امام رضا(ع) چگونه فتنه مأمون را خنثی کرد؟

آیین تجلیل از متولیان اولین کنگره 4 هزار شهید روحانی کشور همزمان با میلاد امام رضا(ع) با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالله حاجی‌صادقی در سالن شهید محلاتی ستاد نمایندگی ولی فقیه در سپاه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار صبح صادق، نماینده ولی‌فقیه در سپاه در این آیین با اشاره به سالروز میلاد حضرت علی ابن موسی الرضا(ع)، ایشان را ولی نعمت و محور تشیع امروز نه تنها در ایران و انقلاب اسلامی، بلکه در جهان دانست و گفت: «بعد از حضرت صدیقه‌طاهره(س) تنها امام و فردی که از سوی رسول مکرم اسلام(ص) پاره تن پیامبر معرفی شد، حضرت امام رضا(ع) است و از ویژگی‌های مهم امام رضا(ع) این است که هر کسی که امام رضا(ع) را به امامت قبول دارد، شیعه 12 امامی است، چون تا قبل از ایشان شیعه شقوقی پیدا کرده، اما در دوران ایشان تا دوران غیبت دیگر شقه‌ای از جریان شیعه درست نشد.»
وی با بیان اینکه از سال 148 هجری که میلاد امام رضا(ع) است، تا سال 183 که ایشان به امامت رسیدند، دوران حیات امام موسی‌کاظم بوده و امام رضا(ع) 20 سال امامت کردند، ده سال در دوران هارون الرشید و پنج سال دوران امین و درگیری او با مأمون و پنج سال دوران مأمون که به نظر پنج سال آخر عمر ایشان یکی از مهم‌ترین فراز‌های تاریخ شیعه است.
نماینده ولی‌فقیه در سپاه با اشاره به نقشه و طراحی فتنه خطرناک مأمون افزود: «به عبارتی مأمون را معاویه دوم و شاید حتی خطرناک‌تر از معاویه می‎دانند، چرا که فتنه‌ای بسیار زیرکانه طراحی کرد و آن را هم بسیار خوب اجرا کرد.»
وی ادامه داد: «مأمون طراحی‌ای کرده بود که به اعتبار خودش در هر دو صورت برنده می‌شد. او می‌خواست کاری را که برخی صحابه پیامبر(ص) بعد از رحلت ایشان انجام دادند و مسیر ادامه حکومت را از ولایت به خلافت کشاندند، تکمیل کند و در کل ولایت را از صحنه دین حذف کند تا دین خالی و تهی شود.»
حجت‌الاسلام والمسلمین حاجی‌صادقی ادامه داد: «مأمون معتقد بود که اشتباه پدرش و عمده خلفای اموی و عباسی این بوده که بدون پیوست و آمادگی ذهنی به مردم اقدام به حذف سلسله ائمه می‌کردند و این باعث می‌شد تا در طرح‌های‌شان موفق نباشند، برای مثال پدرش هارون‌الرشید امام موسی‌کاظم را 14 سال زندان انداخت و بعد شهید کرد، در حالی که گفته می‌شود یک و نیم میلیون انسان امام موسی‌کاظم(ع) را تشییع کردند.»
نماینده ولی‌فقیه در سپاه گفت: «مأمون برای حذف ولایت از ادبیات دینی و مهار علویان در سرزمین‌های اسلامی ابتدا هیئتی را نزد امام رضا(ع) فرستاد و صد البته این هیئت به هر شهر که در مسیر می‎رسید، شایع می‌شد که برای دادن حق اهل بیت پیامبر(ص) دارند به مدینه می‎روند که ذهن مردم را آماده هر اقدام بعدی کند، در ادامه طرحش این بود که حکومت را نه در مدینه، بلکه در مرو به امام بسپارد، وقتی در مدینه امام رضا(ع) را به مرو دعوت کرد تا این حق را به قول خودش در مرو ادا کند، تأکید کرد که امام را با هر چه شده و با زور بیاورند مرو و در مسیر شهرهایی که رد می‌شوند هم این امر را جار بزنند تا مردم خوب متوجه این اقدام شوند.»
وی افزود: «مأمون معتقد بود که امام یا می‌پذیرد که خلافت یا ولی‌عهدی را بر عهده بگیرد یا نمی‌پذیرد، که اگر نپذیرد با این مقدمه‌سازی رسانه‌ای می‌تواند حکم قتل امام را بدهد، اگر هم بپذیرد با این امر بساط ولایت جمع خواهد شد و ولایت در کل به خلافت تبدیل می‌شود. اگر هم امام ولی عهد باشد از نگاه علویون به حکومت مأمون مشروعیت بخشیده شده و امام را تحت کنترل دارد.»
نماینده ولی فقیه در سپاه در ادامه به حکمت امام رضا(ع) برای خنثی‌سازی همه این طرح‎های مأمون اشاره کرد و افزود: «امام رضا(ع) جشن حرکت خود برای رفتن به مرو و خلافت و ولی‌عهد شدن را در مدینه به مجلس گریه تبدیل کردند و به همه گفتند، این سفر انتهایش به شهادت ایشان ختم می‌شود و خودشان فرمودند که برای‌شان گریه کنند، همین روند را در همه شهرهای مسیر داشتند تا جایی که از یک منزل به بعد مأمون دستور داد امام را مخفیانه عبور دهند، در همین جا بود که مردم نیشابور سه روز بعد از استراحت کاروان امام رضا(ع) در شهرشان موقع خروج ایشان، متوجه حضورشان شدند و آن تجمع عظیم و بیان حدیث سلسله‌الذهب آنجا انجام شد و شرط توحید را ولایت مطرح کردند که بخشی از طرح‌های مأمون خنثی شد.»
وی ادامه داد: «امام رضا(ع) در مقابل مأمون که گفت یا قبول کنید یا شما را به قتل می‌رسانم ضمن قبول ولایت‌عهدی چند شرط گذاشت که این شرط‌‌‎ها هم خنثی‌کننده مابقی اهداف مأمون شد؛ اینکه ایشان به هیچ وجه در هیچ یک از امور حکومت دخالت نداشته باشند، اصلی‌ترین این شروط بود؛ اما ایشان در هر مجلسی هم که می‌نشستند می‌گفتند که بر اساس تهدید این منصب را پذیرفته‌اند.»
نماینده ولی‌فقیه در سپاه افزود: «امام رضا(ع) در این مدت در هر مجلس و محفلی که بر می‌آمد اقدام به تشریح نقشه جامعه امامت می‌کردند که سه مورد را بنده در تحف‌العقول سراغ دارم، از طرفی مأمون قصد داشت با برگزاری جلسات مناظره و مباحثه بزرگ با حضور همه علمای اسلام و دیگر مذاهب و حضور امام رضا(ع) در این جلسات نشان دهد که ایشان یک عالم عادی مثل مابقی علماست که همینجا می‌بینیم امام رضا(ع) آنچنان حضور قوی و بحث‌های متقنی دارند که مأمون را از کرده خود پشیمان می‌کند.»
وی در انتهای این فراز از سخنان خود افزود: «با این اوصاف مأمون که از طرح‌ها و فتنه‌هایی که چیده بود و ناامید شد و پشتش در مقابله با امام رضا(ع) به خاک مالیده شد، باز به روش پدران و اجداد خود و بنی‌امیه روی آورد و شهادت امام ابتدا به وسیله غلامان خود و در نهایت با دخالت مستقیم خود را پیگیری کرد.»
نماینده ولی‌فقیه در سپاه افزود: «باید مبتنی بر این امر از امام رضا(ع) چند درس بگیریم، اول اینکه درک خوب و درست از فتنه‌ها داشته باشیم، دوم آنکه بهترین طراحی را برای تبدیل فتنه به فرصت داشته باشیم و این درس مهم را از امام رضا(ع) بیاموزیم که حقیقت دین در ولایت است و در دفاع از دین شجاعت، صراحت و قاطعیت داشته باشیم و حتی از آبروی خودمان هم اگر لازم باشد، خرج کنیم.»
وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به برگزاری موفق اولین کنگره شهدای روحانی ضمن پاسداشت همه خدمات نیروهای دخیل در برپایی این کنگره، بر لزوم تداوم کار دبیرخانه این کنگره و تمرکز روی چند موضوع از جمله موضوعات ترویجی و فرهنگسازی تأکید کرد.
گفتنی است، در ابتدای این مراسم نیز سردار سرتیپ دوم حسین محبی، دبیر کنگره ملی شهدای روحانی کشور گزارشی از روند 24 ساله فعالیت‌های این کنگره ارائه کرد و در پایان این مراسم با حضور نماینده ولی‌فقیه در سپاه و سردار فرجیان‌زاده معاون هماهنگ‌کننده نمایندگی ولی‌فقیه درسپاه تعدادی از افراد شاخص کمیته‌های 14گانه کنگره با اهدای لوح به نمایندگی از سایر دست‌اندرکاران قدردانی و اعلام شد که لوح سپاس سایر فعالان برای آنها ارسال خواهد شد.