فرار سلطان از معرکه انتخابات زودهنگام؟

 اگر چه سرعت سقوط لیر در مقابل ارزهای خارجی کاسته شده و دوباره شاهد رشد ارزش لیر هستیم اما  این روزها مسئله برگزاری انتخابات زودهنگام و تلاش اپوزیسیون برای برکناری رجب طیب اردوغان به یکی از مهم‌ترین مسائل روز محافل سیاسی و رسانه‌ای این کشور تبدیل شده است. در این شرایط، بحران اقتصادی زمینه ‌ساز دوئل بزرگ میان رجب طیب اردوغان و مخالفانش شده است. از یک سو، احزاب اپوزیسیون به شدت خواهان کناره‌گیری اردوغان از قدرت هستند و بر برگزاری انتخابات زودهنگام به منظور خروج از بحران تاکید می‌کنند و از سوی دیگر، سران حزب عدالت و توسعه، هر گونه احتمال برگزاری انتخابات پیش از موعد را رد می‌کنند.به نوشته الوقت،پس از بحران‌ فراگیر اقتصادی و سقوط دومینووار ارزش پول ملی ترکیه، در دو ماه گذشته احزاب اپوزیسیون، خواهان برگزاری انتخابات جدید در این کشور شده‌اند. رهبران احزاب اصلی اپوزیسیون، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه را به بی‌کفایتی متهم کردند و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام هستند. در این میان، دمیدن رسانه‌های ترکیه به آتش مطالبات احزاب مخالف در موضوع برگزاری انتخابات جدید، شرایط را برای اردوغان سخت‌تر نیز کرده است. برای نمونه در یک هفته اخیر، روزنامه‌هایی همانند جمهوریت، سوزجو، آکشام، ملیت، ملی گازته، ینی چاغ، قرار، ینی آکیت و ینی آسیا موضوع انتقادات از دولت و خواسته‌های مطرح شده برای برگزاری انتخابات جدید را در تیتر اول خود آورده‌اند.تمامی تبلیغات و موضع‌گیری‌های رهبران سیاسی مخالف حزب حاکم عدالت و توسعه، نشانگر آن است که آن‌ها قصد دارند رجب طیب اردوغان را در بزنگاه سقوط تاریخی اقتصاد ترکیه خلع سلاح کنند و به قدرت دو دهه‌ای او پایان دهند. برای فهم این موضوع استناد به این آمار بسیار قابل توجه است که پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002 با اصلاحات صورت گرفته از سوی این حزب  که اساس آن بر مبنای حذف ۶ صفر از واحد پول ملی این کشور بود، در سال 2006 ارزش هر دلار برابر 1.5 لیر جدید بود. تا سال 2015 نیز ارزش هر دلار آمریکا با رشدی اندک به حدود 2 لیر افزایش پیدا کرد.با این اوصاف، می‌توان گفت در شرایط کنونی با تامل در ارزش لیر در برابر دلار که احتمالا به حدود 19 لیر در برابر یک دلار نیز کاهش پیدا کند، به نظر می‌رسد احزاب اپوزیسیون تلاش دارند که با تنگ کردن عرصه سیاسی و رسانه‌ای بر اردوغان، در سال جدید میلادی (2022) او را وادار به برگزاری انتخابات جدید کنند و به قدرت دو دهه‌ای او پایان دهند.
اردوغان در جست وجوی احیای اعتبار
برخلاف خواست اپوزیسیون در چند وقت اخیر، رهبران حزب عدالت و توسعه مخالفت جدی خود را با برگزاری انتخابات جدید اعلام کرده‌اند. در همین راستا، شاهد هستیم که «رجب طیب اردوغان» در 21 دسامبر 2021 (30 آذر 1400) پیشنهاد مخالفان دولت خود مبنی بر برگزاری انتخابات زودهنگام را رد و بیان کرد که انتخابات در تاریخ برنامه‌ریزی شده  یعنی ژوئن ۲۰۲۳ برگزار می‌شود. اردوغان در اظهارات هفته گذشته خود نیز تاکید کرد که «موضوع انتخابات زودهنگام منتفی است و ‌«دولت باغچلی» رهبر حزب حرکت ملی هم با برگزاری انتخابات در تاریخ معین شده موافق است.» این اظهارات در شرایطی است که در 20 دسامبر 2021 (29 آذر 1400) و در نوامبر گذشته هم اردوغان در پاسخ به درخواست مخالفان برای برگزاری انتخابات زودهنگام گفت که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در ترکیه طبق برنامه در ژوئن ۲۰۲۳ برگزار خواهد شد.در حقیقت اردوغان تلاش دارد در مدت زمان یک سال و نیم باقی مانده تا زمان برگزاری انتخابات جدید از یک سو، مشکلات اقتصادی و نابسامانی‌های موجود در شاخص‌های مختلف همانند ارزش پول ملی، تورم و اشتغال را بهبود ببخشد و از سوی دیگر، اعتبار و پرستیژ خود را به عنوان رهبر کاریزماتیک در کشور ترکیه احیا کند. در همین راستا، حزب عدالت و توسعه برنامه جدیدی را برای نجات خود از بحران اقتصادی فراگیر شده ارائه کرده است.بر اساس برنامه اعلام شده دولت به شرکت‌ های صادرکننده  که به ‌دلیل نوسانات در نرخ ارز در قیمت‌ گذاری مشکل دارند، از این پس به این شرکت ‌ها به‌ طور مستقیم از طریق بانک مرکزی قیمت آینده ارز داده خواهد شد.همچنین بنا بر ادعای اردوغان، حدود ۵ هزار تن طلا به ارزش ۲۸۰ هزار میلیارد دلار هم‌اکنون به صورت پس‌اندازهای خارج از چرخه اقتصادی در کشور وجود دارد. برای ورود آن به این چرخه، راهکارهای جدیدی ارائه می‌شود. در مجموع می‌توان برنامه اردوغان را این‌ گونه خلاصه کرد: «طرح ایده اعلام وضعیت فوق‌العاده اقتصادی و این پیشنهاد که «حل مسئله کاهش ارزش لیر با توسل به روش سرکوب بازار امکان پذیر است چرا که در بازار آزاد علیه دولت و ارزش لیر خرابکاری و دستکاری سیستماتیک وجود دارد.» البته امکان موفقیت این ایده از سوی ناظران اقتصادی مورد تردید قرار گرفته و احزاب اپوزیسیون نیز این برنامه را شکست خورده می‌دانند.