سیاست خارجی دولت آینده

تحلیل نتیجه انتخابات 28 خرداد 1400 نشان‌دهنده مطالبه جدی مردم در عبور از شرایط موجود است که عمده مطالبات به نظر می‌رسد مرتبط با عرصه سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی کشور است. تثبیت حقوق هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های ظالمانه آمریکا، دیپلماسی منطقه‌ای فعال، تقویت دیپلماسی اقتصادی، توازن در سیاست خارجی و شرق‌گرایی، استقلال رأی و عدم پیوند زدن مدیریت کشور به تصمیمات غرب و خارج کردن سیاست خارجی کشور از وضعیت انفعالی امروز از مهم‌ترین اولویت‌های سیاست خارجی دولت آینده است. موضوعاتی که باید با برنامه‌ریزی، هوشیاری، تلاش و زمان‌شناسی به قوت کامل اجرایی شوند. در حوزه اقتصادی بیش از یک تریلیون دلار مبادلات حوزه همسایگان جمهوری اسلامی در سال است که سهم ایران بسیار اندک است و به همین نسبت نیز بازارهای دوردست از دست رفته است. باور نداشتن توان داخلی نیز مزید بر علت شده و مزیت نسبی شرایط صادراتی کشور را نیز مخدوش کرده است. از نظر سیاسی نیز وضعیت در هم ریخته همسایگان غربی و قدرت‌گیری مجدد داعش با حمایت آمریکا، بحران اخیر افغانستان و قدرت‌گیری طالبان در مرزهای شرقی کشور، حضور نرم رژیم صهیونیستی در مرزهای شمالی و حوزه قفقاز از جمله مسائل متنابه امنیتی است که باید دولت جدید با قاطعیت و فراست برای آن برنامه داشته باشد. در واقع سیاست خارجی دولت جدید باید ادامه قاطعانه قدرت ملی کشور در نظام بین‌الملل برای تأمین اهداف و منافع ملی باشد و از این مسیر نه تنها بخش‌های زیادی از ممانعت‌های مسیر توسعه را بردارد؛ بلکه اساساً تسهیل‌کننده مسیر رشد، ترقی و توسعه کشور و افزایش وجهه بین‌المللی جمهوری اسلامی شود.

امروزه در حوزه امنیتی شاهد هستیم آمریکایی‌ها مجدد گسل‌های قومی‌ـ طایفه‌ای را در عراق و سوریه تقویت کرده و به فکر تقویت داعش و تروریسم منطقه‌ای افتاده‌اند. در مرزهای شرقی نیز طالبان پس از کاهش نیروهای آمریکا در افغانستان نفوذ خود را افزایش داده و حدود 80 درصد این کشور را به زیر نفوذ خود برده است. با توجه به این تحولات، سیاست خارجی ایران در زمینه مدیریت مسائل امنیتی منطقه و کاهش مخاطرات امنیتی ایران باید براساس رویکرد کنش‌گری و فعال، اجازه اجرای سیاست‌های مخرب آمریکا را در منطقه ندهد. دستگاه دیپلماسی باید براساس اهداف استراتژیک جمهوری اسلامی ایران پیگیر اخراج عامل اصلی ناامنی‌ها در منطقه، یعنی حضور نظامی آمریکایی‌ها باشد که این امر با توجه به ظرفیت محور مقاومت موضوعی شدنی است.