روز‌های پایانی ریاست جمهوری ترامپ با صف بستن نه فقط مخالفان دموکراتش بلکه هم حزبی‌های جمهوری خواه وی، به روز‌های تلخی بدل شد. ماجرا به ۶ ژانویه ۲۰۲۱ و نشست تائید نتیجه انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا برمی گردد. زمانیکه سناتور‌های آمریکایی خود را برای چنین جلسه‌ای آماده می‌کردند، در آن سوی واشنگتن دی سی ترامپ به تهییج حامیانش مشغول بود. او از آن‌ها خواست تا برای گرفتن حق خود که همانا پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ است پا پس نکشند. حرف‌های ترامپ برای شعله ور کردن آتش خشم هواداران افراطی وی بیش از حد کافی بود. ساعاتی بعد کنگره آمریکا خود را در هجوم حامیان خشمگین ترامپ می‌دید. ظاهرا در مهد دموکراسی گرفتن حق از کانال‌های غیر دموکراتیک تعریف شده‌تر بود.

البته سرنخ این ماجرا به ماه‌ها پیش از انتخابات آمریکا می‌رسد، زمانیکه شائبه تقلب در انتخابات سوم نوامبر به کرات از زبان ترامپ شنیده شد. او اهتمام ویژه‌ای را در انتخابات ۲۰۲۰ بر روی کلید واژه تقلب و دستکاری آرا صرف کرد. گویی ترامپ خود روز‌های سرد نوامبر ۲۰۲۰ را از قبل پیش بینی کرده بود و برای فرار از این کابوس کمپین تقلب انتخاباتی را از ماه‌ها قبل به راه انداخت. همه این تقلا‌ها برای ترامپ به جلسه ۹ فوریه سنا و استیضاح دوباره او ختم شد. هر چند ترامپ مجبور شد خیلی زود با کاخ سفید خداحافظی کند، اما عناوین مهمی و منحصربفردی را در پایان چهارسال ریاست جمهوری به نام خود کرد. او حالا عنوان اختصاصی تنها رئیس جمهور تاریخ آمریکا که دو بار استیضاح شده را در تابلو افتخاراتش دارد.

اما اتهام اصلی که پای ترامپ را برای دومین بار به پای میز محاکمه استیضاح کشاند چیست: نمایندگان مجلس آمریکا عمدتا دموکرات‌ها می‌گویند رئیس جمهور سابق آمریکا با طرح اکاذیب در خصوص تقلب در انتخابات سوم نوامبر اقدام به تحریک شورش و حمله کم سابقه به کنگره آمریکا کرده است. البته برخی از هم حزبی‌های ترامپ نیز در این مسیر با دموکرات‌ها هم عقیده هستند و او را مستحق استیضاح می‌دانند.

دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا دقیقاً یک هفته پس از آن آشوب‌های کنگره با ۲۳۲ رای موافق در مقابل ۱۹۷ رای مخالف به استیضاح ترامپ رای مثبت دادند. نکته جالب توجه اینکه این چهارمین بار در تاریخ آمریکاست که طرح استیضاح یک رئیس جمهور تصویب می‌شود و اولین بار است که یک رئیس جمهور برای دو بار استیضاح خواهد شد.

حال توپ در زمین مجلس سنا قرار دارد تا نظر نهایی خود درباره استیضاح ترامپ را اعلام کند. البته پیشتر کلیات طرح استیضاح رئیس جمهور پیشین آمریکا در مجلس سنا به تصویب رسیده است. مجلس سنا با ۸۳ رای موافق و ۱۷ رای مخالف طرح محاکمه ترامپ و مقررات مربوط به آن را تصویب کرد، اما این جلسه ۹ فوریه است که درباره آینده سیاسی ترامپ تصمیم می‌گیرد.

پرونده قضایی استیضاح ترامپ چه می‌گوید؟

دموکرات‌های معتقدند که ترامپ شخصا مسئول شورش ۶ ژانویه است و باید محکوم شود. آن‌ها در یک خلاصه حقوقی پیش از محاکمه گفتند که امتناع مکرر وی از پذیرفتن نتیجه انتخابات منجر به تحریک شورش علیه آن چیزی شد که وی برای حضانتش سوگند یاد کرده بود. به گفته دموکرات‌ها اظهارات ترامپ تجمع خشمگین هوادارانش را به سوی کنگره هدایت کرد. مخالفان دموکرات ترامپ شواهد این پرونده را بسیار شفاف می‌دانند. وقتی تلاش‌های دیگر ترامپ برای برگرداندن نتیجه انتخابات عایده‌ای نصیبش نکرد، وی رو به تحریک هوادارانش آورد.

اما چرا ترامپ بعد از ریاست جمهوری باید استیضاح شود؟

ترامپ دیگر در دفتر بیضی کاخ سفید نیست، اما از دید دموکرات‌ها یک رئیس جمهور باید پاسخگوی جامع رفتار خود در این دفتر از اولین روز کار خود تا آخرین روز باشد. هدفی که دموکرات از پس پرونده استیضاح ترامپ دنبال می‌کنند این بوده که نامه رد صلاحیت مادام العمر او برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به دست او دهند و تومار زندگی سیاسی او را برای همیشه در هم بپیچند.

دفاعیه تیم حقوقی ترامپ چیست؟

تیم حقوقی ترامپ اگرچه یک هفته پیش از جلسه سنا دچار ریزش شد و برخی از اعضای آن از ادامه همکاری در کنار ترامپ سرباز زدند، استدلال جالبی را برای غیر قانونی بودن استیضاح وی پیش کشیده است: ترامپ در حال حاضر یک شهروند معمولی است و دیگر قابل عزل نیست. با استناد به چنین دلایلی وکلای ترامپ استیضاح وی را از اساس غیر قانونی ارزیابی می‌کنند.

وکلای وی استدلال می‌کنند که سنا نمی‌تواند علیه او اقدام کند، زیرا وی صاحب هیچ مقام دولتی نیست که بتواند از آن برکنار شود. آن‌ها همچنین منکر تحریک هواداران ترامپ از سوی او هستند و می‌گویند که رئیس جمهور سابق نقشی در این حوادث نداشته است و خود قربانی این رخداد است. ترامپ خود نیز اصلا زیربار نمی‌رود و پیشتر گفته بود که اظهارات او در ۶ ژانویه خیلی هم مناسب بوده است.

سوالی که مکرر مطرح می‌شود اینکه آیا با وجودی که ترامپ دیگر رئیس جمهور آمریکا نیست، امکان استیضاح وی وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت چنین موضوعی تاکنون در تاریخ سیاسی آمریکا سابقه نداشته است و البته در قانون اساسی این کشور نیز چیزی دراین باره یافت نمی‌شود. آنچه در شواهد تاریخ سیاسی آمریکا قابل دسترسی است که جلسه استیضاح ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق آمریکا درسال ۱۹۷۴ با کناره گیری وی از قدرت خاتمه یافت؛ بنابراین این احتمال البته کمرنگ وجود دارد که ترامپ پرونده استیضاح خود را به دیوان عالی آمریکا بکشاند و روند مذکور را خلاف قانون اساسی عنوان کند. حرفی که البته پیشتر از زبان وی شنیده شد.

چه کسانی در دادگاه استیضاح ترامپ شرکت خواهند کرد؟

جان رابرتز ریاست اولین جلسه استیضاح دونالد ترامپ را عهده دار بود، اما این باره دیگر او این مسئولیت را نخواهد داشت. پاتریک لیهی، سناتور دموکرات، سومین فرد در صف جانشینی ریاست جمهوری آمریکا، ریاست جلسه استیضاح ترامپ را برعهده خواهد داشت. ۹ تن دیگر از نمایندگان دموکرات کنگره نیز به عنوان مدیران استیضاح در این جلسه حضور خواهند داشت. آن‌ها پیشتر از سوی نانسی پلوسی برای این مناصب منصوب شده اند.

بروس کاستور و دیوید شوئن، دو وکیل ترامپ نیز در جلسه استیضاح از وی دفاع خواهند کرد. هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ افراد بیشتری را به ترکیب تیم حقوقی خود اضافه خواهد کرد یا خیر. همه ۱۰۰ سناتور آمریکایی، که به عنوان هیئت منصفه قسم خورده اند، در جلسه استیضاح حضور خواهند داشت.

آیا استیضاح ترامپ این بار رای می‌آرود؟

استیضاح ترامپ برای گرفتن مهر تائید به رای مثبت دو سوم مجلس سنا آمریکا نیاز دارد. در حال حاضر ۱۰۰ کرسی مجلس سنا به تساوی میان جمهوری خواهان و دموکرات‌ها تقسیم شده است. همین موضوع اندکی رای آوردن استیضاح ترامپ را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. از سویی احتمال می‌رود برخی جمهوری خواهان به استیضاح ترامپ رای مثبت دهند، اما تا رسیدن به دو سوم قانونی آرا زیادی نیاز است.

دموکرات‌ها تنها نیمی از ۱۰۰ کرسی سنا را در اختیار دارند. آن‌ها برای مختومه کردن پرونده سیاسی ترامپ به همراهی ۱۷ سناتور جمهوری خواه نیازمندند. با این اوصاف رای آوردن استیضاح ترامپ اندکی کمرنگ به نظر می‌رسد. تنها ۱۰ سناتور جمهوری خواه تاکنون نظر مثبتی نسبت به استیضاح او داشتند. شاید جمهوری خواهان نیز دل خوشی از ترامپ نداشته باشند، اما برای حفظ وجهه حزب خود بعید است به عنوان موافقان استیضاح وی، پشت سر دموکرات‌ها صف ببندند. بنا به نوشته شبکه سی ان ان از ۵۰ نماینده جمهوری خواه ۴۵ تن مخالف استیضاح وی در سنا هستند.

اگر ترامپ در جلسه استیضاح محکوم شود، آیا می‌تواند بار دیگر برای ریاست جمهوری آمریکا خیز بردارد؟

در صورتیکه رویای دموکرات‌ها محقق شود و استیضاح ترامپ در سنا رای اکثریت را از آن خود کند، نمایندگان آمریکا باید رای گیری دیگر برگزار کنند تا مانع حضور مجدد او در انتخابات ۲۰۲۴ که زمزمه‌های حضور ترامپ در آن به گوش می‌رسد، شوند. در واقع بزرگترین دستاورد استیضاح ترامپ چیزی غیر ازاین نمی‌تواند باشد. رای اکثریت نمایندگان سنا برای جلوگیری از تصدی هر گونه مقام دولتی از سوی ترامپ لازم خواهد بود.

در این حالت ۵۰ رای سناتور‌های دموکرات بعلاوه یک رای کامالا هریس، معاون رئیس جمهور آمریکا برای بر باد دادن امید‌های سیاسی ترامپ کفایت می‌کند. این مسئله البته برای جمهوری خواهانی که برای انتخابات بعدی ریاست جمهوری آمریکا برنامه دارند و یا کسانیکه مخالف حضور وی در حزب جمهوری حواه هستند، می‌تواند اتفاقی خوشایند باشد.

استیضاح ترامپ به چه معناست؟

اگر استیضاح ترامپ در سنا رای اکثریتی را کسب کند، عواقب بدی انتظار وی را می‌کشد که کمترین آن اینست که سناتور‌های آمریکایی می‌توانند به راحتی دست او را از حضور در مناصب دولتی کوتاه کنند.

در صورت استیضاح شدن  به موجب قانون ۱۹۵۸ رئیس جمهور سابق مزایایی از جمله حقوق بازنشستگی، بیمه درمانی و سرویس امنیتی مادام العمر به هزینه مالیات دهندگان آمریکایی از ترامپ سلب خواهد شد. مستمری مادام العمری در حدود ۲۱۹ هزار دلار در سال، حقوق مخصوص سفر به میزان یک میلیون دلار در سال، هزینه حفظ دفتر و استخدام کارمندان در حدود ۹۶ هزار دلار در سال، حق درمان در بیمارستان نظامی و بیمه درمانی مادام العمر، هزینه‌های حفاظت فیزیکی وی توسط سرویس مخفی که دولت متقبل می‌شود، از جمله مزایاییست که با استیضاح از دست ترامپ می‌رود. البته ترامپ با ترک دفتر رئیس جمهوری مصونیت خود را نیز از دست می‌دهد و در اینجاست که می‌تواند به دلیل نقش خود در حمله به کنگره تحت پیگرد قانونی نیز قرار گیرد.

ترامپ به خیال خود با توسل به خشونت هوادارانش سودای ماندن در کاخ سفید را تحقق می‌بخشید، حامیانی که به تحریک شخص او در جریان نشست اخیر سنا برای تائید نتیجه انتخابات سوم نوامبر با یورش به ساختمان کنگره، هم رسوایی ملی را برای آمریکا رقم زدند و هم پرونده استیضاح ترامپ را بار دیگر روی میز دموکرات‌ها قرار دادند. رخدادی که به جای ابقا ترامپ در کاخ سفید، احتمالا دست او را برای همیشه از مقام ریاست جمهوری آمریکا کوتاه می‌کند.

حال باید منتظر جلسه ۹ فوریه سنا ماند و دید آیا این بار دموکرات‌ها موفق می‌شوند طلسم استیضاح ترامپ را در سنا بشکنند و پرونده سیاسی او را برای همیشه مختومه کنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان