قیمت‌گذاری به نفع مردم

کارشناس و تحلیلگر اقتصادی گفت: «اگر اعتقاد این است که قیمت‌گذاری در بازار آزاد اتفاق بیفتد، با توجه به اینکه بازار آزاد در انحصار چند گروه خاص است، پس می‌توان نتیجه گرفت که این بازار آزاد انحصارگر است که قیمت‌ها را تعیین می‌کند؛ بنابراین اینجا باید دست دولت را برای حمایت از آحاد مردم باز بگذاریم؛ ضمن اینکه فضای انحصار باید شکسته شود و بسیاری از ساختارهای غلطی که در اقتصاد ضد مردم است، اصلاح شود.»
«بیژن عبدی» کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با صبح صادق درباره رشد اقتصادی اعلامی بانک جهانی و اهمیت این موضوع گفت: «واقعیت این است که یکی از مؤلفه‌های رشد اقتصادی مفید یا درست این است که آثار این رشد در بهبود زندگی عامه مردم مشخص باشد.» وی ادامه داد: «آمارهای مرتبط با رشد اقتصاد ایران که از سوی بانک جهانی اعلام شده، خوب است و نشان می‌دهد در برخی بخش‌ها فعالیت‌هایی صورت گرفته است؛ اما مسئله حائز اهمیت پرسش مردم ایران بابت این موضوع است؛ چرا که آثار رشد اقتصادی در زندگی و بهبود معیشت آنها مشخص نیست.»
عبدی در این باره خاطرنشان کرد: «برای اینکه رشد اقتصادی آثار و عواید خود را در زندگی مردم نشان دهد، باید اتفاقاتی رخ دهد، یعنی در موضوع کنترل نقدینگی باید کارهایی صورت گیرد که البته بخشی از این اقدامات انجام شده و بخشی هنوز دست نخورده باقی مانده است؛ به این منظور لازم است قسمت‌هایی که انجام نشده آسیب‌شناسی شود تا ببینیم چگونه می‌توان برای تحقق این موضوع به عنوان اولین گام کمک کرد.»
وی در ادامه بحث خاطرنشان کرد: «متأسفانه، برخی اقتصاددانان تأثیر‌گذار بر جریان دولت همه تورم را به نقدینگی مربوط می‌دانند؛ در حالی که بخش عمده موضوعی که از آن غافل مانده‌ایم یا انحصاراتی است که طی سال‌های گذشته شکل گرفته است یا تفکری است که از این انحصار حمایت می‌کند؛ مانند شترسواری که می‌خواهد دولا دولا راه برود کار درست نمی‌شود؛ زیرا اولین سؤالی که مطرح می‌شود، این است که آیا قیمت‌گذاری دستوری را قبول دارید یا نه؟ اگر بگویند خیر، یعنی در مقام تعارض بین منفعت شخصی، منافع اجتماعی و مردم قرار می‌گیرند؛ چرا که آیا واقعاً نباید دولت برای حفظ منافع مردم به خصوص قشر ضعیف جامعه قیمت‌گذاری کند؟»
این استاد اقتصاد معتقد است: «متأسفانه برخی حتی به موضوع قیمت‌گذاری، پشتوانه ایدئولوژیک یا حتی رنگ مذهبی می‌زنند و با بیان این جملات و توجیهات که قیمت را خدا تعیین می‌کند، به دنبال نفی نقش دولت‌ها هستند، در حالی که تا وقتی اینگونه فکر کنیم و به دولت اجازه مداخله ندهیم، تولید و توزیع در انحصار چند شرکت بزرگ باقی می‌ماند. همچنین شبکه‌های وارداتی در انحصار عده‌ای محدود است که دارندگان ارز و منابع مالی هستند و مایل نیستند به هیچ وجه دولت به بحث قیمت‌گذاری ورود کرده و بر این موضوع مهم نظارت کند، چرا که دوست دارند کالای‌شان را در بازار بدون رقیب، آن هم بدون نظارت دولت با بالاترین قیمت بفروشند.»
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی یادآور شد: «تفکر حاکم اینگونه برنامه‌ریزی می‌کند، حتی معاون وزارت صمت نیز طی روزهای گذشته در یکی از رسانه‌ها گفته بود اصلاً اعتقادی به قیمت‌گذاری ندارند؛ در حالی که دولت باید تابع بیانات بزرگان کشور باشد که معتقدند دولت در وضعیت بحرانی اقتصاد به نفع طبقه ضعیف جامعه باید قیمت‌گذاری کند.»
این اقتصاددان یادآور شد: «وقتی دولت ارز ارزان قیمت در اختیار افراد خاص قرار می‌دهد، باید پیگیری کند که ارز به هدف خود رسیده است یا خیر؟ این روند یکی از موارد کنترل قیمت به شمار می‌رود؛ اما عده‌ای منفعت‌جو برای تأمین سود و منافع خود، از این مسئله تابو درست کرده‌اند و می‌گویند این روند برخلاف اقتصاد بازار است، در حالی که خوب می‌دانند در نظام اقتصاد بازار به سردمداری انگلستان وآمریکا سازوکارهای وسیع برای کنترل قیمت وجود دارد؛ به ویژه در کالاهای اساسی که سازمان‌های گوناگون، به این سادگی اجازه افزایش قیمت را به تولیدکنندگان نمی‌دهند، پس مشکل این است که همه چیز رها شده و شبکه مافیایی انحصاری و وحشتناکی که در برخی سازمان‌ها و نهادها ایجاد شده، مانع از این موضوع می‌شود و همه چیز را به وسیله تأثیرگذاران و مسئولان اقتصادی به نفع خود کنترل می‌کنند.»
این کارشناس اقتصادی معتقد است: «شبیه این بازی را چندین دهه است با تولید خودرو و مسئله قیمت‌ها سر مردم درآورده‌اند و هیچ کسی هم زیر بار این صنعت فشل و عقب‌مانده نمی‌رود و مدام بین خود پاس‌کاری می‌کنند و با انحصاری که سر صنعت خودرو درآورده‌اند و تزریق اخبار واردات، خودروسازان ما سال‌هاست مردم را سر کار گذاشته‌اند و به تعهد خود عمل نمی‌کنند.»
وی در این زمینه خاطر نشان کرد: «در حالی که شورایی به اسم شورای رقابت تشکیل شده، اما این شورا نمی‌تواند به نفع مردم تصمیم بگیرد، ضمن اینکه اینجا باید روشن شود چه کسی گفته در موضوع تولید همه منافع باید تنها به تولیدکننده برسد؟»
این استاد اقتصاد تأکید کرد: «چه کسی گفته است دولت‌ها باید فقط و فقط در جهت منافع تولیدکننده کار کنند؟ در حالی که در تمام دنیا آنهایی که اقتصاد آزاد دارند، دو طرف ماجرا، یعنی هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده مهم هستند، چرا که آنچه این وسط اهمیت دارد، منافع ملی است.»
عبدی خاطر نشان کرد: «رسیدگی به مردم به ویژه طبقه ضعیف جامعه موضوعی است که نباید مورد غفلت و فراموشی مسئولان قرار بگیرد؛ به این دلیل در حالی که باید معیشت مردم تأمین شود و تحریم وجود دارد، فضای انحصاری باید به نفع عموم مردم جامعه شکسته شود؛ در غیر این صورت دولت باید با نظارت دقیق مانع از افزایش قیمت‌ها شود و به نفع عموم مردم جامعه وارد عمل شود.»
این کارشناس اقتصادی یادآور شد: «وقتی ساختارهایی ایجاد کردید که اجازه قیمت‌گذاری نمی‌دهید و مداخله دولت را نیز قبول ندارید، خیلی از قیمت‌گذاری‌ها از طریق شوراهایی که در داخل وزارت صمت و بازرگانی تعیین می‌شود هم به زیان مردم است و هم اینکه قیمت‌ها ثبات نخواهند داشت؛ مانند قیمت گوشت که مشاهده می‌کنید هر روز یک قیمت است و با روان و اعصاب مردم در این موضوع بازی می‌شود.»
وی یادآور شد: «وقتی همه چیز تحت اختیار تولیدکننده و انحصارگر باشد، قطعاً مایل است کالای خود را به بالاترین قیمت بفروشد. از طرفی هم تئوری‌سازی می‌کنند که دولت نباید مداخله کند، پس قبول کنیم که برخی اقتصاددانان خواسته یا ناخواسته در کنار کسانی که منافع اصلی مادی را می‌برند، دست و بال دولت را برای قیمت‌گذاری به نفع جامعه بسته‌اند.»
وی در پایان گفت‌وگو خاطر نشان کرد: «اگر اعتقاد این است که قیمت‌گذاری در بازار آزاد اتفاق بیفتد، با توجه به اینکه بازار آزاد در انحصار چند گروه خاص است، پس این انحصارگر است که قیمت‌ها را تعیین می‌کند. بنابراین، اینجا باید دست دولت را برای حمایت از آحاد مردم باز بگذاریم؛ ضمن اینکه فضای انحصار باید شکسته شود و بسیاری از ساختارهای غلطی که در اقتصاد وجود دارد و ضد مردم است، اصلاح شود.»