رشد با دولت قدرتمند

«هند» کشوری فقیر بود که زمانی تحت سلطه یکی از استعمارگران بزرگ دنیا، یعنی انگلیس قرار داشت و از زمانی که به استقلال رسید، توانست مسیر رشد و پیشرفت خود را طی کند، به گونه‌ای که دیگر هند را کشوری فقیر با مردمان گرسنه که بسیاری از آنها در گوشه و کنار خیابان زندگی می‌کنند، نمی‌دانند و در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های اقتصادی جهان است. «میرزایی و گلستانی» در مقاله‌ای با عنوانِ «تحلیل عوامل توسعه هند با تمرکز بر نقش تصمیم‌گیران» می‌نویسند: «ظهور و نفوذ شخصیت‌های بزرگ در شبه قاره بر روند توسعه هند بسیار تأثیرگذار بوده که از زمان استقلال و تجزیه باید مد نظر قرار بگیرند. گاندی و جناح، رهبران استقلال و تجزیه هند و پس از آن تا 1990که منهومان سینگ روی کار آمد، می‌توان تأثیر و نفوذ افراد و نقش‌ها را در تحولات هند دید. از این منظر نگاه و باورها، نقش و جایگاه و نیز سیاست‌هایی که در توسعه هند به کار گرفته شدند تا امروزه هند بتواند در جایگاه یک قدرت برتر اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی نقش‌آفرینی کند، اهمیت می‌یابد. هند توانست پس از کسب تجارب در عرصه روابط بین‌الملل به شکلی کاملاً جدی، خود و محیط بازی خود را مورد بررسی قرار دهد و با بازبینی سیاست‌های خود به مسیر رشد و توسعه قدم بگذارد.» در مقاله‌ای تحت عنوان آینده‌پژوهی هند که با مشارکت دفتر مطالعات بنیادین حکومتی تدوین شده است، آمده است: «در هندوستان مانند دیگر کشورها، سياست‌مداران و اندیشمندان به برنامه‌های آینده توجه خاصی داشته‌اند؛ چنانچه اولين تلاش برای تدوین یک برنامه ملی برای هند در سال 1938ميلادی به وسيله نهرو، رئيس کميته برنامه‌ریزی ملی (کنگره ملی هند) و آغازگر تفكر برنامه‌ریزی در هند انجام شد. تصور او از برنامه‌ریزی مرکزی و ایجاد کميته برنامه‌ریزی ملی، برای افزایش استانداردهای زندگی مردم هند، تأثير چشمگيری بر مدیریت هندی داشت. از نظر وی، برنامه‌ریزی به معنای تجهيز انسان و منابع زمينی برای بهبود نظام اجتماعی و اقتصادی کشور است. او اهميت فراوانی برای برنامه‌ریزی قائل بود. نهرو گفته «کنگره برای تشكيل یک گروه وسيع برنامه‌ریزی، اهميت زیادی قائل است تا وقتی که حكومت مرکزی تحت کنترل و نظارت مردم هند درنمی‌آمد و زنجيره‌ای که بر دست و پای حكومت‌های ایالتی نهاده شده بود، برداشته نمی‌شد، چنين برنامه‌ریزی سریع و همه جانبه‌ای غيرممكن می‌بود» بنابراین یکی از عوامل پیشرفت و رشد کشور هند را می‌توان نقش رهبران و دولتمردان این کشور دانست که تأثیر بسزایی در روند توسعه همه‌جانبه این کشور داشته است.