ذخایر نفتی بدون مشتری و شناور روی آب ایران صفر شد

 با بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا از نوامبر سال 2018، صادرات نفت ایران افت چشم‌گیری پیدا کرد و این موضوع باعث شد که ذخایر نفتی روی آب ایران افزایش یابد، زیرا در آن برهه ایران نفت تولید می‌کرد، ولی در فروش آن با مشکل مواجه بود.

طبق آمار موسسه کپلر، تا قبل از ماه آگوست 2021 و روی کار آمدن دولت سیزدهم، ذخایر نفتی روی آب شناور ایران تا حدود 60 میلیون بشکه نیز پیش رفت، اما با تغییرات سطوح مدیریتی وزارت نفت، این ذخایر شناور روی آب روند کاهشی پیدا کرد.

البته روند تغییرات ذخایر نفت روی آب ایران از آگوست 2021 تا آگوست 2022 محسوس نبود و کمتر از 10 میلیون بشکه کاهش یافت از از آگوست 2022 به ناگهان شیب فروش ذخایر نفتی ایران صعودی شد، به گونه‌ای که در آگوست سال 2023 این رقم به نزدیک صفر رسید.

تصویر 1

*افزایش 1.1 میلیون بشکه‌ای تولید نفت ایران در 2 سال گذشته

نکته جالب توجه اینکه، در 2 سال گذشته علاوه بر فروش ذخایر شناور روی آب ایران، تولید نفت کشور نیز افزایش یافته است. محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به روند صعودی تولید نفت ایران گفت: «تولید نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم 2.2 میلیون بشکه در روز بود و اکنون به حدود 3.3 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است».

جواد اوجی وزیر نفت نیز در ابتدای شهریورماه سال جاری از رسیدن تولید نفت به 3.3 میلیون بشکه خبر داده است. بدین ترتیب از 2 سال گذشته علاوه بر فروش 60 میلیون بشکه روی آب ایران، به میزان 1.1 میلیون بشکه نیز به تولید نفت ایران افزوده شده است.

البته تاثیر این اتفاقات خود را در رقم صادرات نفت ایران نیز به وضوح نشان داده است. طبق آمار تانکر ترکرز (تصویر 2)، صادرات نفت ایران رونق گرفته و در ماه آگوست و سپتامبر حدود 40 درصد از سه ماهه اول سال جاری میلادی بیشتر شده و به بیش از 1.7 میلیون بشکه در روز رسیده است.

تصویر 2

*کاهش 50 میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت با وجود 176 تحریم نفتی جدید

افزایش تولید و صادرات نفت ایران در حالی رقم خورد که دولت بایدن نیز در 2 سال اخیر بر تحریم‌های نفتی علیه فروش نفت و پتروشیمی ایران افزوده است. طبق تصویر 1، شیب کاهشی ذخایر نفتی شناور ایران از آگوست 2022 تشدید شده است. این اتفاق درحالی است که از این ماه، وزارت خزانه‌داری آمریکا (تصویر 3) 176 تحریم بر شبکه فروش نفت ایران شامل نفتکش‌ها، شرکت‌ها و افراد اعمال کرده است.

تصویر 3

جواد اوجی وزیر نفت نیز در این باره با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران عنوان کرد: ادعا می‌کنند که آمریکا به ایران برای فروش محصولات نفتی چراغ سبز نشان داده، اگر این طور است، پس چرا مدام نفتکش‌های ایران را توقیف می‌کنند و شرکت‌های ایرانی را تحریم می‌کنند تا نفت نفروشیم. نخیر دوستان؛ آمریکایی‌ها نمی‌توانند جلوی مهندسان نفت ایران را بگیرند. یک زمانی آنها تعیین تکلیف می‌کردند که ایران چقدر نفت تولید کند ولی آن دوران دیگر گذشته است.

در دولت سیزدهم ابتکارات جدیدی برای فروش نفت ایران در شرایط تحریم رقم خورده است که از جمله آنها می‌توان به بازارسازی نفت در پالایشگاه‌های فراسرزمینی اشاره کرد. البته با توجه به اینکه عمده درآمد نفتی ایران صرف واردات کالای اساسی با ارز ترجیحی می‌شود، این افزایش درآمدها زمانی در سفره مردم ملموس می‌شود که در مبادی واردات کالای اساسی تنوع‌سازی و دلارزدایی شود.