پایه های لرزان دموکراسی پوشالی /کاخ الیزه در شوک بی پایان

تحریم گسترده انتخابات منطقه ای و مهم اخیر در فرانسه، آن هم علی رغم دعوت گسترده احزاب و گروههای این کشور به حضور در انتخابات، شوک بسیار سختی را به مدافعان نظام لیبرال دموکراسی در غرب وارد ساخته است. اکنون، مشارکت عمومی در کشوری که به دروغ "مهد دموکراسی" نامیده می شد شدیدا به چالش کشیده است. بی اقبالی نسل جدید و جوانان فرانسوی در مشارکت سیاسی در انتخابات، نوید روزهای سخت تری را به سران احزاب سنتی و نوین در این کشور می دهد.

نتایج دور دوم انتخابات منطقه‌ای و شهرستانی فرانسه، طبقۀ سیاسی کشور را سخت به چالش گرفته است: بی‌علاقگی مردم و میزان تاریخی عدم مشارکت در هر دو دور، روگرداندن فرنسوی‌ها از حزب راست افراطی که رهبرش از هم اکنون خود را رئیس جمهوری می‌دید، بی‌اعتنایی به چپ افراطی و همچنین نسبت به حزب وابسته به امانوئل ماکرون... همۀ این نتایج، سیاسیون فرانسوی را متوجه تزلزل موقعیت خود کرده است.

فرانسوی ها همچنان بهت زده اند

سیاستمداران فرانسوی همچنان بهت زده اند. آنها هرگز تصور نمی کردند که انتخابات منطقه ای اخیر، به نقطه آشکارساز ضعف ساختار سیاسی و اجتماعی آنها تبدیل شود. میزان مشارکت در انتخابات به اندازه ای پایین بوده است که حتی شیوع کرونا و ....نیز نمی توانسته توجیه گر آن باشد. این موضوع به خودی خود نشان می دهد که تحرکات جلیقه زردها و دیگر گروههای معترض سیاسی در فرانسه، نقش به سزایی در رویگردانی شهروندان فرانسوی از گروههای سنتی و نوین در این کشور داشته است. نکته قابل تامل این است که در این انتخابات، هم احزاب سنتی ( چپ میانه و محافظه کاران ) و هم احزاب نوین ( جبهه ملی فرانسه  به رهبری مارین لوپن) شکست سختی را تجربه کرده اند. همین مسئله، آینده سیاسی پاریس را در هاله ای از ابهام قرار داده است. با ۶۶درصد عدم مشارکت، دور دوم انتخابات منطقه‌ای فرانسه که روز گذشته – یکشنبه ۲۷ ژوئن – برگزار شد، چندان تفاوتی با دور اول نداشت.  بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که مثل اکثر انتخابات گذشته، مردم برای دور دوم اهمیت بیشتری قائل شوند اما این فرض نیز مثل بسیاری از "پیش‌بینی‌های کارشناسانه" در مورد انتخابات اخیر، اشتباه از کار در آمد.

فرانسوی ها با سیاستمداران قهر کرده اند

مشارکت اندک فرانسوی ها در انتخابات اخیر در این کشور، مولد بحرانهای تازه ای در این کشور بوده است. برخی رسانه های فرانسوی در این خصوص سعی دارند آدرس غلطی را با جامعه خود و نظام بین الملل مخابره کنند. آنها معتقدند که عدم حضور مردم فرانسه در انتخابات، ریشه در ناتوانی سیاستمداران داشته است، حال آنکه قهر دو سوم شهروندان فرانسوی با انتخابات، ریشه در تزلزل و ناکارآمدی نظام سیاسی این کشور داشته است.

روزنامۀ لوموند در سرمقالۀ خود می‌نویسد: "هیچ جنبش و هیچ حزبی نمی‌تواند از لزوم آشتی دادن فرانسویان با سیاست بی‌تفاوت بگذرد". این روزنامه که از نوعی "اعتصاب در مقابل صندوق رأی" سخن می‌گوید، تأکید دارد که رفتار مردم کاملاً آگاهانه بوده و بهانه‌هایی از قبیل "ترس از کرونا" مطلقاً وضعیت کنونی را توجیه نمی‌کند.

با همه این اوصاف، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه بدترین شکست را در این انتخابات پذیرفته است. بدین ترتیب روشن شد که حزب نوپای امانوئل ماکرون که با ورود وی به کارزار انتخابات ریاست جمهوری شکل گرفته بود (۲٠۱۷)، هنوز یک حزب واقعی نیست و ریشه‌ای در مناطق مختلف فرانسه  ندارد.این مسئله می تواند بر روی معادلات انتخابات ریاست جمهوری سال 2022 تاثیرگذار باشد.

بسیاری از تحلیلگران مسائل سایسی و انتخاباتی معتقدند که مکرون سرنوشت بهتری از سارکوزی و اولاند، دو رئیس جمهور سابق و اسبق فرانسه نخواهد داشت. به عبارت بهتر، مکرون نیز به رئیس جمهوری تک دوره ای در کاخ الیزه تبدیل خواهد شد یا در سایه مشارکتی بسیار اندک و ناامید کننده، در راس هرم قدرت در پاریس باقی خواهد ماند. در این صورت، مکرون عملا جایگاهی در نزد شهروندان نخواهد داشت و باید هر روزه در انتظار اعتراضها و اعتصابهای گسترده در کشورش باشد.

نژادپرستان هم در فرانسه طرد شده اند

چنانچه رادیو فرانسه گزارش داده است، اما تلخ‌ترین شکست نصیب حزب "اجتماع ملی" (جبهه ملی سابق) شد که به رغم پیش‌بینی‌ها، حتی در یک منطقه هم پیروز نشد. این وضعیت به ویژه برای مارین لوپن، رهبر حزب، بسیار ناگوار است زیرا او امیدوار بود که برآمدن حزبش در مناطق مختلف کشور، شرایط را برای ریاست جمهوری وی آماده کند. مارین لوپن که در این چند سال اخیر سخت تلاش کرده تا سابقۀ افراطی بودن حزب خود را از یادها ببرد و تصویر حزب قدیمی "جبهۀ ملی" را از یک تشکل فاشیست و نژادپرست به حزب آبرومند و ملی‌گرای "اجتماع ملی" تبدیل کند، در انتخابات ریاست جمهوری ۲٠۱۷ رقیب اصلی امانوئل ماکرون بود. تاقبل از برگزاری انتخابات منطقه ای اخیر در فرانسه، بسیاری  از کارشناسان معتقد بودند  که انتخابات ریاست جمهوری سال ۲٠۲۲ نیز بار دیگر به همین رقابت منتهی خواهد شد. اما نتایج انتخابات منطقه‌ای تردیدهایی را برای "کارشناسان" ایجاد کرده است.

شوراهای منطقه‌ای هرکدام دارای یک رئیس (پرزیدنت) هستند که اختیارات اجرایی قابل توجهی در سطح منطقه دارند. حال، حداقل رؤسای سه منطقۀ مهم، در خیال ریاست جمهوری کل فرانسه هستند. این موضوع ، مکرون و لوپن را شدیدا نگران ساخته است. بر اساس گزارش رادیو فرانسه،  خانم والری پِکرس، رئیس منطقه‌ای که پایتخت را در بر می‌گیرد، آقای گزاویه برتراند، رئیس منطقۀ شمالی کشور و بالاخره آقای لوران ووکیه، رئیس منطقه‌ای که شهر بزرگ لیون را شامل می‌شود، هر سه آرزوی ریاست جمهوری کشور فرانسه  را در سر دارند. این سه شخصیت سیاسی  به جریان راست سنتی وابسته‌اند و احتمالاً با نزدیک شدن موعد انتخابات ریاست جمهوری (کمتر از یک سال دیگر)، به رقیب سرسخت یکدیگر تبدیل خواهند شد.

زلزله سیاسی در فرانسه

فارغ از نتایجی که در انتخابات منطقه ای فرانسه حاصل شده است، بسیاری از جامعه شناسان و تحلیلگران معتقدند که "دموکراسی خودساخته فرانسوی" در وضعیت هشدار و بلکه اغماء به سر می برد! نشریه لوموند لوموند این بی‌اعتمادی را اخطاری بزرگ به اهل سیاست می‌داند و هشدار می‌دهد که "شکاف عظیمی" که میان مردم و مسئولان ایجاد شده می‌تواند به "زلزله‌ای در دموکراسی فرانسوی" منتهی گردد.زلزله ای که نشانه های آن امروز بیش از هر زمان دیگری در عرصه سیاسی و اجتماعی فرانسه هویدا شده است.