۱۲۰ انتظاری که امام علی (ع) از جوانان دارد

در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه، امام علی نامه‌ای را بعد از جنگ صفین خطاب به فرزندش امام حسن (ع) در حالی که جوانی حدوداً ۳۵ ساله بوده، نگاشته و حدود ۱۲۰ مورد انتظارات خود از جوانان را مطرح کرده است؛ از جمله:

ـ تقوا و پاکدامنی: «اُوصیکَ بتقوی اﷲ» و این را مهم‌ترین سفارش خود می‌داند و می‌فرماید: «واعلم یا بُنَیّ! أنّ أحَبَّ ما أنت آخذٌ به إِلَیَّ مِنْ وصیّتی تقوی الله»؛ پسرم! بدان محبوب‌ترین چیزی که از این وصیت فرا می‌گیری پروای خداست.

ـ موعظه پذیری: «أَحْیِ قَلْبَکَ بِالْمَوْعِظَةِ»؛ دلت را با موعظه زنده کن.

ـ تجربه اندوزی و عبرت آموزی: «وَأَعْرِضْ عَلَیْهِ أَخْبارَ المَاضِینَ، وَذَکِّرْهُ بِمَا أَصَابَ مَنْ کَانَ قَبْلَکَ مِنَ الأَوَّلِینَ، وَسِرْ فی دِیَارِهِمْ وَآثَارِهِمْ؛ فَانْظُرْ فِیمَا فَعَلُوا، وَعَمَّا انْتَقَلُوا، وَأَیْنَ حَلُّوا وَنَزَلُوا»؛ خبرهای گذشتگان را بر قلبت عرضه کن، و آنچه را بر سر پیشینیان تو آمده به یادش آور، و در شهر‌ها و خانه‌ها و آثارشان بنگر؛ پس نیک بنگر که چه کردند، و از کجا رفتند، و در کجا فرود آمدند و منزل گزیدند.

ـ امر به معروف و نهی از منکر: «وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ تَکُنْ أَهْلَهُ، وَأَنْکِرِ الْمُنْکَرَ بِیَدِکَ وَلِسَانِکَ»؛ به کار نیک امر کن تا خود در زمره نیکوکاران باشی، و با دست و زبانت از بدی باز دار.

ـ وجدان اخلاقی: «یَا بُنَیّ! اِجْعَلْ نَفْسَکَ مِیزَاناً فِیمَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ غَیْرِکَ؛ فأَحْبِبْ لِغَیْرِکَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ،‌ وَأَکْرِه لَهُ مَا تَکْرَهُ لَهَا»؛ پسرم! خود را میزان میان خود و دیگران قرار بده؛ آنچه را برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند و آنچه را برای خود نمی‌پسندی برای دیگران نیز نپسند.

ـ بزرگ‌منشی: «وَأکْرِمْ نَفْسَکَ عَنْ کُلِّ دَنِیَّةٍ وَإنْ سَاقَتْکَ إلی الرَغَائِب؛ فإِنَّکَ لَنْ تَعْتاضَ بِمَا تَبْذُلُ مِنْ نَفْسِکَ عِوَضَاً. وَلَا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَقَدْ جَعَلَکَ اللهُ حُرّاً»؛ و نفس خویش را گرامی شمار و از هر پستی دور بدار هر چند تو را به نعمت‌های فراوان رساند؛ زیرا در برابر آنچه از بزرگواری خویش از دست می‌دهی عوضی دریافت نمی‌کنی. و بنده دیگران مباش که خداوند تو را آزاد آفریده است.

ـ مغتنم شمردن فرصت جوانی: «بَادِرِ الفُرْصَةَ قَبْلَ أَنْ تَکُونَ غُصَّةً»؛ فرصت‌ها را غنیمت شمار پیش از آنکه به اندوه بدل شود.

ـ و در پایان، سفارش‌هایی درباره دوستان و زنان.

منبع: فارس