منافع آمریکا را فریاد نزنید!

«علی بیگدلی» فعال اصلاح‌طلب در مصاحبه با سایت امتداد گفته است: «سطح انتظارات ایران از آمریکا درباره لغو همه تحریم‌ها خیلی بالاست؛ چراکه اساساً لغو همه تحریم‌ها به‌صورت یکجا در اختیار رئیس‌جمهور نیست؛ بنابراین اگر رئیس‌جمهور بخواهد لغو تحریم‌های ایران را از کنگره درخواست کند، ایران باید تعهداتی بدهد که خارج از تعهدات برجام ۲۰۱۵ خواهد بود».

گزاره تحلیلی: این مصاحبه صرفاً واکنشی به اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در گفتگو با تلویزیون ژاپن بود که در آن محمد اسلامی گفته است: «آمریکا باید تمام تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کند». سؤالی که این فعال اصلاح طلب باید به آن پاسخ دهد و از قضا به آن بی‌توجه است، این است که توافق هسته‌ای برای چه و بر سر چه موضوعی صورت گرفت؟ آیا جز این است که جمهوری اسلامی در حالی به این توافق تن داد تا از مزیت‌های اقتصادی آن برخوردار گردد؟ اکنون اگر قرار است ایران مذاکره‌ای انجام دهد که تحریم‌های آمریکا به‌گونه‌ای لغو شود که ایران انتفاع اقتصادی پایدار از آن نداشته باشد، از اساس چه مزیّتی برای کشور دارد؟ نکته‌ای که آقای بیگدلی از آن غافل است، عدم توجه به منفعتی بوده که قرار است بعد از توافق حاصل گردد و بدون در نظر گرفتن چرایی پیش‌شرط ایران، آن را تخطئه می‌کند. منطق جمهوری اسلامی نسبت به مذاکره و توافق، منطق منفعت محور و البته مبتنی بر چارچوب حقوقی و فنی، همراه با اخذ تضمین برای بقای آن است. این چهره اصلاح‌طلب عملاً با فرض گرفتن محال بودن امکان تحقق لغو همه تحریم‌ها به دلیل پیچیدگی‌های معماری تحریم‌ها و ساختار درونی آمریکا و امکان تحقق آن صرفاً از طریق دادن امتیازات فرابرجامی، دقیقاً در راستای همان محاسبات ذهنی تیم مذاکره‌کننده سابق کشورمان، برای مذاکرات آتی نسخه می‌پیچد. نکته اساسی این است که مناسبات و ساختارهای درونی آمریکا نباید مسئله مذاکرات باشد؛ این، مسئله و مشکل آمریکاست.

جمع‌بندی: منطق حاکم بر محاسبات آمریکایی‌ها منطق هزینه/فایده است. اگر امروز آمریکایی‌ها دائماً پیغام می‌دهند و درخواست مذاکره می‌کنند، به دلیل ایجاد هزینه‌ای است که ایران در راستای اقدامات برجامی و فرابرجامی برای موازنه‌سازی فشار علیه طرف‌های بدعهد انجام داده است. بر همین مبنا، زمانی آمریکائی‌ها امتیاز خواهند داد و تحریم‌ها را لغو خواهند کرد که بدانند ادامه وضع موجود در این مقطع بر هزینه‌های آنان خواهد افزود. طرح ادعاهایی از جنس ادعای مورداشاره از سوی فعال اصلاح‌طلب، دقیقاً همان تله‌ای است که آمریکایی‌ها می‌خواهند جمهوری اسلامی را در آن گرفتار کنند. بر همین اساس باید مراقب بود، منافع آمریکا را در داخل کشور فریاد نزد.