرونا بوده که طی ماه‌های قبل استفاده شده و در مقاله‌ای که روی چندهزار نفر بررسی شده، بی‌اثر بودن تمام آنها یا حتی مضر بودن‌شان نشان داده شده است. همچنین هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد؛ هر چند به تازگی شرکت «فایزر» درباره تولید واکسن صحبت‌هایی کرده، اما کماکان واکسن مؤثر و اثبات شده‌ای در دست نداریم. سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که در حال حاضر باید چه اقدامی انجام داد؟ حال که با بیماری‌ای مواجه هستیم که واکسن و داروی شیمیایی اثبات شده ندارد و شواهد بسیاری مبتنی بر مؤثر بودن طب سنتی در این بیماری وجود دارد، چرا به آن عمل نکنیم؟ این در حالی است که عقل می‌گوید به سمت استفاده از طب سنتی برویم، زیرا تدابیر طب سنتی اگر درست تجویز و اجرا شوند، معمولاً بی‌عارضه یا کم‌عارضه هستند. از سوی دیگر، معمولاً در دسترس همه بوده و به نسبت ارزان و مفید به فایده است و از محصولات طبیعی بوده و با بدن متناسب است و عوارض و مشکلات داروهای شیمیایی را نیز ندارد. دکتر ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اوایل شیوع کرونا نامه‌ای را برای همه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی صادر و در آن تصریح کرد با توجه به اینکه این بیماری دارو و واکسن ندارد، محققان و پزشک‌ها با مسئولیت خود داروها یا روش‌هایی را که منطقاً صلاح می‌دانند، تجویز کنند که ذیل این نامه، بندی از بیانیه معروف اخلاق پزشکی هلسینکی را هم درج کردند؛ در واقع این نامه آتش به اختیار مداخله درمانی برای نجات جان مبتلایان به کوویدـ19 به حساب می‌آید و به این معنا بود که هر کاری را که پزشکان، محققان و استادان دانشگاه‌ها می‌توانند در حوزه درمان کرونا انجام دهند، با مسئولیت خود انجام دهند؛ در واقع هر روشی که فکر می‌کنید عاقلانه‌تر است و عارضه‌ای ندارد انجام دهید که مشخص است طب سنتی می‌تواند جزء این اقدامات قرار بگیرد. همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی را در حوزه تقویت تولید ملی با امضای رئیس‌جمهور ابلاغ کرد که در اولین بند وظایف وزارت بهداشت، توجه به طب سنتی آمده است. لذا با توجه به تمام نکات مطرح شده و اینکه از قبل نیز اسناد بالادستی درخصوص استفاده از طب سنتی کم نداشته‌ایم، پس موانع آن کجاست و چرا با ورود طب سنتی به بحث خدمات بهداشتی درمانی کشور از جمله کرونا مخالفت می‌شود؟!