حتماً بارها دو عبارت «عرضه» و «تقاضا» را شنیدهاید. اینکه برخی میگویند در اقتصاد همه چیز مبتنی بر این دو شکل میگیرد و اصلاً اقتصاد همین دو عبارت عرضه و تقاضاست، عبارت ملموس و پرتکراری است. از طرفی میدانیم وقتی تقاضاهای جدیدی در جامعه ایجاد میشود، باید میزان تولیدات نیز متناسب با آن افزایش پیدا کند تا بتواند این تقاضاها را در طرف عرضه پاسخ داده و به اصطلاح در اقتصاد تعادل ایجاد شود. برای همین، با افزایش درآمد سرانه جامعه و به اصطلاح خودمانی بهتر شدن وضعیت اقتصادی مردم مصرف کالا و خدمت نیز افزایش یافته و این، یعنی باید طرف عرضه (تولید کالا و خدمت) تولید بیشتری انجام دهد.
در اینجا میخواهیم تقاضا را تعریف کنیم. اینکه چگونه در اقتصاد یک تقاضای جدید ایجاد میشود؟ به لحاظ لغوی شاید «تقاضا» مترادف با «نیاز» باشد، چرا که تا وقتی نیازی شکل نگیرد، طبیعتاً تقاضایی نیز ایجاد نخواهد شد؛ اما آیا لزوماً هر نیازی به تقاضا منجر خواهد شد؟
فرض کنید کفش شما پاره شده است و شما کفش دیگری ندارید. در اینجا شما به یک کفش جدید نیاز دارید؛ اما آیا حتماً شما وارد بازار کفش شده و متقاضی خرید کفش خواهید بود؟
این اتفاق فقط در صورتی رخ خواهد داد که امکان پوشش مالی نیاز خود را داشته باشید؛ یعنی یک نیاز تنها در صورت تأمین مالی به تقاضا تبدیل خواهد شد. اما اگر شما به کفش جدید نیاز داشته و پول کافی برای خرید کفش جدید را نداشته باشید، با وجود نیازتان به کفش وارد بازار کفش (به عنوان متقاضی خرید کفش) نخواهید شد.
نیازها الزامات اساسی برای وجود و بقای انسانها هستند؛ برای نمونه، غذا، لباس و مسکن جزء نیازهای اساسی به شمار میآیند. امروزه، آموزش و پرورش و بهداشت و درمان بخش توسعه یافته نیز از نیازهای اساسی هستند. به طور کلی، محصولاتی که در طبقه نیازها قرار میگیرند، به فشار یا تبلیغ و بازاریابی برای فروش نیازی ندارند؛ زیرا مشتریان این کالاها و خدمات خودشان اقدام به خرید آنها میکنند. این نیازها اصولاً باید منجر به تقاضا شوند. برای نمونه دارو نیازی است که چون کاملاً اساسی و البته ضروری است و کسی برای لذت، تفریح یا از سر اختیار و انتخاب یا مواردی از این قبیل متقاضی استفاده از دارو نیست؛ بنابراین، نیاز به کالایی، مانند دارو باید منجر به تقاضا شود در غیر این صورت در زندگی فرد اخلال ایجاد میشود. برای همین است که در بسیاری از کشورها مثلاً مسائل مربوط به درمان و دارو از یارانههای دولتی بهره میبرند تا کمک شود تمام نیازها به تقاضا منتهی شود.