اهداف فرهنگی ایران در مصر در گفت‌وگو با اولین رایزن فرهنگی کشورمان در سرزمین محبان اهل بیت (ع)

طی هفته‌های اخیر بود که خبر انتصاب داود زرین‌پور (گرگیج) به سِمت رایزنی فرهنگی ایران در مصر تیتر اخبار فرهنگی کشور شد. وی سابقۀ ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی واحد زاهدان و استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان را در سابقۀ خود دارد و حافظ قرآن، نخبه‌ی کشوری و نویسنده و مترجم نیز محسوب می‌شود. این نوع انتساب از بین برادران اهل تسنن  برای نخستین بار اتفاق افتاد و سبب شد تا کانون توجه رسانه‌ها قرار گیرد. 

شاید این انتخاب را از آن جهت هوشمندانه بتوانیم بدانیم که ایران و مصر همواره به عنوان دو سرزمین محوری چه از لحاظ تمدنی و چه از لحاظ موقعیت ژئوپولوتیک محسوب می‌شوند؛ اما طی دوره‌های تاریخی در تاریخ معاصر، روابط این دو کشور دچار چالش‌های متعددی بوده است. از دیگر سو اکثریت آن سرزمین را اهل تسننی شکل می‌دهند که پایبندی خوبی به دین و آموزه‌های وحیانی دارند و در این بین، دانشگاه الأزهر به عنوان یکی از کهن‌ترین نهادهای علمی و آموزشی در جهان اسلام است که ریشه در قرن چهارم قمری دارد و توسط فاطمیان در قاهره بنا شده و به مدت دو سده مرکز تعلیم فقه و علوم شیعی بود. بعدها با سقوط فاطمیان، الأزهر تبدیل به مرکز آموزش اهل سنت شد. این مرکز در جهان اسلام مورد احترام بوده و به مثابۀ نماینده اندیشه اسلام سنی و نیز یکی از مراکز اشاعۀ تفکر تقریب مذاهب اسلامی شناخته می‌شود؛ از دیگر سو مصر، مهد قاریان مشهور جهان است؛ مضاف بر اینکه ما با کشور مصر دارای تقارب فرهنگی  بالایی هستیم و اساساً دین و فرهنگ این ملت  به آموزه‌های وحیانی گره خورده است؛ نشان به اینکه نمایش فیلم یوسف نبی علیه‌السلام در این کشور بازخوردهای بسیار مثبت فرهنگی را به همراه داشت. 

خبرگزاری تسنیم گفت‌وگوی مختصری با زرین‌پور رایزن جدید فرهنگی ایران با مصر ترتیب داد تا  بیشتر دربارۀ ابعاد فرهنگی کشور مصر و راهکارهای ارتباط فرهنگی با آن کشور بدانیم.

وی با اشاره به اینکه ما با کشور مصر از آنجا که هر دو از کشورهای مسلمان محسوب می‌شویم،‌ اشتراکات فرهنگی و دینی زیادی داریم، گفت: مصر به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه و جهان عرب شناخته می‌شود که به واسطه مؤلفه‌های مختلف، دارای نفوذ فرهنگی گسترده در منطقه است. برخی از مؤلفه‌های قدرت فرهنگی مصر که در دیپلماسی فرهنگی حائز اهمیت هستند و در فرآیند فعالیت‌های ما تأثیرگذارند، عبارتند از: تاریخ و تمدن ریشه‌دار این کشور که آورده‌های ارزشمندی برای جامعه بشری داشته است و به عنوان یکی از گهواره‌های تمدن بشری یاد می‌شود؛ معماری و هنر بسیار زیبا و منحصر به فرد که پژوهشگران و جهانگردان بی‌شماری را مجذوب خود کرده؛ ادبیات پویا و مولد که در تاریخ ادبیات معاصر جریان‌ساز بوده و میدان‌داری می‌کند؛ صنعت سینمایی فاخر که به عنوان یکی از پرطرفدارترین تولیدات و صنایع فرهنگی مصر در منطقه است؛ فرهنگ دینی و ظرفیت بی‌بدیل آن در طول تاریخ مصر نیز به گونه‌ای است که نگاه‌ها را به خود معطوف کرده است.

زرین‌پور افزود: از دیگر سو ظرفیت‌های ویژه و فاخر فرهنگی ایران زمین نظیر هنر، معماری، ادبیات، علوم، فلسفه و ... به گونه‌ای است که قدرت فرهنگی بی‌بدیلی را برای کشورمان پدید آورده، در طول تاریخ منشأ اثر بوده و دل‌ها و چشم‌های فراوانی را به خود جذب کرده است. امروزه نیز این حرکت با بهره‌گیری از میراث گذشتگان و نیروی انسانی خلاق و توانمند در عرصه‌های مختلف علمی و فرهنگی در سطح بین‌المللی توفیقات فراوانی کسب کرده است. با توجه به خواستگاه باستانی و فرهنگ غنی دو کشور ایران و مصر، به ویژه برخی ارزش‌های فرهنگی مشترک، تبادلات فرهنگی و همکاری در حوزه‌های مختلف اعم از ادبیات، هنر، علوم و فنون، تبادل دانش و تجارب، سفر و گردشگری و دیگر حوزه‌های فرهنگی می‌تواند پایه‌ای برای برقراری روابط مستحکم و پایدار در آینده باشد.

رایزن فرهنگی مصر زبان و فرهنگ را دو عنصر جدایی‌ناپذیر جهت انتقال تجربیات معرفی کرد و گفت: زبان محملی است برای انتقال فرهنگ و بدون وجود فرهنگ، وجود زبان قابل تصور نیست؛ بنابراین می‌توان گفت تعامل با زبان یک ملت به معنای ارتباط با فرهنگ آن جامعه است. پیوستگی و ارتباط زبان فارسی و عربی، قدمتی دیرینه دارد و فرآیندهای مختلف زبانی از قبیل وام‌گیری نیز میان این دو زبان شایع است که نشان از اخذ و عطای فرهنگی و مراودات اجتماعی گویشوران این دو زبان دارد. این ارتباط و علاقه همواره میان مردم فرهنگ دوست ایران و مصر وجود داشته و وجود کرسی آموزش زبان عربی در ایران و کرسی آموزش زبان فارسی در مصر یکی از جلوه‌های این امر است. درک درست از فرهنگ یکدیگر سبب افزایش همدلی و تعمیق فهم مشترک خواهد شد. تعداد زیاد علاقه‌مندان به دو زبان فارسی و عربی در دو کشور مصر و ایران در پیوند میان دو ملت تأثیر به سزایی دارند.

زرین‌پور یکی از محورهای وحدت و همدلی در جهان اسلام را ظرفیت خاص کلام الهی دانست و گفت: این مسئله منشأ پدید آمدن علوم مختلف اسلامی شده است. این گنجینه علمی ارزشمند، حاصل تلاش تمام ملل مسلمان است که جد و جهد خود را حول محور قرآن قرار دادند به گونه‌ای که امروزه تمام دنیا از آورده علمی مسلمانان اعم از ایرانی، عرب و سایر ملل بهره‌مند هستند. ایجاد میراث مکتوب اعم از مباحث تفسیری، ادبی، فقهی و ...، تأسیس مراکز علمی و دانشگاهی، تولید آثار هنری اعم از قرائت‌های قرآنی، تهذیب قرآنی و ... ظرفیت‌هایی است که در میان جوامع اسلامی وجود دارد، به ویژه بر تارک فرهنگ ایران و مصر می‌درخشد و بی تردید از عرصه‌های مهم فرهنگی است که می‌تواند باعث غنای تبادلات فرهنگی دو ملت باشد. در فعالیت‌های خود درصدد ایجاد و تعمیق روابط علمی- دانشگاهی به خصوص با محوریت فعالیت‌های قرآنی خواهیم بود.

وی درباره ضروت تولیدات مشترک سینمایی با کشور مصر گفت: سینمای مصر در جهان به عنوان هالیوود شرق یا هالیوود جهان عرب به شمار می‌آید و توانسته است مخاطبان بسیاری را جذب خود کند. هنر هفتم در کشور عزیزمان ایران نیز با توجه به حضور کارگردانان و هنرپیشگان توانمند و نام آشنا در سطح بین‌المللی توانسته است بخشی از ظرفیت فرهنگی جامعه ایرانی را به مخاطبان عرضه کند. تعامل سینماگران ایرانی و مصری در زمینه‌های گوناگون و عرصه‌های مختلف از جمله اهدافی است که درصدد تحقق آن هستیم.

زرین‌پور افزود: در رایزنی فرهنگی به طور کلی درصدد ارائه تصویر واقعی از فرهنگ جامعه ایرانی به مخاطبان خود در کشور متمدن و فرهنگ دوست مصر هستیم و از طرف دیگر می‌کوشیم نمای واقعی فرهنگ جامعه مصر و تحولات مربوط به آن را به فرهنگ دوستان ایرانی منعکس کنیم. افزایش تبادلات فرهنگی برآمده از شناخت دوجانبه و تلاش برای تعمیق روابط فرهنگ پایه از مسائلی است که در پی تحقق آن هستیم.

منبع: تسنیم