اجرای حکم اسلام

«سیدعبدالحسین لاری» از مراجع بزرگ عصر قاجار در خطه جنوب کشور و فارس به شمار می‌آید که اقدامات تأثیرگذاری در تاریخ انقلاب مشروطیت از خود به جای گذاشت. او هر چند با انتشار رساله‌های متعدد سیاسی از مشروطیت دفاع کرد؛ اما تلقی او در حمایت از نظام مشروطیت با نظر عالمان دیگر تفاوت داشت و نظرات او با اندیشه سیاسی طرفداران مشروطه مشروعه، مانند شیخ فضل‌الله نوری نزدیک‌تر بود. بنابراین، سیدلاری از تشکیل مجلس شورای اسلامی که ریاست آن را فقیه جامع‌الشرایط برعهده بگیرد، حمایت می‌کرد و اعتقاد داشت قانون مجلس باید براساس قوانین شرعی اسلام به نگارش درآید. به همین دلایل با استناد به آیات قرآن و کلام ائمه معصوم(ع)، مخالفت خود با مشروعیت سلطنت را اعلام داشت و حتی حکم جهاد علیه حکومت محمدعلی شاه قاجار صادر کرد. سیدلاری در خطه جنوب آغازگر عملی حکومت اسلامی در ایران بود و این موضوع از سوی رهبر معظم انقلاب، امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) درباره ایشان تأکید شده است: «مرحوم آیت‌الله آقا سیدعبدالحسین لاری در میان علمای معاصر خود، از امتیازات ویژه‌ای برخوردار بوده است و به گمان زیاد، همین ویژگی‌ها موجب آن شده است که میرزای بزرگ مجدد شیرازی او را از سامرا و از حلقه‌ گرم تعلیم و تعلم آن حوزه‌ بزرگ، و از میان شاگردان خود برگزیده، به منطقه‌ فارس و بوشهر، که خود از وضعیت حساس آن به خوبی مطلع بوده است، گسیل دارد. آن روز منطقه‌ فارس و بوشهر، اسیر سلطه‌ جبار نظامیان انگلیسی بود و این قطعه‌ خونین از میهن و ملت ما، از اشغال خشن و ظالمانه‌ نظامیان و سیاستمداران انگلیسی در رنج و مصیبت می‌زیست، مرحوم سیدعبدالحسین لاری پرچم جهاد و مبارزه‌ با اشغالگران را برافراشت و اولین نمونه‌ کوچک، ولی پرمعنا از حکومت اسلامی را در این خطه تشکیل داد. بدیهی‌ است که عِده و عُده‌ اشغالگران انگلیسی و رجال سیاسی و درباری دست‌نشانده‌ آنان، توانستند بر مجموعه‌ کوچک و مؤمن، ولی تهیدست پیرامون سید بزرگوار فائق آیند و آن بزرگوار و خانواده‌اش را به محنتی سخت دچار کنند؛ ولی ندای حق‌طلبانه و ظلم‌ستیز آن عالم دینی راستین را نتوانستند خاموش سازند.»
این روحیه انقلابی و شجاعت از اندیشه و ایدئولوژی سید عبدالحسین لاری برمی‌خاست. وی در رساله «قانون در اتحاد ملت و دولت»، حکومت را به دو دسته استبدادی و مشروطه مشروعه تقسیم می‌کند. او مستبدان را در زمره مفسدان فی‌الارض و محاربان با مسلمین قرار داده و با استناد به آیه‌های قرآن، معتقد بود مستبدان با خدا و رسول او به ستیز برخاسته‌اند. او حتی در رساله احکام قانون اداره بلدیه حکم قتل مستبدان را صادر کرد و در رساله آیات‌الظالمین، از همه خواست تا حکومت‌های استبدادی را تحریم کنند و هر گونه همکاری مؤمنان با این حکومت‌ها را نامشروع دانست. او به همین علت با حکومت پادشاهان مخالف بود و از مردم خواست تا به دنبال جایگزین کردن آن با حکومت اسلامی باشند. به همین دلیل تبدیل سلطنت قاجاریه به دولت حقه اسلامیه را واجب می‌دانست. البته سیدلاری تنها موضع‌گیری علمی درباره مشروطیت نداشت؛ بلکه مردم را به مقابله نظامی در جهت مقابله با استبداد داخلی و سلطه خارجی تشویق کرد. مبارزات او با مستبدان در جریان انقلاب مشروطیت نیز این موضوع را اثبات می‌کند.