رئیسجمهور روحانی چهارشنبه (23 تیرماه) در جلسه هیئت دولت در خصوص مذاکرات احیای برجام گفت: «امروز سفره آماده است، کار آماده است. فرصت دولت دوازدهم را از دستش گرفتند. از اینکه ۴ ماه، ۵ ما، ۶ ماه فرصت از دست رفت، متأسفیم!».
گزارههای تحلیلی: تمام تلاش آقای رئیسجمهور در این روزهای پایانی این است که تصویری خوب از دولت خود به افکار عمومی ارائه دهد؛ اما گزارش اخیر ایشان، یک آدرس غلط برای توجیه کارنامه خالی بود. وجه مشترک گزارشهای دکتر روحانی در این است که بر روی دفاع از سیاست خارجی دولت متمرکزشده و در آن، مانند همیشه، چالشهای کنونی به سیاست خارجی گرهخورده تا خود را از وضع موجود مبرا نماید. موضوع آمیخته با تأثر این است که آقای روحانی در دقیقه 90 هم با چالش مسئلهیابی مواجه است و بر گزارهای بهعنوان مسبب وضع موجود تأکید میکند که بههیچعنوان با واقعیتهای کنونی مطابقت ندارد؛ تا جایی که اصرار بر آن، زحمات کارگزاران دولت خود را نیز در طول این ۸ سال با خدشه مواجه مینماید. مسئله اینجاست که آقای روحانی کماکان شرط حل مشکلات کنونی را صددرصد متوجه احیای برجام میکند، دقیقاً همان مسئلهای که دلسوزان و منتقدان ایشان بارها بر غلط بودن آن تأکید کردهاند. مسئله آقای روحانی، گرفتار شدن در یک باور ذهنی اشتباه است که نتیجه آن حرکت در مسیر غلط و قرار گرفتن در طراحی طرف مقابل بوده که مبتنی بر آن، ۸ سال تلاش شد ایران در آن محیط نگه داشته شود؛ بهعبارتیدیگر نگهداشتن اقتصاد و معیشت مردم درگرو گشایشهای خارجی، دقیقاً بازی کردن در همان جورچین آمریکا و اروپا بود و حاصل آن طی این سالها وضع را به نفع مردم تغییر نداده است.
مسئلهای که آقای روحانی نمیخواهد بپذیرد این است که در این ۸ سال بر مسیری قدم گذاشته و امروز هم بر آن پافشاری دارد که از قضا دولتهای آمریکایی هم در دوره اوباما، هم در دوره ترامپ و هماکنون در دوره بایدن، آن را تبدیل به بخشی از راهبرد خود نمودهاند، آنهم حل چالشهای درونی از طریق مذاکره است؛ تنها تفاوت در این است که هرکدام در تاکتیکها با هم اختلاف داشتهاند. چیزی که آقای روحانی و تیم سیاست خارجی ایشان هیچگاه در مذاکره بر آن پافشاری و برای آن برنامهای نداشتند، چگونگی مواجهشدن با تعهدناپذیری آمریکاییها بوده است. آمریکاییها در مذاکره هیچگاه و حتی اکنون نمیخواهند تعهد واقعی بپذیرند. تضمین گرفتن در مذاکرات کنونی حق جمهوری اسلامی است که تجربه تلخ برجام، آن را به ما آموخته است. آمریکاییها اکنون نه تضمین میدهند که مجدداً تحریم را برنگردانند و نه حاضرند حداقل راستیآزمایی مدنظر ایران در مقابل انجام تعهداتشان را بپذیرند. چرا؟ چونکه تحریم بخش اساسی راهبرد امریکا علیه ایران است؛ چیزی که هیچگاه آقای روحانی حاضر به پذیرش آن نبود.