نظام تعلیم و تربیت بیش از هر زمان دیگری نیازمند وحدت حوزه و دانشگاه است

محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در همایش تخصصی وحدت حوزه و دانشگاه که روز گذشته در سالن امین مجتمع دارالولایه در منطقه جمکران برگزار شد، با گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: بحث وحدت حوزه و دانشگاه یک امر بسیار مهم است که نکات انجام‌نشده بسیار دارد و باید بدان توجه ویژه شود. 

وی تأکید کرد: لازم است بحث وحدت حوزه و دانشگاه، مجدانه و از نزدیک پیگیری و از مباحث گفتاری اجتناب شود و وارد عرصه عملیاتی شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: موضوع مهم این است که آنچه در چند ماه گذشته اتفاق افتاد، برای ما یک هشدار بود که نظام تعلیم و تربیت ما بیش از هر زمان دیگری نیازمند بحث وحدت بین حوزه و دانشگاه است و این اتفاقی که به همت حضرت امام خمینی (ره) ایجاد شد، باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی فرمودند که «دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست‌ساله فراهم کند و با وجود تهیدستی در بنیان های اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع عقب‌مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آنها را به دست گیرد» و می‌بینیم که این جریان همچنان ادامه دارد. آنچه در این چند وقت اخیر مشاهده کردیم، کنش‌های شورشگرانه نوجوانان و جوانان متأثر از سبک زندگی غربی است. آنچه ما در سطح دانشگاه مشاهده کردیم، در مورد گزاره‌ها و باورها بود. جوانانی تربیت شده‌اند که مثل ما نمی‌اندیشند و باورها و گزاره‌هایی که دارند و بیان می‌کنند، کاملاً با ما متفاوت است. 
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: وقتی ما چراغ قرمز کنش را از سمت جوانان می‌بینیم، باید برگردیم و ببینیم کجا کم‌کاری کرده‌ایم. به نظر می‌رسد در دانش، بینش، گرایش و روش کم‌کاری‌هایی صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه وحدت حوزه و دانشگاه امر انسانی و اجتماعی است، گفت: ثمره امر انسانی آن مربوط به توجه به تربیت نیروی انسانی است و ثمره امر اجتماعی آن گزاره حکومتی است. به نظر می‌رسد نهادهای فرهنگی کشور غفلتی کرده‌اند که گزاره حکمرانی که حجاب بود، با گزاره القاشده به برخی جوانان که بی‌حجابی بود، در تعارض قرار گرفت. ما باید مراقب باشیم که گزاره حکمرانی با گزاره کف خیابان به تعارض نخورد؛ اینجا جایی است که اهمیت دارد و وحدت حوزه و دانشگاه بیش از گذشته برای ما مهم می‌شود.

 طهرانچی ادامه داد: اینکه ما چگونه جوانان را تربیت می‌کنیم، امر مهمی است. سؤال این است که چقدر اساتید معارف در برخورد با دانشجویان درست عمل می‌کنند. این موضوع باید مورد توجه جدی قرار گیرد. یعنی در منطقه منازعه خود فقط به ظاهر کار رسیده‌ایم و از بنیان‌هایی که باید به آنها توجه شود، غافل بوده‌ایم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تربیت جوان در دانشگاه به وحدت بین حوزه و دانشگاه نیاز دارد، گفت: این یک واقعیت است؛ ما باید سنت‌ها و قواعد حاکم که ملاک و شرط لازم پذیرش نظریه است را خلق کنیم و به نظر می‌آید به طور کافی در این زمینه کار نکرده‌ایم، نظریه‌ها را رها کرده و به سمت گزاره‌ها حرکت کرده ایم. به همین دلیل باید کل این سیستم را بازسازی کرده و بنیادی‌تر نگاه کنیم.

وی در ادامه با اشاره به مبحث سیاست‌گذاری تصریح کرد: ما در سیاست‌گذاری بیشتر به مبحث مدیریت و مدیرها توجه کرده‌ایم. فکر می‌کنیم تنها با آمدن و رفتن مدیرها و بدون داشتن یک مدل متقن نظری می‌شود کار کرد؛ در حالی که این موضوع اشتباه است و ما نیاز به یک مدل متقن نظری داریم. تا زمانی که مدل را در سیاست‌گذاری اصلاح نکنیم، اتفاقی صورت نمی‌گیرد، لذا منطقه اصلی منازعه به نظر ما، پایه است. 

 طهرانچی با تأکید بر اینکه تحول در علوم انسانی با تحول در کتاب حاصل نمی‌شود، اظهار داشت: تحول دانشگاه نیز با صرف تغییر مدیر دانشگاه انجام نخواهد شد. بسیار عمیق‌تر و جدی‌تر است. در این تحولات مقام معظم رهبری می‌فرمایند «باید به دارایی معنوی خود برگردیم»، بنابراین لازم است به دایره معنوی که اسلام، قرآن و احکام اسلام است، مراجعه کنیم. 

 طهرانچی در ادامه با اشاره به فرمایش امام خمینی (ره) درخصوص وحدت حوزه و دانشگاه گفت: ایشان می‌فرمایند «هم دانشگاه و حوزه باید با هم وحدت داشته باشند و هم در درون این دو مرکز بین علم و دین و علم و ایمان باید وحدت وجود داشته باشد.»، این موضوع بسیار حائز اهمیت است و باید به آن توجه شود. درواقع حضرت امام (ره)  زمانی که وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند، فقط آن را برای علم مطرح نکردند؛ بلکه در ابتدا این موضوع را برای پیشرفت کشور مطرح می‌کنند و بعد از آن تأکید می‌کنند که باید درون این دو سیستم نیز مسئله علم و ایمان وحدت پیدا کند.

وی با بیان اینکه به نظر می‌آید وحدت امر بالاتری است که باید برای آن راه پیدا کرد، اظهار داشت: ما نیازمند وحدت هستیم. ابتدای سوره روم که به آمد و شد تمدن روم اشاره دارد، دو گروه و دو تفکر به خوبی مطرح می‌شود؛ یک گروه «یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ» و گروه دیگر «أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِیمَانَ» هستند. نسبت به آخرت غفلت ندارند. 

 طهرانچی خاطرنشان کرد: نگاه علم و ایمان یک نگاه وحدتی است و ما نیازمند نگاه وحدتی هستیم. ما نیازمند یک حرکت جدی هستیم. بحث فرهنگ از امر حکمرانی نشأت می‌گیرد. در امر حکمرانی غرب لغتی به اسم ارزش دارد. ارزش‌ها به راحتی عوض می‌شوند و تغییرپذیر هستند. حکمرانی از آینده نگاری تا قانون‌گذاری می‌آید. خود غربی‌ها هم اشاره دارند که سیاست‌پژوهی مقدمه سیاست‌گذاری است، امری است که به مسئله ارزش خیلی معطوف است. خود غرب می‌گوید ما مشکلمان تعارضات بین علم و باورهای مذهبی و اخلاقی مان است و نمی دانیم نقطه توازن کجاست.

وی با تأکید بر اینکه ما نیازمند سیاستگذاری مبتنی بر علم و حکمت هستیم، گفت: حکمت از درون دانشگاه استخراج نمی شود. سیاست‌گذاری امری مشترک است و استخراج حکمت باید مبتنی بر آنچه که پیامبران و ائمه اطهار گفتند، انجام شود. در دین ما علم و حکمت را در حکمرانی توأمان نیاز داریم. حضرت امام (ره) دو راه‌حل ارائه دادند. در قانون اساسی شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی را کنار هم گذاشتند. شورای نگهبان استخراج حکمت را برعهده دارد و مجلس شورای اسلامی حامی منافع للناس است و اگر مغایرتی بین گزاره علم و حکمت وجود داشت، در مجمع تشخیص مصلحت نظام حل شود. یعنی در ساختار حاکمیت به خوبی جایگزین کردند و در ساختار علمی مدل وحدت حوزه و دانشگاه را ارائه دادند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه لازم است به موازات ساختار حاکمیت، ساختار علمی که تنها یک راه حل دارد و آن هم وحدت حوزه و دانشگاه است را به نیکی پیش ببریم، گفت: ما نیازمند کانون‌های سیاست پژوهی هستیم. ابتدا باید نظام تعلیم و تربیت، دانشگاه و مدرسه را اصلاح کنیم. ما نیازمند استخراج حکمت و تعلیم هستیم. دانشگاه هم باید استخراج علم  و تولید علم کند. ما نیازمند تلفیق و وحدت هستیم. ما از مرحله استقلال به گفت وگو و از گفت وگو باید به وحدت برسیم.

وی ادامه داد: ما اگر در یک سیاست پژوهی و یک قالب بتوانیم این شکل را محقق کنیم، یک امر ملزمی را در نظام جمهوری اسلامی ایران به ثمر رساندیم. متناسب با این موضوع دانشگاه آزاد اسلامی برنامه 5 ساله دارد. بند دوم این برنامه ارتقا تربیت معنوی و اخلاقی است. حتی در امر کارآمدی تحصیلی، پاسخگویی و حل مسأله برنامه دارد.

 طهرانچی گفت: سیاست گذاری در علم و فرهنگ را باید با کانون‌های سیاست پژوهی به سرانجام برسانیم. اگر امام خمینی (ره) وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح نمی کردند، الان همانطور که بقیه نظام سلطه تابع تغییر ارزش‌ها هستند، ایران ما نیز آنگونه پیش می‌رفت. ان شاءالله بتوانیم خیلی جدی‌تر در این زمینه عمل کنیم.

منبع: تسنیم