بلومبرگ طی گزارشی نوشت، آمریکا میخواهد تا تحریمها علیه روسیه و ایران را سختتر کند. انجام هر 2 کار همزمان با توجه به نزدیک شدن انتخابات ریاستجمهوری 2024، ریسکهای سیاسی چشمگیری برای جو بایدن خواهد داشت.
به دنبال حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل در روز شنبه، جانت یلن، وزیر خزانهداری آمریکا گفت، اقدامات جدید علیه ایران امکانپذیر است.
این گزارش مدعی شده، جمهوری اسلامی ایران به حماس کمک مالی و آموزش میدهد اما دست داشتن در این عملیات را رد کرده است.
* غیرممکن بودن محدود کردن همزمان صادرات نفت ایران و روسیه
یلن به جریان نفت که بدیهیترین راه ضربه زدن به ایران است، هیچ اشارهای نکرد و فهمیدن دلیل آن آسان است. هر اقدامی که جریان صادرات نفت ایران را کاهش دهد، تنها تقاضا برای بشکههای نفت روسیه را افزایش میدهد و این همان جایی است که خزانهداری شروع کرده است تا اجرای تحریمهای موجود شدت ببخشد.
مارک فینلی، محقق انرژی و نفت جهانی در موسسه سیاست عمومی دانشگاه رایس بیکر، در مصاحبهای گفت: «یک بشکه یک بشکه است.»
«اگر همه چیز برابر باشد و شما از طریق اقدامات سیاستی یعنی از طریق تلاش برای تشدید این تحریمها یک بشکه را (از بازار) خارج کنید، برای جلوگیری از افزایش قیمتها، به بشکه دیگری نیاز دارید که از جای دیگری تامین شود.»
این 2 کشور حدود 13 درصد از عرضه نفت در جهان را در ماههای اخیر تامین کرده اند و ایران راه طولانی را طی کرده تا نفت خود را جایگزین تولید از دست رفته کشورهای اوپک پلاس نظیر روسیه و عربستان ( کشورهایی که برای افزایش قیمت نفت عرضه خود را کاهش دادهاند) کند.
صادرات ایران رونق گرفته است. بر اساس آمارهای تنکر ترکرز، شرکت رهیابی نفتکشها، میزان صادرات نفت ایران در ماههای آگوست و سپتامبر، حدود 40 درصد بیشتر از سه ماهه اول سال بوده است.
هرچند گفته میشود آمریکا به تدریج اجرای تحریمهای موجود علیه ایران برای فروش نفت را کاهش داده است اما جانت یلن، وزیر خزانهداری آمریکا در حاشیه نشستهای سالانه صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی در مراکش، این دیدگاه که موضع ملایمتری در قبال ایران اتخاذ شده است را رد کرد.
* ایران دومین تامینکننده نفت از طریق دریایی در جهان
در هر صورت، واقعیت این است که جریان نفت ایران در حال افزایش است و در سال جاری میلادی، پس از خود آمریکا، دومین منبع بزرگ عرضه مازاد به بازار جهانی نفت از طریق دریایی بوده است.
تحلیلگران گروه گلدمن ساکس، از جمله، کالوم بروس و دان استرویون گفتند، سناریویی که در آن صادرات نفت ایران به دلیل افزایش نظارت غرب کاهش مییابد، میتواند جریان نفت را به سطوح سال قبل کاهش دهد و این امر قیمت نفت برنت را در سال آینده از 100 دلار در هر بشکه فراتر خواهد برد.
نمایندگی ایران در سازمان ملل ادعاهایی مبنی بر دست داشتن ایران در حملات حماس به اسرائیل را رد کرده است.
در مورد روسیه، سقف قیمتی تعیین شده از سوی گروه 7 برای این است که محمولههای نفتی روسیه در مواجهه با تحریمهای اتحادیه اروپا همچنان ادامه داشته باشد. زیرا بر اساس تحریمهای اتحادیه اروپا، کشتیهای این اتحادیه از ارائه خدمات به این محمولهها منع شده بودند.
* روسیه در حال دور زدن محدودیتهای قیمتی
به نظر میرسد در ماههای اخیر، این سقف قیمتی بهشدت نادیده گرفته میشود. حتی تخفیفهایی که محمولههای روسیه با آن معامله میشوند، نسبت به معیارهای بینالمللی کاهش یافته است و این نشان میدهد مسکو در حال دور زدن محدودیتها است.
قیمت نفت خام و سوخت روسیه به بسیار بالاتر از سقف تعیین شده غرب افزایش یافته است و این امر اغلب با کمک ارائهدهندگان خدمات غربی صورت گرفته است.
* تحریمهای روز پنجشنبه آمریکا تاثیر فوری ندارد
وزارت خزانهداری آمریکا، روز پنجشنبه با اعمال نخستین تحریمها برای نقض کنندگان سقف قیمتی، واکنش نشان داد. با این حال، به نظر میرسد، این تحریمها برای حداقل تأثیر فوری طراحی شدهاند؛ با این وجود، برخی از شرکتهای حملونقل را ترسانده است.
ناوگان موسوم به ناوگان سایه از نفتکشهای فرسوده که برای حمل نفت روسیه خارج از سقف قیمتی استفاده میشوند، ممکن است هنوز به اندازه کافی بزرگ نباشد که بتواند کل تجارت را اداره کند، بنابراین آمریکا اگر میخواهد ارائهدهندگان خدمات غربی را درگیر نگه دارد، باید با احتیاط عمل کند.
تقریبا یک سوم ناوگانی که محمولههای روسیه را جابهجا میکنند، از نوعی خدمات غربی استفاده میکنند یا از کشتیهای اروپایی یا بیمهای که منشا آن لندن است، استفاده میکنند.
* دست خالی آمریکا بدون عربستان
به طور خلاصه، ضربه زدن به ایران و روسیه به صورت همزمان در بازار نفت، بدون خطر افزایش قیمت سوخت آسان نخواهد بود.
با توجه به اینکه عربستان و روسیه در یک رویداد صنعتی بزرگ در مسکو در روز پنجشنبه، بر همکاری نزدیکشان در بازار نفت با یک نمایش عمومی تاکید کردند.
از اینرو، آمریکا نمیتواند برای پر کردن خلاء (بازار) روی ریاض با دهها میلیون بشکه مازاد نفت نیز حساب کند.
وزیر انرژی عربستان و معاون نخست وزیر روسیه هر دو تاکید کردند، همکاری پیوستهشان برای متعادل کردن بازارهای نفت خوب بوده است.
عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی در یک مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی روسی گفت، برای ایجاد ثبات در بازار نفت، با توجه به نگرانیهای اخیر مبنی بر اینکه جنگ اسرائیل و حماس میتواند عرضه نفت در غرب آسیا را مختل کند، لازم است فعالیت بیشتری داشته باشیم.
الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه نیز به بازارها اطمینان داد و گفت، قیمت فعلی نفت در مناقشه کنونی غرب آسیا نقش داشته و این نشان میدهد که ریسک ناشی از آن زیاد نیست.
* چین مطمئن است صادرات نفت ایران قطع نمیشود
بلومبرگ چند روز پیش هم طی گزارشی نوشت، از طرفی از آنجایی که واشنگتن تلاش میکند تا مانع افزایش قیمت نفت در جهان شود، پالایشگاههای سراسر چین مطمئن هستند صادرات نفت ایران ادامه خواهد داشت.
در حال حاضر، حداقل چندین پالایشگاه و تاجر چینی که نفت خام ایران را میخرند، گفتند، هیچگونه اختلال یا سختگیری را پیشبینی نمیکنند.