تبیین عملیاتی شدن مفاهیم دینی

مقام معظم رهبری در دیدار اخیر اعضای خبرگان رهبری با ایشان یکی از نیازهای مهم جوامع اسلامی را عملیاتی کردن مفاهیم دینی دانستند.

عملیاتی شدن مفاهیم دینی به معنای عینیت دادن و نهادینه کردن ارزش های دینی در عملکرد افراد و صحنه های اجتماعی است. ثمره عملیاتی شدن مفاهیم دینی، پیروزی جوامع اسلامی و ملموس شدن ثمرات دین در زندگی فردی و اجتماعی است. اما تحقق عملیاتی شدن مفاهیم دینی در فرایند چندین مرحله ای امکان پذیر است.

بخشی از این مراحل عبارتند از:
1. استخراج ارزش ها و معارف دینی:
توانایی استخراج مفاهیم دینی از متن قرآن و سنت و تعریف دقیق و کاربردی از آن مرحله مهمی برای عملیاتی شدن مفاهیم دینی است. این مرحله وظیفه فضلای صاحب نظری است که از تحجر و جمود فکری و افکار التقاطی به‌دور باشند.

2. خودسازی:
گام دیگر عملیاتی شدن مفاهیم دینی، «خودسازی» است. متولیان دین ابتدا باید خود را به ملکات و ارزش¬ دینی مانند توکل، تکلیف، ایثار، جهاد و شهادت، ایمان، تقوا، آراسته و در عمل به ارزشها از دیگران سبقت بگیرند. مردم از کسانی که تجسم مفاهیم دین هستند بهتر یاد می گیرند و پذیرش راحت تری دارند.

3. روزآمد کردن مفاهیم دینی:
زندگى انسان، همواره دستخوش تغییر و تحوّل است، لازمه جاودانگی و همگانی بودن دین اسلام آن است که در هر دوره اى و با هر زمانه و زمینه اى، بتواند رسالت خود را در هدایت انسان¬ها انجام دهد. روز آمد شدن آموزه هاي ديني در برقراري ارتباط مطلوب دین با مخاطب بسيار ارزنده است. نبايد انتظار داشت سبك و نوع بيان مفاهیم دينی مطابق معيارهای چندین سال قبل باشد و مردم نیز به ویژه جوانان، اين پيام ها را پذيرفته و به عنوان خط مشی عملی در زندگی پذيرا باشند . به روز رسانی مفاهیم دینی پذیرش و عمل به آن ها را ساده تر می کند؛ «البته این به‌روزرسانی به معنای دستکاری در منظومه مفاهیم دینی نیست بلکه به معنای کشف حقایق متناسب با نیازهای داخلی و بین المللیِ نظام اسلامی است».

4. برنامه ریزی و حرکت نظام یافته:
عملیاتی شدن مفاهیم دینی، نیازمند برنامه ریزی دراز مدت است، بر پایه برنامه کوتاه مدت و انفعالی نمیتوان جامعه را همساز دین کرد. احیای مفاهیم دینی در جامعه، فعالیت نظام یافته و هم فکری و تلاش گروهی را لازم دارد. شرط عملیاتی شدن مفاهیم دینی در حال حاضر این است که همه نهادهای اجتماعی، مسئولان فرهنگی، صدا و سیما، مطبوعات و... بصورت هماهنگ و منسجم در ارزش های دینی تلاش کنند.